منابع بازار سرمایه باید در تولید به‌کار گرفته شود/ مراقب غیرحرفه‌ای‌ها باشیم/ به سیگنال‌های بازار ثانویه دقت کنیم

به گزارش می متالز، از ابتدای سال‌جاری با سیاست‌های مدیریت نقدینگی سرگردان بازار از سوی دولت عرضه سهام برخی شرکت‌ها در تالار شیشه‌ای باعث شد تا رشد قابل توجهی در شاخص‌ها ایجاد شود و توجه بسیاری از صاحبان سرمایه بخصوص سرمایه‌های خرد به این تالار جلب شود.

به صورتی حسن قالیباف، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار تیرماه امسال در جمع خبرنگاران اعلام کرد: حجم ورود نقدینگی به بورس در سال ۹۸ حدود ۳۰‌ هزار میلیارد تومان بوده در حالی است که فقط سه ماه ابتدایی سال جاری میزان ورود پول به بازار سرمایه ۵۰ هزار میلیارد تومان رسید.

انتشار این خبر از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اگرچه به‌ظاهر خبر بسیار خوش و قابل توجهی برای اقتصاد در شرایط عادی خواهد بود اما با درنظر گرفتن مشکلات و معضلاتی که اکنون در دودوتای اقتصادی کشورمان ایجاد شده بسیاری از کارشناسان پس از این خبر واکنش‌هایی به رشد قابل توجه ورود سرمایه به این بازار داشتند.

بازار ثانویه یا بازار اولیه مساله این است

وحید شقاقی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به روند روبه‌رشد شاخص بورس گفت: براساس اصول علمی و اقتصادی هرچه بازار سرمایه پویاتر باشد باید انتظار دستاوردها و توسعه اقتصاد را داشته باشیم، اما در این زمینه باید به سیگنال‌ها و علائم موجود خوب دقت کنیم.

شقاقی‌شهری در ادامه افزود: بازار سرمایه در اقتصادهای توسعه یافته برای تامین نقدینگی در بخش‌های مختلف اقتصادی است و بهترین راه برای مدیریت نقدینگی در مناطق مختلف است اما در شرایط کنونی ایران این کارکرد به‌خصوص از ابتدای امسال با تردید روبرو شده است.

این کارشناس اقتصادی معتقد است بازار سرمایه وقتی شاهد ورود نقدینگی به بازار اولیه خود باشد دقیقا کارکرد منطقی و علمی خود را در اقتصاد برعهده گرفته است اما زمانی که جریان نقدینگی از بازار اولیه به سمت بازار ثانویه در حرکت باشد زنگ هشدار به صدا در آمده و مسئولان و تصمیم‌گیرندگان باید وارد عمل شوند و مانع از جابجایی معنادار نقدینگی به این سمت بشوند.

به گفته شقاقی‌شهری وقتی شاهد رشد بازار ثانویه هستیم به سیگنال این است که به‌جای اینکه نقدینگی به سمت بخش تولید و مولد حرکت کرده باشد در بخش سفته‌بازی و غیرمولد حرکت کرده که نه تنها دستاوردی برای اقتصاد کشور ندارد بلکه باعث بروز مشکلات بیشتری از جمله انتظارات تورمی خواهد شد.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی گفت: آنچه که امروز در تالار شیشه‌ای کشورمان اتفاق افتاده از نظر اعداد و ارقام مطلوب است ولی وقتی به دید کارشناسی به تابلوها و شاخص‌ها توجه می‌کنیم، می‌بینیم بیشتر سرمایه‌های سرگردان کشور در بازار ثانویه آرام گرفته که شاید دستاورد مطلوبی برای بخش تولید و مولد اقتصاد ایران نباشد.

وی تاکید کرد: در شرایط فعلی که بازار ثانویه همچنان به سمت بزرگ شدن درحال حرکت است از مسئولان و سیاسگذاران انتظار می‌رود به توصیه‌های کارشناسان اقتصادی توجه کافی داشته باشند و برای جهت‌دهی هدفمد این حجم از نقدینگی به سمت بازار اولیه برنامه‌ریزی کنند.

نکته جالب توجه اینجاست که به فاصله کمی از اظهار نظر کارشناسان روز گذشته اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رئیس جمهور در حاشیه جلسه هیات دولت به رسانه‌ها گفت: وزارت اقتصاد باید برای نقدینگی وارد شده به بازار سرمایه و رشد قابل توجه شاخص سهام برنامه‌ریزی دقیقی ارایه کند.

اظهار نظر معاون اول رئیس جمهور در این زمینه با تاکید ایشان به حفظ و حراست سرمایه‌های مردم معنای واقعی به خود می‌گیرد که ایشان کاملا شفاف به دو نهاد وزارت اقتصاد و سازمان بورس تاکید کرده تا از سرمایه‌های مردم با انجام وظایف دقیق خود حراست کنند.

