کاهش پلکانی تعرفه‌ها

می متالز - کشورهای آفریقایی با هدف افزایش صادرات و واردات، کمک به رونق اقتصادی و یکپارچگی بیشتر بین خود، در مسیر اجرایی کردن ایده منطقه آزاد تجاری هستند و یک هدف اصلی، حذف تعرفه‌ها بر کالاهایی است که بین کشورها رد و بدل می‌شود. در مطلب حاضر در قالب ۴ سناریو، هزینه‌ها و فواید این اقدام بررسی شده است. نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد، اگر برنامه‌ها به درستی تدوین و اجرا شود، در بلندمدت شاهد افزایش رفاه عمومی، رشد اقتصادی بالاتر، بهبود شرایط بازار کار و رونق تجارت بین کشورهای این قاره خواهیم بود.

به گزارش می متالز، البته در کوتاه‌مدت کشورهای یاد شده هر یک به میزانی، درآمد کمتری از محل دریافت تعرفه خواهند داشت. اگر کالاهای حساس مشمول حذف تعرفه‌ها نشود، فوائد و هزینه‌ها کاهش خواهد یافت. شکی وجود ندارد که در بلندمدت با اجرای برنامه‌های مربوط به حذف تعرفه‌ها، مصرف‌کنندگان آفریقایی کالاهای متنوع‌تر با قیمت مناسب‌تر برای انتخاب خواهند داشت. هزینه پایین‌تر برای مواد خام وارداتی و کالاهای واسطه‌ای بر رقابت‌پذیری محصولات نهایی می‌افزاید و به زنجیره ارزش در این قاره توسعه و کیفیت می‌دهد. البته تحقق این اهداف آسان نیست و به تلاش فراوان و انعطاف کشورها نیازمند است.

در سناریوی نخست، فرض بر این گذاشته شده که تمامی تعرفه‌ها به‌طور کامل برداشته می‌شود. طبق مدل‌های شبیه‌سازی، در صورت تحقق این سناریو، در بلندمدت این اقدام به افزایش رفاه شهروندان و رشد اقتصادی منجر خواهد شد و کاهش درآمد کشورها به دلیل حذف تعرفه‌ها در مقایسه با سودی که از این اقدام کسب می‌شود بسیار کوچک است. در این سناریو نرخ رشد اقتصادی تحت تاثیر حذف تعرفه‌ها حدود یک درصد و کل اشتغال ۱/ ۱ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین اکثر کشورها از مزایای حذف کامل تعرفه‌ها سود خواهند برد، زیرا پیش‌بینی می‌شود حجم تجارت داخلی در قاره آفریقا ۳۳ درصد افزایش یابد.

در سناریوی دوم تعرفه، برخی کالاهای حساس حذف نمی‌شود. مدل شبیه‌سازی ما نشان می‌دهد در این حالت رفاه حاصل از تحقق این سناریو کمتر از سناریوی نخست خواهد بود، البته میزان زیان حاصل از حذف تعرفه‌ها کمتر از سناریو اول است. افزایش رقم رشد اقتصادی در این حالت ۷/ ۰ درصد و رشد اشتغال ۸/ ۰ درصد خواهد بود. همچنین افزایش حجم تجارت بین کشورهای قاره آفریقا ۲۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. کاهش خطی تعرفه‌ها سناریوی سوم است. در این سناریو تمامی تعرفه‌ها به شکل تدریجی حذف خواهد شد. برای مثال هر سال ۲۰ درصد و بعد از ۵ سال تعرفه‌ای وجود نخواهد داشت. در سناریوی بعدی کالاها به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند و تعرفه هر گروه با سرعت خاص خود کاهش پیدا می‌کند. در این سناریو کشورها برای حذف تعرفه‌ها آزادی عمل بیشتری خواهند داشت، البته این خطر وجود دارد که روند حذف تعرفه‌ها متوقف یا کند شود. نکته مهم این است که در هر ۴ سناریو، ابتدا فشارهایی بر کشورها وارد خواهد شد و نیز باید همزمان با اجرای برنامه یاد شده، تغییرات لازم در آن به وجود آید. در واقع ضروری است تمام این کشورها همواره روند تحولات و اثرات اقداماتی که انجام می‌دهند را زیر نظر داشته باشند. برنامه ایجاد منطقه آزاد تجاری آفریقا اهدافی بزرگ را دنبال می‌کند: تعمیق و یکپارچگی بین کشورها، حرکت به سمت برنامه آفریقا ۲۰۶۳ و ایجاد یک آفریقای متحد و پررونق از مهم‌ترین اهداف این برنامه هستند. این امیدواری وجود دارد که یکپارچه‌سازی اقتصادهای آفریقایی بر رقابت‌پذیری صنایع داخلی، تولید محصولات متنوع‌تر، تخصیص بهینه منابع و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منجر شود. به‌نظر می‌رسد این منطقه آزاد تجاری یک فرصت مهم برای کشورهای آفریقایی در دنیای کنونی است. حذف تعرفه‌ها به کشورهای یاد شده کمک می‌کند به رشد اقتصادی بالاتر و متحول کردن اقتصاد دست یابند، به‌ویژه کاهش وابستگی به صادرات مواد خام یک اقدام ضروری است.