چالش ها و راهکارهای تنظیم بازار

به گزارش می متالز، این شرکت برای  توسعه و تأمین صنایع داخل کشور گام‌های مؤثری برداشته است؛ در نتیجه میزان واردات محصولات فولادی تخت طی چند سال گذشته از 3 میلیون و 678 هزار تن به ۵۰۸ هزار تن در سال ۹۸ رسید و ۸۶ درصد تنزل یافت. بدین ترتیب از یک طرف وابستگی صنایع فلزی به فولادسازان خارجی و دیگر کشورها کاهش یافت و از طرف دیگر موجب اشتغال‌زایی و رونق تولید بیشتر در داخل کشور شد که البته در کنار آن می‌توان به جلوگیری از خروج میلیاردها دلار از کشور نیز اشاره کرد.
مشتریان فولاد مبارکه در  ۱۲ زمینۀ  مختلف فعالیت می‌کنند که یکی از آن‌ها مربوط به صنایع تکمیلی و نوردکاران است. فولاد مبارکه با رویکرد توسعۀ زنجیرۀ پایین‌دستی و در جهت حمایت از بازار داخل، کالای موردنیاز و خوراک خطوط تولیدی شرکت‌های فولاد گیلان، فولاد اکسین، فولاد کاویان، نورد و لولۀ  اهواز و همچنین فولاد غرب آسیا و شرکت هفت الماس را تأمین کرد تا از یک‌سو در شرکت‌های مذکور تولید و اشتغال تداوم یابد و از سوی دیگر محصولات فولادی تخت تولیدشده در آن شرکت‌ها به بازار عرضه گردد.
طبق تصمیمات نود و هفتمین جلسۀ کارگروه تنظیم بازار مورخ دوم تیرماه ۹۹ مقرر شد دیگر صنایع تکمیلی نیز محصولات تولیدی خود را در بورس کالا عرضه کنند. فولاد مبارکه ضمن تأکید بر اجرای این راهکار اصولی، لازم می‌داند نهادهای بالادستی بر اجرای آن نظارت و کنترل دقیق و شفاف داشته باشند. در تصمیمات کمیتۀ تخصصی تنظیم بازار فولاد که در تاریخ 99/5/1 ابلاغ شد، کف عرضۀ تکلیفی اسلب به‌صورتی تعیین شده است که عملا هیچ نیازی به بورس کالا نیست، زیرا عرضه‌کننده و خریدار به همراه میزان خرید آن‌ها تعیین شده است. در این حالت هیچ رقابتی در بورس کالا وجود ندارد و قیمت نیز همان قیمت پایه خواهد بود. در حقیقت قیمت‌گذاری تعزیراتی صورت گرفته؛ بنابراین نقش بورس به‌طور کلی حذف شده و هیچ جایگاهی برای پروژۀ ملی و ضروری کشور نیز در نظر گرفته نشده است.
در ماه‌های اخیر بسیاری از معاملات فولاد مبارکه در بورس کالا باطل شد. این امر موجب افزایش رانت شدید قیمت در بازار شده و از سوی دیگر ثبت سفارش مشتریان را با اخلال مواجه کرده است. در این حالت  نه‌تنها به رونق و جهش تولید کمکی نشده، بلکه به تولیدکنندۀ  واقعی مانند فولاد مبارکۀ اصفهان که بزرگ‌ترین شرکت بورسی کشور شناخته می‌شود و سهم بسزایی در رونق تولید و اشتغال‌زایی دارد، فشارهای زیادی وارد آورده و فرایند عرضه و تقاضا را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
با ابلاغ تصمیمات هشتادمین جلسۀ کارگروه تنظیم بازار انتظار می‌رفت تمرکز بر قیمت‌گذاری کاهش یابد و روند عرضه و تقاضا به حالت منطقی بازگردد، ولی با تصمیمات بعدی و ابطال معاملات بورس کالا (به‌صورت کلی یا جزئی) بدون وجود یک فرمول مشخص، قیمت در بازار متلاطم گردید و تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را دچار سردرگمی کرد و باعث شد اختلاف قیمت بازار آزاد و بورس کالا افزایش یابد. این مابه‌التفاوت قیمت تنها سود دلالان را افزایش می‌دهد و از چرخۀ سرمایه‌گذاری برای تداوم و رونق تولید حذف شده است.
فولاد مبارکه بر اساس تجارب چندین ساله در عرضۀ محصولات به بازار، اطمینان دارد  با تعیین قیمت طبق فرایند عرضه و تقاضا و فعال شدن فروش مچینگ و بازگشت به روال عادی عرضه در بورس کالا، روند نزولی التهاب قیمت در بازار آغاز خواهد شد و  این امر در مجموع به نفع زنجیرۀ فولاد کشور و بازگشت ثبات به بازار محصولات فولادی تخت خواهد بود.

برای این مهم موارد زیر لازم است:

1- تمامی بندهای تصمیمات هشتادمین جلسۀ کارگروه تنظیم بازار اجرا شود، ازجمله:

• ۱-۱ عرضۀ محصولات سایر شرکت‌های خریدار ورق فولادی و نوردکاران طبق بند ۴-۶ در بورس کالا؛
• ۱-۲ فروش انواع لوله و پروفیل حداکثر ۱۲ درصد بیشتر از قیمت ورق گرم دریافتی در همان ماه طبق بند ۶-۶؛
• ۱-۳ نظارت و کنترل بر موجودی انبارهای مستقر در استان‌ها طبق بند ۸-۶؛
• ۱-۴ تسهیل در عرضۀ محصولات فولاد مبارکه به میزان ۴۰ درصد ورق گرم و ۲۰ درصد ورق سرد در تالار معاملات بورس کالا و فروش بقیه تولیدات در مچینگ و عدم ابطال معاملات؛

2- روش تعیین قیمت پایه در بورس کالا و سقف رقابت اصلاح شود. پیشنهاد می‌گردد قیمت پایه برابر با متوسط موزون قیمت کشف‌شدۀقبلی برای هر نماد در نظر گرفته شود و امکان رقابت تا سقف قیمت‌های جهانی با نرخ تسعیر  ارز سنا (اسکناس) در نظر گرفته شود. با این روش نوسانات قیمت در عرضه‌های متوالی به حداقل می‌رسد و مشتریان به دلیل اطمینان از ثبات نسبی قیمت و دریافت کالا برای خرید از بورس کالا هجوم نمی‌آورند.
3- به علت نیاز گروه فولاد مبارکه به   ارز    برای تأمین برخی تجهیزات و مواد اولیه از خارج کشــور لازم اســت صادرات حدود ۲۵ درصد مجموع محصولات گروه فولاد مبارکه مجاز باشد و موانع انجام صادرات این گروه تا این سقف برداشته شود.
4- جهت تداوم تولید در شرکت‌های فولادساز از جمله فولاد مبارکه تأمین به‌موقع و کافی مواد اولیۀ موردنیاز ازجمله سنگ‌آهن و کنسانتره لازم و ضروری است و باید معادن و کارخانجات تولیدی ملزم به تأمین به‌موقع و مداوم مواد اولیه برای شرکت‌های فولادی باشند.
5- اجرای تصمیمات کمیتۀ تخصصی تنظیم بازار مورخ 99/5/1 به‌منظور بررسی کارشناسی دقیق‌تر به تأخیر افتد تا پس از اصلاح آن مجددا ابلاغ گردد.