غفلت دولت از جایگزین مناسب نفت برای توسعه اقتصاد کشور/ 40 درصد ظرفیت معادن بلااستفاده مانده است

به گزارش می متالز، یکی از بخش‌هایی که در حال حاضر می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی باشد دنیای ناشناخته زیر زمین به نام معدن است. حوزه معدن پتانسیل های بسیار بالایی دارد که به دلیل عدم مدیریت مناسبت از این ظرفیت‌های استفاده‌ای نمی‌شود.

متاسفانه تا به امروز در حوزه معدن حجم سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده متناسب با ظرفیت و پتانسیل‌های این حوزه نیست و به مزیت های معدنی کمتر توجه شده است از طرفی هم سرمایه‌های معدنی به دلیل بی توجهی به صورت خام از کشور خارج می‌شود در حالی که فرآوری آنها در داخل اتفاق بیفتد و ارز آوری بالایی برای کشور می تواند داشته باشد.

به گفته کارشناسان نیروهای متخصص بسیار خوبی در حوزه معدن تربیت شده اما به دلیل عدم حمایت از توان و ظرفیت این نیروها در این حوزه استفاده نمی‌شود و این امر باعث می‌شود سرمایه کشور به راحتی از مرز‌ها خارج شود.

توسعه فرآوری مواد معدنی متناسب با ظرفیت کشور نیست و به گفته کارشناسان و فعالان این حوزه همچنان از نقطه مطلوب در این حوزه فاصله زیادی داریم.

امیر رضا محمدی از استاتید برجسته حوزه فرآوری مواد معدنی دانشگاه زنجان به اشاره به مشکلات حوزه معدن اظهار کرد: در حال حاضر منابع معدنی بسیار متنوع و گسترده و همچنین نیروهای متخصص حوزه فرآوری مواد معدنی در کشور داریم.

وی تصریح کرد: متاسفانه به علت ضعف‌های مانند ضعف‌های مدیریتی و قوانینی دست و پا گیر از این فرصت‌ها و پتانسیل‌های استفاده خوبی نمی‌شود و با این شرایط امیدی در رسیدن به چشم‌انداز‌ها و استفاده از پتانسیل‌های موجود وجود ندارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان عنوان کرد: باید پتانسل‌های بالقوه در حوزه معدن به پتانسیل‌های بالفعل تبدیل شود اما به دلیل مدیریت‌های ضعیف تا به امروز نتوانستیم به این مرحله برسیم.

ضعف در اکتشافات معدنی

وی در خصوص ضعف‌های اکتشافات معدنی نیز عنوان کرد: متاسفانه در این حوزه نیز ضعف‌های زیادی داریم و اکتشفات به صورت تخصصی اتفاق نمی‌افتد و ما اکتشفات عمقی در کشور نداریم و در اکتشفات نیز از تکنولوژی‌های به روز استفاده نمی‌شود.

محمدی در ادامه به موضوع عدم حمایت دولت در حوزه معدن اشاره و ابراز کرد: خیلی از محدوده‌های معدنی بسته است و در استان زنجان نیز این موضوع مطرح است و اکثر محدوده‌ها معارض دارند.

وی در مورد فرآوری مواد معدنی و تاثیر آن در مهار کردن تحریم‌ها عنوان کرد: ما نیاز خیلی از کارخانجات وابسته به مواد معدنی که از کشورهای دیگر وارد می‌شود را می‌توانیم در داخل تامین کنیم.

کارشناس حوزه معدن با بیان اینکه متخصصان خوبی در حوزه فرآوری مواد معدنی در کشور داریم عنوان کرد: اقدامات خوبی توسط این متخصصان در کشور انجام شده ولی همچنان از نقطه مطلوب فاصله داریم.

وی خاطر نشان کرد: در حوزه کانی‌های صنعتی ضعیف داریم و از این متخصصان می‌توانیم در این حوزه استفاده کنیم و این ظرفیت نیز در کشور وجود دارد که این امر می‌تواند در مهار تحریم‌ها کمک کند.

عدم حمایت دولت از متخصصان حوزه معدن

محمدی با اشاره به اینکه در حوزه ساخت دستگاه‌های فرآوری مواد معدنی ظرفیت‌های بسیار ویژه در کشور وجود دارد که متاسفانه مورد غفلت واقع شده است افزود: برخی از دستگاه‌هایی که در داخل کشور ساخته می‌شود از لحاظ کیفیت با مشابه خارجی برابری می‌کند و در این زمینه دانش فنی بسیار خوبی را در کشور داریم اما متاسفانه به دلیل مدیریت‌ها ضعیف از این پتانسیل‌ها استفاده نمی‌شود.

وی خاطر نشان کرد: به دلیل ضعیف مدیریت جزیره‌ای عمل می‌کنیم و این موضوع باعث می‌شود اتحاد کاری ایجاد نشود و نتیجه آن چیزی حاصل نمی‌شود.

