وزارتخانه تصمیم‌گیر ندارد / قیمت‌گذاری، حلقه گمشده بازار سیمان

به گزارش می متالز، نرخ فروش سیمان در سال جاری با گذشت حدود ۳ ماه از ابتدای سال جاری، حدود ۲۰ درصد رشد داشت. این رشد 20 درصدی درحالی مقرر شد که تولیدکنندگان این صنعت درخواست رشد بیش از 60 درصدی این محصول را به وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه کرده بودند. البته وزارتخانه مقرر کرد هر ۳ ماه یک‌بار مجددا روند شد قیمت این محصول را بررسی کند. بنابراین باید منتظر بررسی مجدد قیمت این محصول ساختمانی باشیم. هرچند اعضای انجمن کارفرمایان صنعت سیمان تاکید دارند با وجود پیگیری‌هایی که برای تحقق این رشد ترتیب داده‌اند، هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است. شاید یکی از دلایل اصلی این موضوع را باید نبود وزیر در وزارت صنعت، معدن و تجارت دانست. در همین حال گویی سرپرستان نیز از پذیرش مسوولیت رشد قیمت‌ها در موقعیت کنونی سر باز می‌زنند. با اینکه در موقعیت کنونی تداوم فعالیت صنایع در میان است و باید مصلحت‌های شخصی و پذیرش از سوی مردم و مسوولان کنار گذاشته شود.

با وجود اینکه میزان تولید سیمان در ۵ ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود 14 درصد افزایش داشته، بازار این محصول ساختمانی با کمبود روبه‌رو است. یکی از دلایل اصلی این کمبود را باید نرخ پایین فروش سیمان دانست. چراکه در چنین شرایط رغبت سازندگان به استفاده از سیمان به جای سایر مصالح ساختمانی همچون پوکه صنعتی و گچ، افزایش یافته است. درنتیجه شاهد تقاضای کاذب در این بازار هستیم. به‌علاوه آنکه باید تاکید کرد در ماه‌های گذشته نرخ حمل‌ونقل در کشور رشد قابل توجهی داشته است.
در چنین شرایطی و با توجه به قیمت‌گذاری دستوری این محصول ساختمانی، انتقال آن در مسافت‌های طولانی صرفه اقتصادی ندارد و انجام نمی‌شود. درنتیجه در برخی مناطق با کمبود سیمان بیشتر روبه‌رو شده‌ایم.

سیمانی‌ها تحت فشارند

شهریار گراوندی، عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان کشورتاکید کرد: تولیدکنندگان سیمان به اجرای فاز دوم رشد این محصول ساختمانی براساس قول متولیان امر در وزارت صنعت، معدن و تجارت امیدوار هستند اما با وجود پیگیری‌های انجام‌شده تاکنون به نتیجه نرسیده‌ایم.
این درحالی است که واحدهای تولیدکننده سیمان کشور به‌شدت تحت فشار هستند. در مرحله نخست رشد سیمان طی سال جاری، قیمت‌ها فقط 20 درصد افزایش داشت. اما در همین مدتی که از مصوب شدن این رشد 20 درصدی می‌گذرد، هزینه‌های تولید بیش از 30 درصد افزایش پیدا کرده است، چراکه در همین بازه زمانی شاهد رشد قیمت حمل‌ونقل، افزایش قیمت مواد اولیه داخلی و خارجی به‌دلیل رشد چشمگیر نرخ ارز بودیم. امید داریم سیاست‌گذاران در وزارت صنعت، معدن و تجارت با درایت نسبت به اجرای فاز دوم رشد قیمت این محصول اقدام کنند و این صنعت با سابقه کشور را با چالش جدی روبه‌رو نکند. وی افزود: در حال حاضر، سهم قیمت سیمان در نرخ مسکن به قدری ناچیز شده که نرخ فروش آن حتی از گچ ساختمانی هم کمتر است. این افت قابل‌ملاحظه قیمت در حالی است که هزینه قابل‌توجهی برای احداث یک واحد سیمانی نیاز است. این عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان گفت: یکی از دلایل عمده این شرایط را باید مشخص نشدن وزیر صنعت، معدن و تجارت طی ماه‌های گذشته دانست. در چنین شرایطی این وزارتخانه از ثبات کافی برخوردار نیست. به‌علاوه آنکه متولیان قیمت‌گذاری صنعت سیمان از تجربه و دانش کافی در این زمینه برخوردار نیستند و نمی‌دانند تحت‌تاثیر عملکرد آنها چه بر سر این صنعت می‌آید؟ نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز سودای کنترل قیمت‌ها را به هر بهایی دارند؛ در چنین شرایطی فردی که به‌عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت انتخاب می‌شود، جسارت تصمیم‌گیری برای افزایش قیمت‌ها را ندارد. درنتیجه این صنعت با وجود 100 هزار نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیمی که دارد، تحت‌تاثیر این شرایط قرار بگیرد.
 

