بومی‌سازی به دامپتراک هم رسید

به گزارش می متالز، در روزهای پایانی تیرماه شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر از رونمایی نقشه راه بومی‌سازی دامپتراک خبر داد. در تدوین این نقشه راه، مراحل مهندسی معکوس و ساخت دامپتراک مرحله به مرحله شرح داده است. در ارتباط با جزییات این نقشه راه گفت‌وگویی با جلال‌ سلیمان‌نژاد، مدیر مهندسی معکوس و ساخت داخل شرکت گل‌گهر ترتیب داده‌ایم که در ادامه خواهید خواند:

چه عاملی سبب شده تا ما به بومی‌سازیِ ساخت دامپتراک روی بیاوریم؟ بعد از ساخت این دامپتراک و انبوه‌سازی آن چقدر صرفه‌جویی ارزی در کشور خواهیم داشت؟

با توجه به چشم‌انداز ١۴٠۴ کشور، برنامه‌ریزی ما بر اساس دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد است. برای تحقق ۵۵ میلیون تن فولاد، به حدود ١۶٠ میلیون تن سنگ نیاز داریم، مضافاً در کنار این ١۶۰ میلیون تن سنگ، حجم عظیم باطله نیز بایستی توسط دامپتراک‌ها استخراج شود. همچنین با توجه به رشد شاخص اشتغال‌زایی و امکان فعالسازیِ ظرفیت‌‌های چشمگیر حوزه معادن، این بحث نیز مطرح است که در ساختار اقتصاد ملی به سمت جایگزین نمودن معادن به‌جای نفت گام برداریم. از سوی دیگر براساس چشم‌انداز ٢٠٣٠ شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر مبنی بر تبدیل سرمایه‌های فیزیکی به سرمایه‌های دانشی، لزوم دستیابی به دانش ساخت دامپتراک را دو‌چندان می‌کند. لذا با توجه به دلایل فوق، مهندسی معکوس و طراحی دامپتراک در دستور کار واحد ساخت داخل شرکت گل‌گهر قرار گرفته است. پیش‌بینی می‌گردد بومی‌سازی دامپتراک حدود ٣٠ میلیون یورو برای شرکت گل‌گهر و در کل بیش از ١۵٠ میلیون یورو برای کشور عزیزمان، صرفه‌جویی داشته باشد.

درحال‌حاضر میزان ارزی که برای خرید دامپتراک از خارج از کشور هزینه می‌شود چقدر است؟

با توجه به بررسی‌های تیم کارشناسی واحد مهندسی معکوس و ساخت داخل گل‌گهر و بر اساس درصد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل معادن کشور، میزان ارزبری کنونیِ دامپتراک حدود ١۵٠ میلیون یورو بوده که با تحقق چشم‌انداز ١۴٠۴ کشور و جایگزینی حوزه معادن به جای نفت، بی‌تردید این ارزبری رشد چشمگیری خواهد داشت.

بعد از ساخت نخستین نمونه آن، میزان تولیدات آن در سال چه در خواهد بود؟

کلیه پیش‌بینی‌های لازم جهت تولید انبوه دامپتراک لحاظ شده است به گونه‌ای که در صورت تایید فنی و قیمتی نمونه‌ی اول، خط تولید انبوه مستقرشود و طی ۵ سال کل نیاز کشور را جوابگو باشد.

انجام عملیات مهندسی معکوس برای ساخت دامپتراک را چقدر موفقیت‌آمیز ارزیابی می‌کنید؟

همانگونه که می‌دانید در کشورهای توسعه یافته، حدود ۵ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) را به موضوع R&D اختصاص می‌دهند، این موضوع در حالی روی می‌دهد که این امر در کشورمان کمتر از نیم‌ درصد است. با توجه به این واقعیت، بودجه کم و عدم پذیرش فرصت خطا در فرهنگ ما ایرانی‌ها، ریسک امور و فرآیندهای مرتبط با بومی‌سازی را افزایش می‌دهد اما با این‌تفاسیر، ما همچنان با اتخاذ شیوه‌ها و رویه‌های منطقی و علمی در جهت مهندسی معکوس دامپتراک قدم برداشته‌ایم و امیدوار هستیم که هم با حمایت مدیران ارشد گل‌گهر و هم از سوبی دیگر، با استفاده از توان بخش خصوصی توانمند و شرکت‌های دانش‌بنیان سطح یک، این ریسک را کاهش دهیم.

مرحله اول A و شناسایی دامپتراک تحت چه شرایطی انجام می‌پذیرد؟ آیا این اقدامات اولیه بیشتر مبتنی بر تحلیل و ارزیابی از میزان ظرفیت شکل می‌گیرد؟

ببینید واقعیت آن است که در سطح معادن کشور دامپتراک‌‌ها با برندها و تُناژهای مختلفی در حال کار بوده‌اند و یا این‌که هم‌اکنون نیز در حال فعالیت هستند. در گام اول، تیم مهندسی معکوس گل‌گهر، معادن ایران و کشورهای همسایه را مطالعه و بر اساس میزان رضایتمندی که در این معادن چه در سطح ملی و چه در دیگر کشورها وجود داشته است، بهترین برند را به منظور قرار دادن به عنوان پایه مهندسی معکوس و طراحی در دستور کار قرار داده است.