عضو هیات علیم دانشگاه زنجان با تاکید براینکه در حوزه ساخت تجهیزات توان بالایی در کشور داریم عنوان کرد: اگر اتحاد کاری و مدیریت مناسب اتفاق بیفتد در حوزه ساخت دستگاه‌ها موفقیت‌های خوبی را می‌توانیم بدست بیاوریم.

وی با اشاره به اینکه برای اینکه رونق در حوزه فرآوری اتفاق بیفتد در گام نخست باید حمایت دولت را شاهد باشیم افزود: متاسفانه در حال حاضر افرادی که دانش فنی دارند نمی‌توانند در حوزه عملیاتی و سرمایه‌گذاری وارد شوند.

محمدی خاطر نشان کرد: دلال بازی در زمین‌های شهرک‌های صنعتی به تولید کنندگان واقعی اجازه ورود به شهرک‌های صنعتی را نمی‌دهند و زمین‌های زیادی در داخل شهرک‌های صنعتی در دست دلالان وجود دارد درحالی که تولیدکنندگان واقعی زمینی برای استقرار و سرمایه‌گذاری ندارند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر ماشین آلات به روز معدنی در داخل کشور نداریم بیشتر ماشین آلات معدنی وارداتی هستند افزود: برای حل این مشکل نیز با کشور روسیه تفاهمنامه‌ای جهت واردات ماشین آلات معدنی منعقد شده است.

خام فروشی مواد معدنی کاشی و سرامیک در استان زنجان

مهدی فرامرزی رئیس اداره امور معادن استان زنجان در مورد صادرات مواد معدنی استخراج شده به خارج از کشور عنوان کرد: در حال حاضر صادرات سنگ آهن هماتیت به کشور عراق انجام می‌شود و بخشی از خاکهای صنعتی استان زنجان به صورت خام از استان خارج می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در سنگهای ساختمانی نیز صادرات داشتیم که به دلیل بیماری کرونا در صادرات آن وقفه ایجاد شده است بیان کرد: بخشی سنگ‌های ساختمانی جهت فرآوری به خارج از استان زنجان صادر می شود.

رئیس اداره امور معادن استان زنجان با اشاره به اینکه در حوزه جلوگیری از خام فروشی اقدامات قابل توجهی انجام شده است ولی باز جای کار وجود دارد بیان کرد: در چند سال اخیر در جلوگیری از خروج مواد معدنی به صورت خام از استان گامهای خوبی برداشته شده است اما باز هم نیاز به توجه بیشتری در خصوص جلوگیری از خام فروشی داریم.

وی با اشاره به اینکه واحدهای فرآوری سنگ‌های مگنتی در استان زنجان اتفاق افتاده است گفت: تقریبا صادرات سنگ‌های مگنتی به خارج از استان به صفر رسیده است.

فرامری با تاکید براینکه عمده مواد معدنی کاشی و سرامیک از استان زنجان خارج می‌شود ابراز کرد: تحریم در سطح کشور واحدهای فرآوری کاشی و سرامیک به حد اشباع رسیده و سرمایه گذاران کمتر تمایل برای راه اندازی واحدهای فرآوری کاشی و سرامیک در استان زنجان دارند.

وی با اشاره به اینکه در سنگ‌های مگنتی نیازی به احداث واحد فرآوری نداریم و معادن موجود در استان زنجان نیز جوابگوی نیاز واحدهای فرآوری نیستند افزود: نیاز واحدهای فرآوری از خارج از استان تامین می‌شود.

رئیس اداره امور معادن استان زنجان بیان کرد: در حال حاضر در استان زنجان نیاز به احداث واحدهای فرآوری هماتیت داریم که این ظرفیت در استان زنجان بیشتر احساس می‌شود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر حدود 120 معدن دارای پروانه بهره‌برداری در استان زنجان غیرفعال هستند که امسال نسبت به تعیین تکلیف آنها اقدام خواهد شد.

وی با بیان اینکه چرا باید این اتفاق بیفتد که صنعت‌گران مجبور باشند زمین را از دلالان شهرک‌های صنعتی خریداری کنند عنوان کرد: همچنین قوانین مختلف در حوزه بیمه و مالیات نیز پای تولیدکننده را می‌گیرد و با وجود این موانع و مشکلات تولیدکنندگان نمی‌توانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند.

کارشناس حوزه فرآوری مواد معدنی عنوان کرد: تولیدکنندگان زیادی داریم که توان بالایی در حوزه ساخت تجهیزات و دستگاه‌های فرآوری مواد معدنی دارند ولی به دلیل نبود حمایت نمی‌توانند از دانش خود استفاده کنند.

وی خاطر نشان کرد: سوال که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا از افرادی که سرمایه ندارند اما از دانش بسیار بالایی برخورد هستند حمایتی نمی‌شود؟!.

صادرات خاکهای صنعتی به صورت خام

رضا کشاورزی معاون نظام مهندسی معدن کشور نیز در ادامه با اشاره به اینکه وضعیت فرآوری امسال نسبت به سالهای گذشته از وضعیت مطلوبی برخوردار بود عنوان کرد: در بخش معادن آهن با توجه به اینکه زنجیره تولید کنسانتره و گندله دایر شده از نظر فروش و استفاده در داخل استان جزو استان‌های برتر در کشور بودیم.

