موافقت‌نامه اوراسیا فرصت جدید برای بنادر

به گزارش می متالز، کشور ما در طول تاریخ، چهارراه ترانزیت اروپا و کشورهای آسیای میانه و همچنین همسایگان خود بوده است. امروزه کسب جایگاه ترانزیتیِ فعال، به تفاهم با کشورهای دیگر وابسته است. کشور ما پیونددهنده کشورهای حوزه خلیج‌فارس به همسایگان شمالی، یعنی روسیه و ترکیه و آذربایجان و... است. به همین دلیل هم در حوزه دریایی به‌رغم وجود تحریم‌ها نمی‌توان نقش ایران را نادیده گرفت و بر همین اساس هم کشور ما عضو کمیته‌های مشترک همکاری بسیاری در این زمینه است.

الحاق ایران به اوراسیا، برگزاری کمیته مشترک همکاری‌های دریایی و بندری با ویتنام، چین، سوریه و روسیه، برگزاری نوزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و بلغارستان، عقد قرارداد خواهرخواندگی بین بندر لاذقیه سوریه و بندر امام خمینی (ره) از این جمله است که جملگی در سال ۹۸ انجام‌شده‌اند. اما برای تحقق توسعه تجارت دریایی کشور در بخش شمالی، نمی‌توان از لزوم توسعه بنادر شمالی غافل بود. بنادر شمالی همانند بندرانزلی، امیرآباد، نوشهر و آستارا ظرفیت ۳۰ میلیون تن کالا را دارند و باید از این ظرفیت به‌خوبی استفاده شود. سازمان بنادر در این زمینه در تلاش است که با جلب مشارکت‌های بخش خصوصی و ترمینال اپراتورها، نگاه بنادر شمالی را به سمت بیرون از مرزهای کشور به‌ویژه حاشیه خزر جلب کرده تا بتواند زیرساخت‌های در آنجا ایجاد کند که زمینه ترانزیت به این کشورها فراهم شود و قیمت تمام‌شده پایین‌تری برای ترانزیت کالا نیز به وجود آید. تسریع در راه‌اندازی کریدور شمال به جنوب نیز در این میان، به رشد ترانزیت با این کشورها و بنادری در حاشیه دریای خزر هستند کمک شایانی خواهد کرد.

این در حالی است که یک کارشناس اقتصادی درباره اهمیت توسعه بنادر شمالی و موافقت اوراسیا برای رشد تجارت از و به ایران گفت: «موافقت‌نامه اوراسیا؛ یکی از موافقت‌نامه‌های است که می‌تواند صادرات و سرمایه‌گذاری در کشور را تقویت کند، ازاین‌رو یکی از بخش‌هایی که با سرعت پیشرفت و شاهد جنب‌وجوش بیشتری خواهد بود، بنادر شمالی است.» محمدحسین ساجدنیا درباره اینکه موافقت‌نامه اوراسیا تا چه میزان می‌تواند بر رونق بنادر شمالی کشور اثرگذار باشد اظهار داشت: «موافقت‌نامه اوراسیا یکی از موافقت‌نامه‌های مهمی است که می‌تواند صادرات و سرمایه‌گذاری در کشور را تقویت کند، ازاین‌رو یکی از بخش‌های که با سرعت پیشرفت و شاهد جنب‌وجوش بیشتری خواهد بود، بنادر شمالی است.»

او ادامه داد: «در شرایط تحریم و اینکه صادرات با مشکلاتی روبه‌رو است، موافقت‌نامه اوراسیا کمک بزرگی برای صادرکنندگان و توسعه تجارت خارجی است، بدین‌جهت توصیه می‌کنم مدیران بنادر شمالی کشور فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری خلق کنند تا سرمایه‌گذاران داخلی و کشورهای عضو اوراسیا تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری در پسکرانه و حتی بنادر کشور داشته باشند.» این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه موافقت‌نامه اوراسیا فرصت جدید برای رونق بنادر کشور است، تصریح کرد: «بعد از برجام سازمان بنادر جزء اولین مجموعه‌هایی بود که توانست نسبت به خرید تجهیزات اقدام کند، بدین‌جهت موافقت‌نامه اوراسیا هم می‌تواند شرایط جدید برای توسعه بنادر شمالی را رقم بزند.»

