ورود نخستین نیروگاه زغال‌سوز به سبد انرژی کشور/ نگاهی به سهم زغال‌سنگ در تولید برق جهان

به گزارش می متالز، علیرضا نصرالهی، مجری طرح های نیروگاهی سیکل ترکیبی شرکت برق حرارتی: در قانون حمایت از صنعت برق کشور احداث و توسعه نیروگاه حرارتی زغال سوز بمنظور کاهش وابستگی به نفت و گاز مشمول بند پ ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور گردید و در سند راهبردی انرژی کشور نیز بر استفاده بهینه از زغال‌سنگ حرارتی در تولید برق کشور با عنوان راهبردهای بخش انرژی تاکید شده است.

از جمله ویژگی‌های این طرح " احداث نیروگاه در منطقه مرکزی کشور با لحاظ تمهیدات پدافند غیرعامل و قابلیت اطمینان بالا در تولید انرژی"، "هزینة تأمین پایین و دسترسی بالا نسبت به سایر سوخت‌ها"، "ذخایر فراوان و مقرون به صرفه جهت استخراج" و "صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی" بوده است.

مطالعات آب و زغال:

در دوره مطالعاتی تمامی بررسی‌ها و پیش نیازهای لازم شامل: انجام مطالعات جامع امکان سنجی و مکان‌یابی نیروگاه، بررسی میزان ذخیره زغال سنگ منطقه جهت استفاده نیروگاه، شناسایی منشأ آب و عملیات اکتشاف آب، تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست‌محیطی، مطالعات ژئوتکنیک، لرزه خیزی، ژئوالکتریک و... به عمل آمده و گزارش‌های هر کدام به مراجع ذیربط ارسال شده و تمامی مجوزات لازم اخذ شده است.

بر همین اساس مجوز برداشت سالیانه پنج میلیون مترمکعب آب از  آب منطقه‌ای یزد نیز اخذ شده و قراردادی با شرکت آب منطقه‌ای منعقد شده است. همچنین با توجه به تکنولوژی‌های جدید در تغییر سیستم بویلر نیروگاه زغال‌سنگ سوز طبس در مصارف آب این نیروگاه نیز صرفه‌جویی شده است.

در خصوص زغال‌سنگ مطالعات جامعی در خصوص میزان ذخایر زغال حرارتی با بهره‌گیری از مشاور روسی شرکت تکنوپروم اکسپورت در ناحیه مزینوی طبس انجام گرفته است که  قطعیت وجود زغال‌سنگ در منطقه مزینو جهت احداث نیروگاه زغال‌سوز طبس اثبات گردید.

پروانه بهره‌برداری از معدن نیز با ذخیره قطعی 209 میلیون تن زغال‌سنگ آنتراسیت با درصد خاکستر 32.5 درصد به مدت پنج سال و نه ماه تا 23 اردیبهشت‌ماه 1403 تمدید شده است.

سهم زغال در تولید انرژی الکتریکی در دنیا:

نمودار زیر سهم منابع مختلف را در تولید انرژی الکتریسیته در دنیا در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌شود سهم زغال در تولید انرژی الکتریسیته ۲۴ درصد از کل میزان انرژی الکتریسیته در دنیا می‌باشد.

البته چنانچه هزینه سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه‌‎های مختلف بویژه تجدیدپذیر کاهش نیابد در اینصورت در سال‌های آتی، سوخت زغال همچنان سهم بالاتری را در تولید برق دنیا خواهد داشت.

در صورت کاهش هزینه سرمایه‌گذاری احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر جهت تولید انرژی الکتریسیته همانطور که از نتایج پیش‌بینی منابع معتبر بین‌المللی حاصل می‌شود در 30 سال آینده سوخت زغال 13 درصد از سهم تولید انرژی الکتریسیته را در دنیا خواهد داشت و در کشور ما در حال حاضر در صورت به مدار آمدن نیروگاه زغال‌سوز طبس، سهم بخش زغال در تولید انرژی الکتریسیته تنها 0.8 درصد است که با افزایش ظرفیت شبکه برق کشور در سال‌‎های آتی و در صورت عدم ساخت نیروگاه‌های زغال‌سوز جدید این سهم بسیار ناچیز خواهد شد.

سهم زغال در تولید برق در برخی کشورهای جهان:

طبق گزارش منابع معتبر در سال‌های اخیر سهم سوخت زغال در تامین انرژی الکتریکی در برخی کشورهای جهان از جمله آمریکا 33درصد، چین  63 درصد، روسیه 20 درصد، استرالیا بیش از 50 درصد، ترکیه 33 درصد و ژاپن 30 درصد بوده است.

