بورس کالا سرآمد استفاده از ابزارهای نوین مالی

به گزارش می متالز، شاخص کل بورس تهران به عنوان مهم‏ترین نماگر بازار سرمایه از رقم ۲۶۶,۱۲۷ در پایان مردادماه ۱۳۹۸ با رشد قابل‌توجه ۶۱۵ درصدی در ۸ مردادماه ۱۳۹۹ به رقم ۱,۹۰۴,۳۲۴ واحد افزایش یافته است.

بر اساس شاخص های آماری بازار سرمایه، ضریب نفوذ کدهای بورسی افزایش قابل توجهی یافته است به نحوی که تعداد کدهای سهامداری بورس، از ۹,۰۸۶,۴۲۴ در ۳۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۸ به ۱۵,۲۵۱,۳۴۴ تا تاریخ ۸ مرداد ماه سال ۱۳۹۹ افزایش داشته است که با احتساب کد معاملاتی مشمولان سهام عدالت، بالغ بر بیش از ۴۸ میلیون۵۰۰ هزار می باشد.

این گزارش می افزاید: ارزش مانده اوراق بهادار اسلامی (صکوک) منتشره تا ۳۱ مرداد ماه سال ۹۸ مبلغ  ۹۶۳ هزار میلیارد ریال  بوده که این رقم  تا پایان تیر ماه سال ۱۳۹۹ به ۲,۰۰۸ هزار میلیارد ریال رسیده است، همچنین  ارزش سرمایه‏ گذاری خارجی تا ۳۱ مرداد ماه سال۱۳۹۸، رقم ۸/۱۳ هزار میلیارد ریال بوده که در پایان تیر ماه سال ۱۳۹۹ این  مبلغ به ۷ /۴۴ هزار میلیارد ریال افزایش داشته است.

همچنین بر اساس این گزارش در دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۱ تیرماه سال ۱۳۹۹، مجموع ارزش معاملات بورس‏ ها معادل رقم ۲۲,۶۴۷ هزار میلیارد ریال بوده و در همین بازه زمانی، میزان تامین مالی رقم ۴,۶۵۵ و میزان تامین مالی بدون احتساب ارزش صندوق‏ های سرمایه ‏گذاری رقم ۲,۹۲۴ یاد شده است.

در ادامه این گزارش از اقدامات مهم و موثر سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در راستای حمایت از توسعه کسب ‌و کار هوشمند و حرکت به سمت اقتصاد هوشمند با به‌کارگیری ابزارها و روش‌های هوشمند: به تدوین و تصویب دستورالعمل اجرایی نحوه حضور و اعمال حق رأی به صورت الکترونیکی در مجامع عمومی شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان، راه‌اندازی سامانه الکترونیکی پذیرش در بورس ها، به‌روزرسانی سرویس‌های استعلامات ملی شامل ثبت احوال، شبای بانکی، شاهکار و پست، ممیزی زیرساخت و سامانه‌های معاملات بر خط اوراق بهادار براساس الزامات امنیت اطلاعات بازار سرمایه جهت اعطای مجوز بهره‌برداری از سامانه، بازرسی جامع امنیت اطلاعات شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات بر خط بازار سرمایه براساس الزامات امنیت اطلاعات بازار سرمایه، جرم یابی رایانه‌ای و رسیدگی به تخلفات سایبری در حوزه بازار سرمایه، سیستمی کردن تغییر کارگزار ناظر اوراق بهادار جهت کاهش ریسک سوء رفتار اشاره شده است.

در این گزارش از فراهم آوردن بستر لازم جهت عملیات آزادسازی سهام عدالت (تدوین ساز وکار ساماندهی سهام عدالت و مقررات مرتبط با آن)، کاهش زمان انتشار اوراق از طریق بازنگری در دستورالعمل های انتشار اوراق و اختیاری نمودن برخی ارکان انتشار اوراق ازجمله مشاور عرضه، متعهد پذیره‌نویسی، امکان انتشار اوراق توسط شرکت ها بدون استفاده از رکن ضامن و از طریق رتبه بندی اعتباری متقاضیان تأمین مالی، تسریع در رسیدگی های هیئت داوری و ارتقاء کیفیت رسیدگی و صدور آراء به عنوان اقدامات مهم و تاثیر گذار سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در جهت استانداردسازی فرایند خدمات قابل‌ارائه و تعیین بازه زمانی مشخص برای آن، به عنوان بخش دیگری از اقدامات این سازمان یاد شده است.

