نتیجه اعتماد به تولیدکنندگان تجهیزات صنعت نفت بخش خصوصی شگفت‌انگیز است/ انعطاف‌پذیری بخش خصوصی در توسعه صنعت نفت برگ برنده ایران است

به گزارش می متالز، بیژن زنگنه وزیر نفت چند روز پیش در جمع خبرنگاران در مورد آخرین وضعیت میدان گازی فرزاد گفت: موافقتنامه اصولی (HOA) این میدان پیش‌تر امضا شده و قرارداد آن نیز به‌زودی با شرکت‌های ایرانی امضا می‌شود؛ هم‌اکنون هیچ شرکت خارجی حاضر به امضای قرارداد با ما نیست و ما کاملاً متکی به ظرفیت‌های داخلی هستیم.

انتشار این خبر در میان بسیاری از کارشناسان و فعالان بخش خصوصی ایران در زمینه نفت و انرژی واکنش‌هایی به همراه داشت که اغلب آنها مبنی بر عدم اعتماد کامل دولت به بخش خصوصی واقعی تاکنون بوده و درصورت توجه و اعتماد دولت به این بخش قطعا دستاوردهای بسیار مناسبی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و جهش تولید تجربه می‌شود.

در این زمینه گفت‌وگویی با دکتر رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران داشتیم تا از وی درباره توانمندی شرکت‌های داخلی در اجرای چنین پروژه‌هایی بپرسیم.

آیا واقعا توامندی شرکت‌های داخلی و بخش خصوصی را در تکمیل پروژه‌های نفت و گاز تایید می‌کنید؟

شرکت‌های ایرانی با توجه به تخصص و تجاربی که دارند قطعا در بسیاری از بخش‌ها می‌توانند مسوولیت برعهده گرفته و در راستای منافع اقتصادی کشورمان گام بردارند. البته باید درنظر داشته باشید که اصولا در صنایعی مثل نفت و گاز که فناوری بسیار بالایی نیاز است تقریبا شرکتی نداریم که به تنهایی توانمندی انجام کلیه کار را داشته باشد و اصولا کنسرسیوم‌ها و همکاری مشترک شکل می‌گیرد و نتیجه دسترسی به اهداف تعیین شده است. خوب در ایران هم امکان چنین فعالیتی وجوددارد بخصوص بخش خصوصی که انعطاف‌پذیری بالایی در این بخش نسبت به دولت دارد. اجازه بدهید یک نکته را تاکید کنم، درحالی که ایران به دلیل کارشکنی‌های آمریکا علیه صنعت نفت کشورمان با مشکلاتی در زمینه توسعه یا سرمایه‌گذاری روبرو شده خوب طبیعی است که اجازه دهیم سرمایه‌های داخلی و شرکت‌های داخلی در این عرصه فعالیت کنند. شاید در نگاه اول توانمندی پاسخگوی تمام نیازها نباشد، اما فراموش نکنیم که مسیر خودکفایی و کاهش وابستگی‌های خارجی دقیقا همین روند است و باید برای آن برنامه‌ریزی کنیم.

در شرایط فعلی اهمیت بکارگیری ظرفیت خالی بخش خصوصی چیست؟

به نکته خوبی اشاره کردید، ببینید همانطور که قبلا اشاره کردم کارشکنی آمریکا علیه صنعت ایران باعث شده تا بخش قابل توجهی از تولید نفت ایران مصرف داخلی داشته باشد که اتفاقا این موضوع را هم می‌توانیم به فال نیک بگیریم چون کاهش خام فروشی دستاورد آن است، اما فراموش نکنیم این رویه جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی نفت و گاز را هم دستخوش تغییر می‌کند. خوب حالا اینجاست که اهمیت توجه به شرکت‌های دولتی برای توسعه میادین نفتی یا سرمایه‌گذاری خودنمایی می‌کند با این شیوه می‌توانیم جایگاه ایران در بازارهای بین‌المللی را حفظ کنیم. البته نکته مهمتر توجه به ادامه روند توسعه صنعت نفت ایران با توجه به توانمندی‌های داخلی این است که اصولا سهم برداشت ایران از میادین مشترک نباید کاهش یابد چون این باعث زیان کشور خواهد بود.

