مهم‌ترین اصول حمل دریایی برای صادرکنندگان

به گزارش می متالز، موسسه استیل‌پرایس برگزارکننده این دوره یک روزه بود و کیوان جعفری‌طهرانی، امیر هژبری و کیان کریم در آن به سخنرانی پرداختند و پاسخگوی پرسش‌های حاضران بودند. در بخش نخست این نشست آموزشی، امیر هژبری کلیاتی درباره حمل‌ونقل دریایی و حمل‌ونقل کانتینری ارائه کرد که شرح آن در شماره امروز و در این گزارش می‌آید. بخش دوم این نشست نیز در روزنامه چاپ فردا تشریح خواهد شد. هژبری در توضیحات خود به همراه ارائه یک پاورپوینت در زمینه دو محور کلی «کانتینر و داده‌های مربوط به آن» و «اسناد و اصطلاحات حمل‌ونقل دریایی (کانتینری)» سخن گفت.

کانتینر و داده‌های مربوط به آن

وی حمل دریایی را به ۴ دسته فله، رو-رو، تانکر و کانتینر تقسیم کرد و در تعریف خود از کانتینر، آن را یکی از تجهیزات حمل‌ونقل که برای تسهیل حمل کالاها به وسیله یک یا چند روش حمل‌ونقل بدون بارگیری واسطه‌ای به کار می‌رود، توضیح داد. به گفته او در تعریف جدید کانتینر عبارت از قسمت تداوم‌یافته از کشتی کانتینر بر(سلولار) است.تعریف کانتینریزاسیون به صورت فن یا عملیات قرار دادن محموله‌ها و ارائه داده‌های فنی درباره اندازه و نوع کدهای دسته‌بندی، از جمله مباحث در این باره بود. هژبری سپس کانتینر استاندارد را کانتینری دانست که بر اساس معیارهای سازمان بین‌المللی استاندارد(ایزو) برای بارگیری و حمل انواع کالاها ساخته شده باشد و از آنچه درون آن قرار می‌گیرد محافظت کرده و از قابلیت جابه‌جایی، تخلیه و بارگیری با اسپریدر کانتینری برخوردار باشد. او در ادامه، ساختار اولیه یک کانتینر و انواع آن را به طور مفصل تشریح کرد و تصویر آنها را در اسلایدهای پاورپین نشان داد. وی در توضیحات خود درباره چینش کالا به ضرورت رعایت فاصله کالاها اشاره کرد و توضیح داد: خط قرمز موجود در کانتینرهای یخچالی، محدوده چینش کالا را تعیین می‌کند و در جریان چینش نباید از این خط قرمز تجاوز و تعدی شود زیرا کف کانتینر طوری طراحی شده که هنگام قرارگیری کالا روی آن امکان عبور هوا از کف فراهم آید. در صورت رعایت نکردن موارد مربوط به خط قرمز، امکان چرخش و گردش هوا وجود ندارد که بر کیفیت محموله تاثیرگذار است. وی همچنین درباره کانتینرهای یخچالی افزود: زمانی که این نوع کانتینر شروع به کار می‌کند، دمای هوا در آن به مثبت ۶ می‌رسد. وقتی دما به این میزان رسید موتور کانتینتر خاموش می‌شود و به‌تدریج دما به مثبت ۴ کاهش پیدا می‌یابد که به دنبال آن موتور دوباره روشن می‌شود تا خود را با متوسط دمای ۵ درجه (دمای مفروض موردنیاز) هماهنگ کند. هژبری در ادامه به معرفی دستگاه جِن‌سِت (GENSET) مخفف عبارت (GENERATOR SET) پرداخت و درباره آن اظهار کرد: از آنجا که در حمل زمینی، ماشین نمی‌تواند برق کانتینتر یخچالی را تامین کند، از این دستگاه برای تامین نیاز کانتینر به برق استفاده می‌شود. نرخ جِن‌سِت از نرخ کانتینر بیشتر است. وی در بخشی دیگر از سخنان خود در مبحث کانتینرها اضافه کرد: یکی از اصلی‌ترین عوامل آسیب‌رسی به کانتینرها رعایت نکردن وزن مجاز است. این مشکل به دلیل توجه نکردن به سی‌اس‌سی‌پِلِی (CSC play) کانتینتر است که در بندرعباس پلاک نامیده می‌شود. در سی‌اس‌سی‌پِلِی آنچه بیش از همه مهم است به گزینه maximum gross weight به معنای بیشترین وزن برمی‌گردد که نشانگر بیشترین میزان باری است که کانتینر می‌تواند در خود جا دهد که البته رقم آن بر مبنای نوع بار متفاوت است.

