اعتماد و حمایت اولین نیاز حلقه اتصال دانشگاه و صنعت

به گزارش می متالز، تحقیق و توسعه دو واژه مانوس و به هم پیوسته در مفاهیم و ادبیات امروز بی حکمت در جایگاه قطب های توسعه قرار نگرفته اند، در کنار آمدن این دو واژه در ادبیات علمی جهانی، امروز اهمیت روزافزون کاربردی شدن علوم و فنون و عملیاتی کردن آن ها در دنیا پرهزینه امروز با ضریب اطمینان بیشتر است.
فضای امروز کشور در رقابت های جهانی توسعه بیشتر از هر روز به تحقق این مهم نیاز دارد که بارها طی سال های اخیر مورد تاکید رهبری و مسئولان کشور قرار گرفته و امروز نیز رئیس جمهور در جشنواره خوارزمی به عنوان نمادی از اهمیت به حیطه علم و دانش و ایده و ابتکار بر آن تاکید کرد.
دکتر روحانی در این جشنواره بر کاربردی شدن دانش در کشور و تخصیص بودجه دانشگاه ها بر مبنای کارآفرینی و این نکته تاکید کرد که برای برخورداری از کشوری پیشرفته در حیطه علم و فناوری باید محیط علمی برای پژوهش آزاد باشد و هدف دانشگاه ها تنها انتقال صرف دانش چند سال پیش غربی ها نباشد.
کشور ما برخورداری از ظرفیت های فکری ارزشمند و پتانسیل های عظیم در حیطه های فنی و صنعتی در آغازین گام های بستر سازی دانش کاربردی و وارد حیطه عمل کردن ایده و خلاقیت و پژوهش بی شک نقیصه و مشکلاتی نیز دارد که بیان و رفع آن می تواند راهکاری برای تحقق آنچه رئیس جمهور گفت شود.

** اعتماد اولین نیاز دانشمند و پژوهشگر ایرانی

دکتر علی باقر طاهری نیا مدیر کل برنامه ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران در این زمینه گفت: بکاربردن واژه آزادی برای پژوهش و پژوهشگران یا دانش و اندیشه و اندیشمندان قابل تامل است، به جای واژه آزادی برای اندیشمندان و پژوهشگران بهتر است از واژه اعتماد استفاده کرد، به این معنا که پژوهشگران به جای آزادی به اعتماد نیاز دارند.
وی با بیان اینکه دانش و دانشمندی را نمی توان در حصر کرد که نیاز به آزادی داشته باشد، افزود: اعتماد به این معناست که در مواجهه با پژوهشگرانی که ایده خود را بیان کرده و در معرض افکار عمومی قرار می دهند، طرح ایده آنها را حمل بر صحت و سلامت انگیزه و خیرخواهی و خبرگی بدانیم و شتابزده پژوهشگر را به صرف طرح ایده به انحاء مختلف متهم نکنیم.
دکتر طاهری گفت: دفاع از پژوهش و پژوهشگر در تمام علوم و رشته ها بدون صرف هزینه و حمایت مالی و بدون تامین اعتبار جز شعار چیزی دیگری نخواهد بود. 
وی ادامه داد: این نیاز بیشتر در حوزه علوم انسانی و اجتماعی معنا پیدا می کند، تمامی رشته ها و علوم به اعتبار و منابع مالی نیاز دارند اما علوم انسانی از جمله علوم سیاسی، ادبیات و جامعه شناسی علاوه بر اعتبار به اعتماد نیز نیاز دارند.
مدیر کل برنامه ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران گفت: ممکن است در حیطه پزشکی و فنی این مساله بروز و ظهور زیادی نداشته باشد اما در حوزه علوم انسانی عدم اعتماد به پژوهشگر باعث بروز خودسانسوری دانشمندان و محققان خواهد شد که این به ضرر اصل علم است و آنچه واقعیت است در معرض افکار عمومی قرار نخواهد گرفت.
دکتر طاهری افزود: در مقام طرح مفاهیم، چندان اختلافی وجود ندارد، بنابراین طرح گزاره هایی همچون این نکته که پژوهش یا پژوهشگر باید آزاد باشد، محل اختلاف نیست، چون مناقشه در مصادیق در مقام دفاع از اعتماد یا عدم اعتماد به پژوهشگر است.
وی گفت: تفاوت و اختلاف نگرش ها در این صورت بروز و ظهور می یابد ولی در مقام طرح مفاهیم چندان نزاع و مناقشه ای نخواهد بود و بدون این نزاع و مناقشه هم رشد و پویایی اتفاق نمی افتد چون تضارب افکاری بوجود نخواهد آمد.
مدیر کل برنامه ریزی و نظارت پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: نیاز به دانش و پژوهش کاربردی هم ملاحظه ای دارد، مقدم بر این مساله، باید بر روی نکته دیگری دست گذاشت و آن اینکه نگرش تک بعدی در سیاستگذاری کلان علم و فناوری کشور آسیب کلان ریشه ای و بنیانی است. 
دکتر طاهری گفت: به این معنا که اگر در دوره ای به شیوه ای افراطی به پژوهش هایی بپردازیم که با استاندارد های بین المللی همخوانی داشته باشد و در برهه ای دیگر همه آن ها را کنار گذاشته و صرفا بر روی واژه دیگری دست بگذاریم در فضای بیستون و چهلستون به سر می بریم.
وی افزود: در حالی که واقعیت جامعه این چنین نیست، دانش باید نافع باشد، وقتی سخن از پژوهش کاربردی می شود یعنی پژوهشی که برای رفع نیاز باشد، بنابراین پژوهشی که به حوزه تعالی اخلاق و رفتار مدنی در جامعه منتهی می شود کاربردی یا نافع است.
وی گفت: تصور این که همه دانش باید کاربردی باشد منوط به این است که این واژه برای علوم مختلف سیاسی، حقوق، صنعت و فنی و کشاورزی و غیره جدا تعریف شود، به عبارتی پژوهش های حوزه فنی و کشاورزی ما باید به طور صریح ناظر به رفع نیاز کشور و دانش های علوم پایه بنیان توسعه در مرزهای دانش را فراهم کند و علوم انسانی نیز به تعالی جامعه منجر شود، در این صورت همه علوم ما کاربردی و نافع خواهد بود.