قیمت زغال حرارتی در چین طی سال 2019:

قیمت زغال حرارتی در چین  برابر 60 دلار  بر تن برای زغال با ارزش حرارتی 4700 کیلوکالری بر کیلوگرم می‌باشد. این درحالیست که قیمت زغال‌سنگ در منطقه طبس 120 هزار تومان به ازای هر تن با ارزش حرارتی پنج هزار کیلوکالری بر کیلوگرم می‌باشد.

اقتصاد زغال در مقایسه با قیمت گاز جهانی

با توجه به ارزش حرارتی زغال‌سنگ مزینو طبس به میزان پنج هزار کیلوکالری بر کیلوگرم و heat rate سیکل‌حرارتی نیروگاه طبس به میزان دو هزار و 113 کیلوکالری بر کیلوگرم، با مصرف هر کیلوگرم زغال‌سنگ 2.۳۶ کیلووات ساعت برق تولید می‌شود که با توجه به قیمت زغال‌سنگ در منطقه طبس 120 هزار تومان به ازای هر تن قیمت برق استحصال شده به ازای هر کیلوگرم ۰.۲۵ سنت دلار خواهد شد این در حالیست که چنانچه در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی راندمان بالای 58 درصد با سوخت گاز طبیعی با ارزش حرارتی هشت هزار و 760 کیلوکالری بر مترمکعب برق تولید کنیم، برق تولیدی به ازای هر مترمکعب گاز طبیعی 3.۲۲ سنت دلار به ازای هر کیلووات ساعت خواهد بود.

اقدامات صورت گرفته در نیروگاه:

در بخش تامین تجهیزات و تاسیسات جانبی نیروگاه و عملیات اجرایی آن قراردادی با مشارکت شرکت‌های رشد صنعت و عمران آذرستان با نظارت شرکت قدس نیرو منعقد شده است و اقدامات صورت گرفته در این بخش هم اکنون حدود 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

جهت تامین تجهیزات اصلی و مهندسی نیروگاه قراردادی با شرکت ایرانی مپنا منعقد و این شرکت متعهد شده است تا ضمن تامین تجهیزات اصلی این نیروگاه، نسبت به بومی کردن فناوری نیروگاه‌های زغال سنگ سوز اقدام کند. بدین منظور این مجموعه با شرکت چینی شانگهای الکتریک قراردادی منعقد و همچنین مقرر شده است فاینانسور چین (China EXIM Bank) طرح را با وام ممتاز کم بهره تامین مالی نماید که در این مرحله کماکان پیگیر گشایش اعتبار اسنادی و قرارگرفتن طرح در لیست پروژه‌های دارای اولویت و استفاده از منابع بسته اول چین(سایناشور) می‌باشیم.

در ادامه با توجه به محدودیت منابع در این برهه تصمیم بر آن گردید تا مهندسی و اجرای واحد اول نیروگاه زغال‌سنگ‌سوز طبس در قالب الحاقیه بر قرارداد موجود 5050 مگاوات با گروه مپنا راسا توسط آن شرکت و با استفاده از ظرفیت‌های موجود در دستور کار قرار گیرد که الحاقیه مبادله و بخش اول تجهیزات توربین به کارگاه طبس حمل شده است.

تاکنون در بخش جانبی و آماده‌سازی ساختگاه مبلغ پنج هزار میلیارد ریال هزینه شده است و بودجه مورد نیاز برای بخش نصب تجهیزات نیز حدود پنج هزار میلیارد ریال می‌باشد. در بخش اصلی نیز مبلغ قرارداد با شرکت مپنا در قالب قرارداد مهندسی و تامین تجهیزات ۴۳۵ میلیون یورو می‌باشد.

همچنین تفاهم نامه‌ای با یک مجموعه صنعتی جهت استحصال فروسیلیس آلومینیوم از خاکستر زغال مصرفی نیروگاه مبادله شده است و این موضوع سبب ایجاد ارزش افزوده دیگری برای این طرح خواهد شد که قرارداد فی‌مابین در مرحله مذاکره و مقدمات تشکیل شرکت مشترک در مرحله انجام می‌باشد.

تمدید پروانه بهره‌برداری از معدن نیروگاه تا سال ۱۴۰۳ توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت، آغاز فرایند انتخاب پیمانکار بهره‌برداری معدن به روش مناقصه از طریق سامانه ستاد با حضور سه شرکت در فراخوان و مطالعات اجرای خط ۴۰۰ کیلوولت به نیروگاه توسط شرکت مشاور منیران از دیگر اقدامات صورت گرفته در طی این مدت بوده است.​