بر همین اساس دیگر اقدامات این بخش شامل: تجدید ساختار رسیدگی با اعمال ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادار در جهت استفاده از توان و ظرفیت‌های نهادهای حرفه‌ای و صنفی در رسیدگی به تخلفات، آسیب شناسی قوانین حاکم بر بازار سرمایه در جهت ارتقاء سطح کیفی و توسعه بازار سرمایه با تدوین و ارائه پیش نویس"قانون ارتقاء نظام بازار سرمایه ایران"، تنقیح مقررات بازار سرمایه و به‌روزرسانی پایگاه قوانین و مقررات (cmr.seo.ir)، اصلاح مقررات برای ارتقای شفافیت اطلاعات در بازار سرمایه از طریق شرکت‌های رتبه‌بندی اعتباری، تقویت نظارت بر نحوه ثبت و نگهداری حساب‌های مالی و گردش مالی کارگزاران با مهیا شدن زیرساختهای مقرراتی، کاهش سقف نرخ کارمزدهای ارکان بازار و حق نظارت سازمان و در آخر تخصیص کارمزدها به صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازارسرمایه می باشد. همچنین این گزارش از همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار و وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی ایران، از طریق طرح تأمین مالی جمعی خیرخواهانه در اسفندماه ماه ۱۳۹۸ و مشارکت ۱۱۰ میلیارد ریالی در خرید گواهی نیکوکاری مقابله با کرونا خبر داده است.

با هدف تعمیق، ارتقاء کارایی و اثربخشی بازار سرمایه، طی یک سال اخیر نسبت به اصلاح برخی مسائل ساختاری اقدام شده است که از جمله آنها: اصلاح دستورالعمل‌های پذیرش اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس ایران، کاهش زمان انتشار اوراق از طریق بازنگری در دستورالعمل های انتشار اوراق و کاهش سقف نرخ کارمزدهای ارکان بازار سرمایه و حق نظارت سازمان و تخصیص کارمزدها به صندوق تثبیت بازار سرمایه و صندوق  سرمایه گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه، می باشند.

در یکسال گذشته در خصوص استفاده از ظرفیت بازارهای بدهی و سرمایه برای تأمین مالی منابع مورد نیاز تولید ‌بخصوص از طریق طراحی ابزارهای مالی ترکیبی بدهی- سهام و صندوق پروژه‌ها، افزایش ظرفیت و سهم ابزارهای اعتباری بانکی برای تولیدکنندگان در قالب‌هایی نظیر اعتبار اسنادی داخلی و فکتورینگ، اقدامات موثری صورت گرفته که از جمله آن: عرضه بزرگ‌ترین بسته اوراق بدهی دولت (اوراق صکوک منفعت) در دی ‌ماه ۱۳۹۸ به ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد ریال، پذیرش اسناد خزانه اسلامی، پذیره‌نویسی نخستین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در فرابورس در اسفندماه ۱۳۹۸ بوده است.

همچنین بر اساس این گزارش از دیگر اقدامات این بخش می توان به انتشار مبلغ ۱۰۹,۵۰۰ میلیارد ریال اوراق مرابحه عام طی سه ‌ماهه اول ۱۳۹۹، اجرایی شدن اولین عرضه صادراتی تابلو پتروشیمی در دی‌ماه ۱۳۹۸، راه اندازی قرارداد آتی پسته و زیره در بورس کالا، عملیاتی کردن بازار مناقصه در بورس کالا، انجام فرآیندهای مربوط به راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی زعفران در استان خراسان جنوبی، فراهم آوردن امکان تأمین مالی از طریق ابزارهای نوین مالی از قبیل صندوق سرمایه‌گذاری پروژه و اوراق سلف موازی استاندارد در تیرماه ۱۳۹۹ درخصوص تأمین مالی پروژه‌های صنعت برق، کاهش مدت زمان مورد نیاز جهت تأمین نیازهای مالی، افزایش شفافیت درخصوص وضعیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها، حذف نیاز به وثایق رهنی، کنترل ریسک پروژه و جلوگیری از تسری ریسک پروژه به مالکان اشاره داشت.

