مدیریت ناهماهنگ در مرزهای کشور

به گزارش می متالز، در نشست مذکور که به‌صورت آنلاین برگزار شد، غلامحسین شافعی گفت: مشکلات کلیه مرزها این است که از مدیریت یکپارچه برخوردار نیستند. عدم هماهنگی در مدیریت مرزهای تجاری از مشکلات اساسی است که به شورای عالی صادرات منتقل‌شده و آنها به‌دنبال حل مشکل هستند. این ناهماهنگی‌ها به فعالان اقتصادی ضربه می‌زند.

در ابتدای نشست هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق رشت درباره مشکلات مرز ایران و آذربایجان گفت: در زمان شیوع ویروس کرونا، بسیاری از مرزهای ایران بسته بود، ولی مرزهای زمینی، دریایی و ریلی استان گیلان با جمهوری آذربایجان باز بود و شبانه‌روز تردد انجام می‌شد. ما برای باز بودن این مرز مذاکراتی با «بنیاد حسین‌اف»، سفیر آذربایجان در ایران و «لوان جاگاریان»، سفیر روسیه در ایران داشتیم؛ تمام سعی ما این بود که این مرز در دوره شیوع ویروس کرونا که همه مرزها بسته بود، باز بماند؛ آن زمان حجم صادرات در این مرز بسیار بالا بود. صف‌های ۱۵ کیلومتری کامیون تشکیل می‌شد که خود این مساله مشکلی جدی برای صادرکننده‌ها و کامیون‌ها است.

مشکل دوم از نظر تیزهوش تابان مشکلات ارزی کشور است؛ قوانین ارزی قواعد و پول‌های ملی کشورهای مختلف را در نظر نگرفته است؛ باید دولت در حوزه ارز برای کشورهای مختلف قوانین مختلفی داشته باشد. قیمت‌گذاری و ترخیص کالا مشکل دیگر تجار است؛ به‌گفته تیزهوش تابان طبق قوانین گمرکی کسی که ۱۰۰ دلار صادر می‌کند باید ۱۶۰ دلار وارد کند؛ تعرفه کالاها در سازمان توسعه تجارت بسیار بالاست. مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی از مواردی بود که رئیس اتاق رشت به آن اشاره کرد: بدون اینکه زیرساخت‌ها آماده شود، کار را شروع کرده‌اند؛ درحالی‌که سامانه باید کامل و جامع کار کند. یکی دیگر از اعضای هیات نمایندگان رشت درباره مرز ایران و جمهوری آذربایجان گفت: این مرز یکی از مرزهای اصلی و ترانزیتی کشور است که حدود ۹۰ درصد محصولات میوه و تره‌بار از آنجا صادر می‌شود. در ۶ ماه نخست امسال، ۵۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار به جمهوری آذربایجان صادرشده است و از این کشور به میزان ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار واردات داشتیم. البته صادرات چمدانی در مرز آستارا از اواخر سال گذشته متوقف‌شده است. مشکل اصلی این مرز نبود زیرساخت‌های لازم در مرز آستان-جمهوری آذربایجان است؛ باید زیرساخت‌های ارتباطی و گمرکی برای ارائه خدمات منظم و بدون قطعی فراهم شود. باید گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت موانع را شناسایی کرده و نسبت به حل آنها اقدام کنند.