**حمایت ها از محققان در مرحله شعار زبانی نماند

یک پژوهشگر برجسته کشور نیز توجه بیشتر به فضای پژوهش و محققان و اساتید فعال در این عرصه و بسترسازی برای فعالیت شرکت های دانش بنیان را از جمله راهکارهای تحقق فضای کاربردی شدن علم و دانش در کشور برشمرد.
دکتر علی اسلامی فر با بیان اینکه طبق تاکیدات رهبری و مسئولان رده بالا نجات کشور با شرکت های دانش بنیان است، افزود: پتانسیل ها و ظرفیت های علمی کشور ما بسیار بیشتر از کشورهای غربی است اما با عدم توجه به آنها موجب از دست دادن دانشمندان می شویم.
عضو هیات علمی موسسه پاستور ادامه داد: کشورهای غربی مدیر تربیت کرده و به آنها نام شیپرد (چوپان) می دهند و دانشمندان و اساتید و نخبگان را از کشورهای دیگر جذب کرده و به او شیپ (گوسفند) می گویند، محققی که در کشور می تواند به عنوان دانشمند تلقی شود و در آینده کشور اثرگذار باشد با برخی برخوردها به راحتی از دست داده می شود. 
اسلامی فر ضمن تاکید بر بها دادن بیشتر به اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی گفت: متاسفانه آنچه در کشور شاهدیم، حمایت های زبانی و فارغ از حیطه عمل است. 
این پژوهشگر با دارا بودن سه شرکت دانش بنیان افزود: محققان و مخترعان و صاحبان شرکت های دانش بنیان ما درگیر بوروکراسی اداری در مراحل مختلف از صدور مجوز تا دریافت تسهیلات قرار می گیرند که انگیزه فعالیت را از آنها سلب می کند.
اسلامی فر گفت: بسیاری از اختراعات دانشمندان کشور بویژه در حیطه پزشکی، نیاز کشور و حتی کشورهای خارجی است که می تواند موجب تحقق اقتدار ملی از طریق ممانعت از خروج ارز، ورود سرمایه به کشور و اشتغالزایی شده و پیش گیرنده از تهدید و تجاوز کشورهای بیگانه شود. 
وی دیگر مشکلات پیش روی این شرکت ها را عدم همکاری صندوق های حمایتی عنوان و تصریح کرد: این صندوق ها علیرغم دریافت بودجه مربوطه از دولت با بلوکه کردن این سرمایه برای بهره مندی از سود آن، از پرداخت تسهیلات خودداری می کنند.
اسلامی فر به اعطای سفارشی تسهیلات و پارتی بازی ها در این زمینه اشاره کرد و گفت: تنها مساله ای که مورد توجه صندوق داران با شغل های متعدد قرار نمی گیرد، اثرگذاری و اهمیت طرح های پژوهشی در صف انتظار است.
وی خاطر نشان کرد: این مشکلات دست و پاگیر پژوهشگران و شرکت های دانش بنیان و سلب انگیزه از ادامه فعالیت آنها شده که بیکاری بسیاری را به دنبال داشته و علاوه بر این مانع از رغبت تازه واردان به این میدان و تشویق برای خروج نخبگان از کشور می شود.
دکتر اسلامی فر وجود این مشکلات را در حالی دانست که محققان هزینه های سنگینی برای دستیابی به تکنولوژی متحمل شده با از خودگذشتگی در پژوهش و عمل برای توسعه کشور تلاش می کنند.
وی گفت: ارتباط صمیمانه مسئولان کشوری با پژوهشگران، اعضای هیات علمی و اساتید نخستین گام برای تحقق کاربردی شدن دانش در جامعه است.