وی با تأکید بر اینکه متاسفانه در فرآوری بخش خاک های صنعتی ضعف داریم و به صورت خام از استان خارج می‌شود عنوان کرد: خاک های صنعتی استخراج شده در استان زنجان به استان‌های همجوار به ویژه استان یزد صادر می‌شود.

رئیس نظام مهندسی معدن استان زنجان با تاکید براینکه زنجیره تولید و فرآوری برای خاکهای صنعتی از جمله کائولن، فلدسپات و غیره انجام نمی‌شود و کارخانه برای فرآوری آنها در استان زنجان وجود ندارد عنوان کرد: در حال حاضر تنها مشکلی که در استان زنجان وجود دارد نبود زنجیره فرآوری خاکهای صنعتی است.

وی با اشاره به فرآوری سنگ‌های ساختمانی در استان زنجان افزود: مشکلی در این راستا نداریم و همچنین زنجیره تولید آهن نیز در استان زنجان تکمیل شده است.

کشاورزی با اشاره به اینکه ۲ کارخانه مس نیز در استان زنجان راه اندازی شده است عنوان کرد: فرآوری مس هم داخل استان زنجان انجام می‌شود و در این حوزه نیز مشکلی خاصی وجود ندارد.

وی در ادامه با بیان اینکه سنگ‌های نما از جمله تراورتن و گرانیت نیز در داخل استان زنجان فرآوری می‌شود ابراز کرد: ۶۰ درصد سنگهای نمای استخراج شده در داخل استان زنجان فرآوری شده و حدود ۴۰ درصد آن به خارج از استان که بیشتر به استان اصفهان صادر می‌شود.

معاون نظام مهندسی معدن کشور در مورد استخراج طلا در استان زنجان عنوان کرد: در داخل مجموعه معدن طلای استان زنجان کارخانه فرآوری در حال احداث است که پیشرفت فیزیکی خوبی هم دارد.

استفاده از 60 درصد ظرفیت معادن استان زنجان

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر متاسفانه از تمام ظرفیت معادن استان زنجان استفاده نمی‌شود تاکید کرد: حدود ۶۰ درصد از ظرفیت معادن استان زنجان استفاده می‌شود که دلیل آن هم این است که بخشی از معادن بازار مناسبی ندارد و به همین دلیل از ظرفیت آن صورت کامل استفاده نمی شود و بخشی نیز به ضعف تکنولوژی برمیگردد که این موضوع نیز باعث شده که نتوانیم از تمام ظرفیت معادن استفاده کنیم.

کشاورزی با تأکید بر اینکه در حال حاضر در حوزه معدن در بخش اکتشاف ضعف داریم عنوان کرد: با تبصره منابع طبیعی جلوی اکتشاف گرفته شده که این امر منجر به ضعیف شدن بخش اکتشاف معادن شده که در این راستا نیازمند مساعدت منابع طبیعی استان زنجان هستیم و از طرفی هم اگر بتوانیم سرمایه‌گذار در این حوزه جذب کنیم این مشکل نیز قابل حل خواهد بود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر به طور متوسط معادن کوچک استان زنجان برای ۶ الی ۷ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است خاطر نشان کرد: توجه به توسعه بخش معادن می تواند در افزایش اشتغال استان به ویژه در مناطق محروم بسیار تاثیر گذار باشد.

رئیس نظام مهندسی معدن استان زنجان با اشاره به اینکه بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری باید معادن جایگزین نفت باشد ابراز کرد: در بخشی از تحریم‌ها جلوگیری از واردات مواد اولیه کارخانجات به داخل کشور اتفاق می‌افتد که با توسعه فعالیت حوزه معادن بخشی زیادی از این مشکلات قابل حل بوده و مواد اولیه بسیاری از کارخانجات داخلی با توسعه فعالیت معادن تامین شده و همچنین منجر به افزایش اشتغال نیز می شود.

وی عنوان کرد: توسعه فعالیت معادن منجر به خودکفایی داخلی می شود و هم ارزآوری خوبی می تواند برای کشور داشته باشد که این موضوع بر اقتصاد کشور تاثیر گذار است.

کشاورزی با اشاره به اینکه اگر بتوانیم از همه ظرفیت های معادن به صورت مناسب استفاده کنیم بخش زیادی از تحریم ها را حل کرده و به خود کفایی نیز میرسیم بیان کرد: متاسفانه در بخش معدن از لحاظ تکنولوژی و همچنین به لحاظ ماشین آلات معدنی ضعف‌هایی داریم‌.

حال مسوولان، کارشناسان و فعالان حوزه به ظرفیت‌های عظیم حوزه معدن اذعان دارند باید از دولت پرسید چرا با وجود این ظرفیت‌ها تا به امروز توجهی به توسعه و تقویت این حوزه نشده و همچنان در بخش توسعه حوزه معدن در ابتدای راه هستیم؟!