او با بیان اینکه موافقت‌نامه اوراسیا شامل ۸۶۲ قلم کالا است که ۵۰۲ قلم از آن ترجیحات اعطایی اوراسیا به ایران است و ۳۶۰ قلم هم ترجیحات اعطایی ایران به اتحادیه اوراسیا است، گفت: «یکی از بخش‌هایی که می‌تواند از موافقت‌نامه اوراسیا بهره ببرد، تولیدکنندگان هستند، اگر تولیدکنندگان در پسکرانه بنادر حضور پیدا کنند، در هزینه‌های آنها صرفه‌جویی و کشور به سمت تولید صادرات‌گرا هدایت می‌شود، ازاین‌رو توسعه پسکرانه بنادر با حضور تولیدکنندگان و تولیدات صنعتی ضرورت دارد.» گفتنی است که اتحادیه اقتصادی اوراسیا چند سال اخیر توسط ۵ کشور روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس و ارمنستان تأسیس شد، این اتحادیه حدود ۷۵۰ میلیارد دلار در سال مبادلات تجاری دارد. با توجه به بازار حدود ۱۹۰ میلیون نفری، عضویت ایران در این اتحادیه برای مبادلات تجاری فرصت مناسبی به شمار می‌رود.

این در حالی است که بنادر شمالی کشور هنوز برای تحقق تخلیه و بارگیری عمده بار در تناژ بالا آمادگی کامل را ندارند. در همین ارتباط مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی پیش‌ازاین از طرح مطالعاتی جهت بررسی رسوب‌گذاری در تالاب انزلی با همکاری مرکز تحقیقات وزارت راه‌وشهرسازی خبر داده بود. محمد راستاد چالش‌های عمده بنادر را درباره بنادر شمالیِ کشور مطمح نظر قرار داد. او با بیان اینکه در بحث اتصال راه‌آهن رشت به انزلی توافق خوبی صورت گرفته که مطالبات و خواسته‌های سازمان محیط‌زیست هم تأمین شده، گفت: «با توجه به محدودیت دسترسی به پسکرانه در بندر انزلی، این اتصال می‌تواند به توسعه حمل‌ونقل بین‌وجهی و چندوجهی کمک کند.»

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی یکی از برنامه‌های توسعه‌ای و ظرفیت افزایی در بندر انزلی را لایروبی و فراهم‌سازی عمق مناسب در اسکله‌های این بندر عنوان کرد و از اختصاص ۵ میلیارد تومان اعتبار در این زمینه خبر داد. راستاد در ادامه پیشنهاد داد که در مجاورت ایستگاه راه‌آهن انزلی، فضایی برای دپوی کالا تعبیه شود تا بتوانیم از دو مقصد بندر و ایستگاه ریلی، امکان جابه‌جایی کالاها را به سهولت فراهم کنیم. گفتنی است که علاوه بر بحث گردشگری دریایی، آنچه بنادر شمالی را در اذهان مردم بیشتر به جایگاهی برای سفر تبدیل کرده، همان عدم توجه به توسعه زیرساخت‌های این بنادر در جهت رونق تجاری‌سازی است. توجهی که در یکی دو سال اخیر قطعا بیشتر شده است.

این در حالی است که راستاد با یادآوری جایگاه خوب بندر انزلی در تخلیه و بارگیری کالاها بعد از بنادر امام (ره) و شهید رجایی اظهار داشت: «باید با بازاریابی و معرفی ظرفیت‌های این بندر، جایگاه و توان گذشته آن را احیا کرد.» برای کشور ما نیز پیوستن به اتحادیه اوراسیا در این برهه حساس می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای در روابط ایران با کشورهای این منطقه به‌ویژه در حوزه اقتصادی برخوردار باشد. ایران در سال ۱۳۹۵ به کمیسیون اقتصادی اتحادیه اوراسیا پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و این اتحادیه را مطرح کرد؛ پیشنهادی که از جانب اعضای آن نیز مورد استقبال قرار گرفت و طی دو سال مذاکرات متعدد و ارزیابی کمی و کیفی اقلام و میزان تعرفه ترجیحی آنها، بالاخره این موافقت‌نامه در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ در شهر آستانه قزاقستان به امضا رسید.