به ظرفیت خالی بخش خصوصی اشاره کردید اصولا چقدر از توان شرکت‌های داخلی بکار گرفته شده است؟

هم اکنون براساس اطلاعات آماری که در اختیار داریم تنها 30 درصد از ظرفیت و توانمندی بخش خصوصی بکار گرفته شده و باقی هنوز از سوی دولت مورد توجه قرار نگرفته است. من اعتقاد دارم این سهم پایین به معنی خالی بودن ظرفیت بخش خصوصی در صنعت نفت و گاز است.

آماری از تعداد شرکت‌های فعال در این زمینه دارید؟

بطورکلی 800 شرکت انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت و انجمن شرکت‌های مهندسی و پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی هستند، اما مجموع شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند چیزی حدود 1200 شرکت است. این درحالی است که نزدیک به 500 شرکت دانش بنیان فعال در زمینه نفت و انرژی داریم.

مهمترین مشکلات بخش خصوصی در این زمینه چیست؟

تسویه حساب‌های ارزی و البته عدم ارجاء پروژه‌ها به شرکت‌های فعال را می‌توان از اصلی‌ترین موارد بخش خصوصی در زمینه انرژی ایران دانست. ببینید اجازه دهید به این واقعیت اشاره کنم که شرکت‌های ایرانی فعال در این بخش از توانمندی و تخصص بالا و مناسبی برخوردار هستند اما از نظر مالی ضعیف هستند. خوب حالا اگر دولت و مسوولان با توجه به این پتانسیل‌ها قراردادهای موجود را متناسب با توانمندی شرکت‌ها ارایه کنند و تسویه مالی آنها را دقیق انجام دهند شاهد جهش بزرگی در این بخش می‌شویم.

درباره توانمندی‌های شرکت‌های داخلی مثالی می‌توانید ارایه کنید؟

بله؛ در این زمینه می‌توانیم به موضوع بهره‌برداری، نگهداری و توسعه‌ای اشاره کنیم ببینید امروز شرکت‌های داخلی تقریبا 95 درصد توانمندی تامین نیازهای بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات را دارند و در بخش تجهیزات سرچاهی توانمندی بالایی داریم. این درحالی است که نزدیک به 70 درصد از عملیات ساخت دکل‌های حفاری اکنون داخلی سازی شده و تجربه نشان داده که توامندی بالایی در این زمینه داریم. اجازه دهید به یک نکته اشاره کنم زمانی که 5 درصد از کل صادرات کشورمان مربوط به شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه صنعت است دیگر نیازی به اثبات توانمندی بخش خصوصی در این زمینه نداریم. ببینید وقتی صحبت از صنعت نفت می‌کنیم یعنی از صنعتی با فناوری‌بسیار بالا و استانداردهای سختگیرانه خوب وقتی شرکت‌های بخش خصوصی ایران توانسته‌اند در این زمینه صادرات داشته باشند یعنی علاوه بر تخصص تمامی استانداردها و مدارک مورد نیاز را در اختیار دارند و می‌توانیم به آنها اعتماد کنیم.

به صادرات بخش خصوصی در این زمینه اشاره کردید، واقعا می‌توانیم به عنوان یک کشور صادرکننده تجهیزات صنعت نفت تبدیل شویم؟

خوب اکنون صادر کننده هستیم، اما جایگاهی که شایسته است را در اختیار نداریم. اجازه دهید این نکته را یادآوری کنم که اگر برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند دولت برای این صنعت و حضور بخش خصوصی داشته باشیم شک نداشته باشید کمتر از یک دهه به عنوان یکی از صادرکنندگان عمده منطقه در تجهیزات صنعت نفت شناخته می‌شویم که علاوه بر صرفه‌جویی ارزی به دلیل کاهش واردات تجهیزات شاهد ایجاد ارزش افزوده قابل توجهی خواهیم بود.