در مرحله B برگزاری فراخوان به چه صورت خواهد بود و آیا شرکت‌های خودرویی حضور خواهند داشت و یا این‌که شرکت‌هایی که تخصص در ساخت ماشین‌آلات راهسازی دارند برای ساخت آن حضور خواهند یافت؟

از یک سو به منظور شناساییِ سازندگانِ توانمند بخش خصوصی و از سوی دیگر به منظور شرایط یکسان برای کلیه شرکت‌های دانش‌بنیان سطح یک و با رزومه ساخت قطعات حوزه ماشین‌آلات معدن، تصمیم به برگزاری فراخوان و مناقصه عمومی گرفته شد. بنابراین رزومه ساخت ماشین‌آلات معدنی و دانش فنی شروط لازم سازندگان مدنظر ما است.

به نظر شما از لحاظ مکانیکی و الکتریکی در خصوص ساخت این دامپتراک، امکان تولید تمامی قطعات آن در داخل کشور مهیا است؟ آیا ممکن است برخی از این قطعات از خارج از کشور تامین شود؟

این تفکر که بایستی همه قطعات را بومی‌سازی کرد، یک تفکر اشتباه است. بلکه ملاک تصمیم‌گیری بایستی هزینه و کیفیت باشد. به عبارت دیگر زیرسیستمی را بایستی بومی کرد که از نظر فنی و قیمت، توجیه داشته باشد. جهت بومی‌سازی زیرمجموعه‌های دامپتراک نیز ملاک تصمیم‌گیری این دو عامل خواهد بود.

افق آینده ساخت و صادرات این دامپتراک را چطور می‌بینید؟

با توجه به چشم‌انداز صنایع معدنی کشور و کشورهای همسایه، در صورت موفقیت‌آمیز بودن این پروژه، قابلیت صرفه‌جویی ارزی چشمگیر و همچنین کمک به رشد صادرات غیرنفتی را در پی دارد.

آیا ساخت وسایل نقلیه معدنی در ایران توسط یک شرکت معدنی مثل گل‌گهر، سابقه‌ای در گذشته دارد؟

رسالت اصلی شرکت‌های معدنی همچون گل‌گهر، تولید کنسانتره و گندله با بهترین کیفیت و کمترین هزینه است. بومی‌سازی موفقیت‌آمیز تجهیزاتی همانند دامپتراک، می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید شرکت‌ها کمک کند.

این واقعیت عینی را هم از یاد نبریم که تاکنون هیچ شرکت معدنی و غیرمعدنی اقدام به بومی‌سازی دامپتراک نکرده است و شرکت گل‌گهر به عنوان بزرگترین تولیدکننده مواد اولیه فولاد کشور، هزینه R&D این ماشین فوق العاده ارزبر را تقبّل کرده است.

در تهیه این نقشه راه، سازمان یا نهاد دولتی نظیر ایمیدرو همکاری داشته داشت؟ از مشاوران خارجی و سازندگان این وسیله هم کمک گرفته‌اید یا در آینده از آنان، یاری خواهید گرفت؟

تجربه ما نشان داده است که شرط موفقیت بومی‌سازی، استفاده از توان بخش خصوصی توانمند کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان سطح یک می‌باشد و لذا در بومی‌سازی دامپتراک تلاش خواهد شد از سازندگان توانمند بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان سطح یک کشور نهایت استفاده شود.

کل برنامه ‌زمان‌بندی برای ساخت این دامپتراک چه‌قدر طول خواهد کشید؟ برای تهیه نقشه‌ی راه این دامپتراک چقدر زمان صرف شده است؟

جهت بومی‌سازی دامپتراک در گام اول تناژ ۶٠ تن و در گام‌های بعدی تناژهای ٩٠ و ۱۳۵ تن برنامه‌ریزی شده است و بر اساس نقشه راه منتشر شده، پیش‌بینی می‌گردد بومی‌سازی این سه نوع تراک ۵ سال زمان ببرد.

در مرحله G گفته شده که کنسرسیومی از سازندگان تشکیل خواهد شد. بیشتر توضیح دهید.

در سالیان اخیر، شرکت معدنی و صنعتی گل گهر به عنوان بزرگترین تولید‌کننده مواد اولیه فولاد کشور، موفق به بومی‌سازی قطعات مختلف ماشین‌آلات معدنی با سازندگان بخش خصوصی کشور شده است. تلاش خواهد شد در مرحله ساخت زیرمجموعه‌های تراک، از توان این سازندگان دوباره استفاده شود.

در بخش معدن و بومی‌سازی قطعات، آیا پروژه‌هایی در مقیاسی بزرگتر از دامپتراک در دست داشتید که تاکنون انجام شده باشد؟ برای ساخت این دامپتراک نهایتاً چه‌قدر هزینه خواهد شد؟

بومی‌سازی تجهیزاتی مانند دامپتراک با این حجم ارزبری و از سوی دیگر دانش بالای ساخت، تاکنون در کشور سابقه نداشته است و پیش‌بینی ما بر این اساس است که با تکمیل موفقیت آمیز نقشه راه بومی‌سازی تراک، هزینه آن در خصوص ساخت داخل، معادل ۶۵ درصد برند مشابه خارجی گردد.