بعد از آن محمدرضا رمضانی، دبیرکل اتاق ایران از سامانه یکپارچه کارت بازرگانی گفت: این مساله در قانون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصویب‌ و در سال ۱۳۹۷ ابلاغ‌شده است؛ در ۱۳۹۸ با توافق اتاق ایران، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار شد این سامانه به‌تدریج در استان‌ها عملیاتی شود؛ البته به دلیل شیوع کووید-۱۹ مشکلاتی به وجود آمد. درنهایت از یکم مردادماه امسال وزارت صنعت، معدن و تجارت این موضوع را اجرایی می‌کند. البته در عمل مشکلاتی هم وجود دارد که با پیگیری معاونت امور استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران تا حدودی این موارد مرتفع شده و پیگیری‌ها هنوز ادامه دارد. رمضانی ادامه داد: در مورد مسائل و تعهدات ارزی، اتاق ایران بارها نشست‌هایی با هر سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه برگزار کرده است و در نشست مشترک با رئیس‌کل بانک مرکزی هم دغدغه‌ها مطرح‌شده که امیدواریم نتیجه مثبتی داشته باشد. بعد از آن غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران درباره مسائل و مشکلات مرزی گفت: مسائل مرزها در شورای عالی صادرات که به ریاست دکتر جهانگیری برگزار می‌شود، مطرح می‌شود، در نشست قبلی هم که حدود یک‌ماه قبل برگزار شد اتاق ایران پیگیر حل مسائل و مشکلات تجار در مرزهای کشور بود. شافعی گفت: مشکلات کلیه مرزها این است که از مدیریت یکپارچه برخوردار نیست. حکمرانی در مرزهای ایران مصداق «یک مویز و چهل قلندر» است. عدم هماهنگی در مرزهای کشور از مشکلات اساسی است که به شورای عالی صادرات منتقل‌شده و آنها به‌دنبال حل مشکل هستند. این ناهماهنگی‌ها به فعالان اقتصادی ضربه می‌زند.

او ادامه داد: موضوع بعدی در حوزه مرزها و گمرکات این است که ما به‌دنبال این هستیم که در اداره گمرکات مرزی بخش خصوصی متولی این بخش‌ها باشد؛ این موضوع مطرح‌شده و در اتاق ایران کمیته‌ای مأمور شده که با گمرکات هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. به گفته شافعی مساله صادرات درد همگانی کشور است. شاه‌بیت این مشکلات هم تعهد ارزی است. ما در اتاق ایران برای حل مشکل تلاش می‌کنیم ولی تا الان توفیق کافی نداشتیم. فضای حاکم بر این تصمیم‌گیری‌ها غیر کارشناسی است و عدم توجه به حضور بخش خصوصی در سیستم تصمیم‌گیری به مشکلات اضافه می‌کند. اینکه تمام گناه را در مسائل ارزی به ناروا بر دوش صادرکنندگان می‌اندازند اثر خوبی برای آینده صادرات کشور ندارد. شافعی درباره مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی گفت: ما در جلسه‌ای که در وزارت کشور برگزار شد به‌طور مفصل موضوع و مشکلات را توضیح دادیم. پیشنهاد ما این بود که این سامانه در برخی از استان‌ها به‌صورت پایلوت اجرا شود، مشکلات آن رفع و بعد از روان شدن روند در بقیه استان‌ها اجرایی شود. قرار است ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یک هفته این پیشنهاد را بررسی کرده و به آن پاسخ دهند. رئیس اتاق ایران در نشست مجازی با هیات نمایندگان اتاق رشت درباره بحث صادرات ریالی گفت: در نشست‌هایی که با رئیس‌کل بانک مرکزی داشتیم این موضوع را مطرح کرده‌ایم؛ اگرچه رئیس سازمان توسعه تجارت این موضوع را پول‌شویی خوانده است. ما چند میلیون افغان در ایران داریم که در ایران کار می‌کنند یا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر آنها به‌جای دستمزد خود که در مرزها تبدیل به ارز کرده و برای خانواده خود می‌فرستادند کالا می‌دادیم، برای دو طرف سودآور بود ولی به‌جای این کار تقاضا را برای خرید ارز بالا برده‌ایم. شافعی درباره قیمت‌گذاری پایه در گمرک گفت: همکاران ما این مسائل را در کمیته گمرکی پیگیری می‌کنند تا قیمت‌ها تعدیل شود؛ البته تعدیل با نوسانات نرخ ارز مساله‌ای است که باید بازبینی‌ها  در مورد آن به‌طور منظم انجام شود، اما امکان این کار وجود ندارد. دلیل این مساله نبود تثبیت در نرخ ارز است و قیمت امروز در چند ماه آینده مشکل ایجاد می‌کند.