این‌بار پای موسسات مالی اعتباری غیرمجاز در کار نیست

حیدر مستخدمین حسینی، معاون اسبق بانک مرکزی و کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند روبه‌رشد شاخص بورس طی ماه‌های گذشته گفت: این سناریو از نیمه دوم سال گذشته از سوی دولت با توجه به نوسان‌های پیش‌بینی شده در اقتصاد برنامه‌ریزی شده بود.

مستخدمین حسینی در ادامه افزود: دولت برای مدیریت نقدینگی و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات اقتصادی به دلیل شرایطی که پیش‌بینی کرده بود، بازار سرمایه که اصولا خودش را با افزایش نرخ ارز همسو کرده بود مدنظر قرار داد و با استفاده از عرضه شرکت‌هایی رونق قابل توجهی به بازار سرمایه کشور داد.

وی درباره این روند ضمن اشاره به کاهش تدریجی نرخ سود بانکی از نیمه دوم سال گذشته اظهار کرد: این روند باعث شد تا سرمایه‌های راکد در حساب‌های بلند مدت خارج شده و به دلیل عدم جذابیت در بازارهای دیگر یکباره به سمت بازار سرمایه هدایت شود.

به گفته معاون اسبق بانک مرکزی این روند به دولت کمک می‌کرد تا علاوه بر تامین کسری بودجه به نوعی سرمایه‌های سرگردان و مخرب در اقتصاد کشور را مدیریت کند که اتفاقا در این میان برخی از مردم به صورت تکی و واحد نیز وارد این جریان شده‌اند و نگرانی از همینجا آغاز می‌شود.

وی با اشاره به تعداد انبوهی از خریداران شخصی سهام در دوره کنونی به خبرنگار ما گفت: اصولا بازار سرمایه بازاری است که ریسک‌پذیری بالایی داشته و خریداران و سهامداران باید این ریسک را بپذیرند و شاهد مثال آن هم در بازار سرمایه آمریکا و برخی کشورهای اروپایی کامل دیده می‌شود که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مستخدمین حسینی تاکید کرد: تفاوت بازار ایران آنجاست که فعلا دولت با تمام قدرت درحال مدیریت و حفظ شرایط بازار سرمایه است اما زمانی که این حمایت‌ها از بین برود قطعا اولین بازاری که واکنش نشان می‌دهد بازار سرمایه بخصوص خریداران خرد و عادی سهام است و این خریداران شخصی سهام احتمالا شرایطی مثل سرمایه‌گذاران در موسسه‌های مالی و اعتباری خواهدداشت و نکته اینجاست که در رسمی‌ترین جای ممکن سرمایه‌گذاری صورت گرفته است و اتفاقا حجم بالایی از جامعه درگیر خواهند شد.

پاشنه آشیل تالار شیشه‌ای

در همین حال آلبرت بغزیان، اقتصاددان در این زمینه گفت: رشد شاخص‌ها در چندماه اخیر اگرچه برخی‌ نگرانی‌ها را نیز به همراه داشته اما نکته‌ای که از نظرها پنهان مانده و اتفاقا می‌توانیم از آن به عنوان پاشنه آشیل تالار شیشه‌ای یاد کنیم موضوع ارایه کدهای جدید بورسی است.

بغزیان در ادامه افزود: اصولا بازار سرمایه باید تامین کننده نقدینگی مورد نیاز تولید باشد و تولیدکنندگان برای تامین نیازهای مالی خود در این بازار باید حضور داشته باشند که حالا در این شرایط و بازار بورس ایران نیز کم و بیش چنین اتفاقی افتاده ولی همانطور که قبلا اشاره شد موضوع حضور غیرحرفه‌ای‌ها در این بازار است.

این اقتصاددان معتقد است افزایش تعداد کدهای بورسی و همچنین ورود افرادی که حرفه‌ای نیستند می‌تواند ضربه مهلک و سنگینی به بازار سرمایه وارد کند چون با توجه به احتمال نوسان‌ها این تعداد از غیرحرفه‌ای‌ها یکباره در صف فروش قرار گرفته و عاملی در سقوط ازاد نمادها در تالار شیشه‌ای می‌شوند.

وی گفت: بهترین راهکار برای مدیریت این بازار در شرایط فعلی این است که به‌جای ارایه کدهای بورسی تازه واردها را تشویق به استفاده از خدمات صندوق‌های سرمایه‌گذاری کنیم و در عین حال مسئولان برای ارایه بسته‌های بیشتر با تسهیل ورود شرکت‌ها به بورس مانع از رشد سریع و غیرمنطقی شاخص بشوند.