اسناد و اصطلاحات حمل‌ونقل دریایی (کانتینری)

امیر هژبری در ادامه ارائه خود در سمینار آموزشی «اصول حمل دریایی برای صادرکنندگان» به تشریح اسناد و اصطلاحات حمل‌ونقل دریایی(کانتینری) پرداخت و گفت: قراردادهایی که به طور معمول در خرید و فروش خارجی منعقد می‌شود، شامل قرارداد خرید/فروش بین خریدار و فروشنده، قرارداد بیمه بین خریدار یا فروشنده با شرکت بیمه، قرارداد بازرسی بین خریدار یا فروشنده با شرکت بازرسی و قرارداد حمل بین خریدار یا فروشنده با شرکت حمل‌ونقل است.
وی درباره قرارداد حمل توضیح داد: قرارداد حمل، یک رابطه حقوقی و تجاری است. در همه قراردادها از اول تا آخر تعهد و اجرا بین دو طرفی است که قرارداد را بسته‌اند اما قرارداد حمل، در مبدا بین فروشنده و شرکت حمل‌کننده ایجاد می‌شود و مسئولیت آن تا مقصد به خریدار و نماینده شرکت حمل‌ونقل در مقصد ادامه می‌یابد. قرارداد حمل از نوع تعهد به نتیجه است به این منظور که تعهدات متصدی حمل به محض پذیرش محموله برای حمل شروع می‌شود و تا به مقصد رساندن محموله، مسئولیت خواهد داشت. قراردادهای حمل‌ونقل جزو قراردادهای الحاقی به شمار می‌آیند.
هژبری در ادامه به بارنامه و محتویات آن پرداخت و گفت: بارنامه سندی است که حمل‌کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می‌کند و حاکی از حمل کالای معینی از نقطه مبدأ حمل به مقصد حمل با وسیله مورد توافق است که می‌تواند کشتی، قطار، کامیون، هواپیما یا ترکیبی از آنها باشد و در مقابل، کرایه حمل، معین است. بارنامه دریایی در حقیقت سند قرارداد حمل‌ونقل دریایی است و خود قرارداد نیست.
وی افزود: بارنامه شاهدی بر اجرای قرارداد حمل و تاییدی بر وصول کالاست و به عنوان رسید دریافت کالا نیز به شمار می‌آید. این سند قابل معامله است و در نهایت به عنوان سند مالکیت کالا تلقی می‌شود که قابل ظهرنویسی است و به طور معمول به حواله‌کرد صادر می‌شود اما می‌توان به نام حامل نیز آن را صادر کرد. بارنامه باید بدون قید و شرط باشد، مگر آنکه از راه‌های دیگر بین طرفین توافق شده باشد. تعداد نسخه‌های بارنامه باید مشخص باشد که به طور معمول در ۳ نسخه اصل صادر می‌شود اما می‌توان رونوشت غیرقابل‌معامله نیز صادر کرد. وضعیت پرداخت کرایه حمل باید مشخص شود که به صورت پیش پرداخت یا پس‌کرایه در مقصد است. این کارشناس ادامه داد: تاریخ صدور بارنامه از اهمیت زیادی برخوردار است. همان طور که اشاره شد بر اساس ماده ۴۷ مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی نشریه شماره ۴۰۰ اتاق بازرگانی بین‌المللی، بارنامه‌ای که پس از ۲۱ روز از تاریخ صدور به بانک ارائه شود بارنامه کهنه و در اصطلاح «استِیل» (stale) نامیده می‌شود و بانک‌ها آن را نمی‌پذیرند، مگر اینکه شرط دیگری در اعتبار، مقرر و پیش‌بینی شده باشد. برای ادعا بر ضد هرگونه خسارت، تاخیر، ضررو زیان و حل اختلاف بین حمل‌کننده و صاحب کالا، داشتن بارنامه الزامی است. حق و حقوق، مسئولیت‌ها و تمام مسائل مربوط به حمل‌کننده و فرستنده کالا روی صفحه بارنامه درج شده است.
هژبری همچنین انواع برنامه را تشریح کرد و گفت: بارنامه‌های دریایی متفاوت هستند و از جهت‌های مختلف تقسیم می‌شوند. از نظر موقعیت کالا به بارنامه دریایی کالای بارگیری شده و بارنامه دریایی کالای دریافت شده تقسیم می‌شود و از نظر تعدد وسایل حمل به بارنامه دریایی مستقیم، بارنامه دریایی غیرمستقیم یا سراسری تقسیم می‌شود. به دلیل وضعیت و کمیت کالای موضوع حمل نیز ۲دسته بارنامه دریایی غیرتمیز یا مخدوش و بارنامه دریایی تمیز یا غیرمخدوش وجود دارد. از نظر نوع سرویس نیز سرویس منظم کشتیرانی و سرویس چارتر وجود دارد.
وی انواع بارنامه را با عناوین بارنامه‌های غیرقابل‌انتقال، قابل‌انتقال، حامل، سراسری، فرواردری، تعویضی حمل ترکیبی، دریایی و بیات معرفی کرد.
برای ادعای ضد هرگونه خسارت، تاخیر، ضررو زیان و حل اختلاف بین حمل‌کننده و صاحب کالا، داشتن بارنامه الزامی است. حق و حقوق، مسئولیت‌ها و تمام مسائل مربوط به حمل‌کننده و فرستنده کالا روی صفحه بارنامه درج شده است.