این گزارش، افزایش مجموع تعداد نمادهای پذیرفته‌شده و ثبت‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از ۶۱۱ شرکت در مرداد سال ۹۸ به ۶۳۶ شرکت در خرداد ماه ۱۳۹۹، اصلاح دستورالعمل‌های پذیرش اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس ایران، عرضه اولیه ۲۳ شرکت به ارزش ۶۴,۰۶۲ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۸ و ۱۲ شرکت به ارزش ۱۵۵,۶۱۵ میلیارد ریال تا ۸ مرداد ماه ۱۳۹۹ در بورس تهران و فرابورس ایران، صدور مجوز افزایش سرمایه از محل مطالبات، آورده نقدی و صرف سهام به مبلغ ۱۲۹,۵۴۳ میلیارد ریال در چهار ماه ابتدایی سال ۹۹ و ۴۱۷,۷۳۷ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۸ را از اقدامات مهم در جهت تقویت و توسعه کانال افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، صرف سهام یا سلب حق تقدم شرکت‌های بورسی و افزایش پذیرش شرکت‌های جدید در بورس ذکر کرده است.

همچنین طبق این گزارش، ترتیبات لازم برای اجرای مقررات واگذاری سهام متعلق به دولت از طریق  صندوق های سرمایه‏ گذاری قابل معامله در بورس (ETF) طی سال جاری طراحی و عملیاتی شد. آماده‌سازی زیرساخت های لازم جهت واگذاری سهام دولت از طریق صندوق های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) نیز از دیگر کار های صورت گرفته در بازار سرمایه در زمینه تسریع در فروش باقی‌مانده سهام دولت به صورت ETF بوده است.

در ادامه گزارش منتشر شده، در خصوص استفاده از ظرفیت بازارهای بدهی و سرمایه برای تأمین مالی منابع مورد نیاز تولید به‌خصوص از طریق طراحی ابزارهای مالی ترکیبی بدهی - سهام و صندوق پروژه‌ها، افزایش ظرفیت و سهم ابزارهای اعتباری بانکی برای تولیدکنندگان در قالب‌هایی نظیر اعتبار اسنادی داخلی و فکتورینگ آمده است: در یکسال گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار اقدامات موثری در این زمینه صورت داده که از جمله آن: عرضه بزرگ‌ترین بسته اوراق بدهی دولت (اوراق صکوک منفعت) در دی ‌ماه ۱۳۹۸ به ارزش ۱۰۰ هزار میلیارد ریال، پذیرش اسناد خزانه اسلامی، پذیره‌نویسی نخستین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در فرابورس در اسفندماه ۱۳۹۸، انتشار مبلغ ۱۰۹,۵۰۰ میلیارد ریال اوراق مرابحه عام طی سه ‌ماهه اول ۱۳۹۹، اجرایی شدن اولین عرضه صادراتی تابلو پتروشیمی در دی‌ماه ۱۳۹۸ بوده است.

این گزارش می افزاید: تعریف طرح‌های ملی و مشارکت بانک‌های تخصصی و بازار سرمایه در تأمین مالی این طرح‌ها در بخش‌های مسکن، پتروشیمی، معدنی و...، در سه بخش عرضه نفت خام در بورس انرژی ایران، عرضه فرآورده‌های اصلی نفت توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در بازار فیزیکی بورس انرژی ایران و تسهیل فعالیت شرکت‌های خرده‌فروشی برق اقدامات مهمی صورت پذیرفته است.

این گزارش اقدامات صورت گرفته برای تسهیل فعالیت شرکت‌های خرده‌فروشی برق را شامل: افزایش تعداد شرکت‌های فعال و کدهای معاملاتی شرکت‌های خرده‌فروشی برق، افزایش ارزش و حجم معاملات شرکت‌های خرده‌فروشی در بازار برق بورس انرژی، گشایش نمادها با دوره تحویل ماهانه در بازار عمده‌فروشی برق بورس انرژی ایران، انجام اقدامات لازم به منظور توسعه و تعمیق بازار شرکت‌های خرده‌فروشی برق، انجام هماهنگی‌های لازم به منظور فراهم شدن بسترهای لازم جهت راه‌اندازی بازار اوراق گواهی ظرفیت و انجام عملیات پذیرش نیروگاه‌های جدید به منظور انتشار اوراق گواهی ظرفیت نقدی عنوان داشته است.