سیستم توزیع مشکل دارد، نه تولید

گراوندی در پاسخ به سوالی مبنی بر دلایل کمبود سیمان در بازار گفت: تولید سیمان کشور به هیچ وجه با کمبود روبه‌رو نیست. چنانچه بازار این محصول با کمبودی روبه‌رو باشد، ناشی از توزیع آن است. گفتنی است سود صنعت سیمان به جیب واسطه‌ها و دلالان می‌رود و این دلالان تنظیم بازار را بر عهده دارند.
ظرفیت تولید صنعت سیمان کشور افزون بر 85 میلیون تن برآورد می‌شود. مصرف سال گذشته سیمان کشور حدود 50 میلیون تن گزارش شده است. پیش‌بینی می‌شود مصرف این محصول ساختمانی در سال جاری به 60 میلیون تن برسد؛ یعنی همچنان 25 میلیون تن امکان مازاد تولید نیاز کشور داریم. واحدهای تولیدی هم حداکثر توان خود را به کار بسته‌اند تا نیاز صنایع را برطرف کنند.

وی افزود: البته در مواردی برخی واحدهای تولیدی کشور از پس هزینه‌های تولید خود بر نمی‌آیند، مثلا نمی‌توانند آجرنسوز را به‌دلیل وارداتی بودن آن خریداری کنند. تا جایی‌که زمان تحویل این دست محصولات وارداتی حتی تا یک سال هم افزایش یافته است. درنتیجه شاهدیم که فعالیت یک واحد تولیدی به‌دلیل نداشتن قطعات یدکی یا نهاده‌های تولید متوقف می‌شود.
همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد حضور دلالان از دیگر دلایل تاثیرگذار بر این بازار است. مصرف‌کننده سیمان را با قیمت بالاتری از آنچه کارخانه می‌فروشد، خریداری می‌کند، بنابراین بهتر است این سود در اختیار تولیدکننده قرار گیرد، نه‌واسطه.
 

رشد موقت تقاضا

وی در ادامه گفت: بخش دیگری از کمبود در این بازار را باید ناشی از نزدیک شدن به پایان فصل کاری دانست. درنتیجه در ۲ ماه آینده انتظار داریم مصرف سیمان افزایش و در ادامه به‌شدت کاهش یابد.
به‌علاوه آنکه در چند ماه گذشته قیمت سیمان به قدری کاهش‌یافته که تمایل به خرید و مصرف آن افزایش داشته است. به‌عنوان مثال، برخی سازندگان ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از گل‌گچ ساختمانی از سیمان استفاده کنند و روی آن آستر سفید بکشند. یا به‌جای پوکه از سیمان و بتن استفاده می‌شود، چراکه قیمت سیمان ارزان‌تر از پوکه صنعتی است. یعنی به جهت ارزان بودن این محصول ساختمانی در یک دوره مصرف کاذب سیمان ایجاد شده است.
این عضو هیات مدیره انجمن کارفرمایان صنعت سیمان گفت: بارها تاکید کرده‌ایم که سهم سیمان در یک مترمربع قیمت تمام‌شده ساختمان، به کمتر از یک درصد کاهش یافته است. شایسته نیست واحدهای سازنده این محصول ساختمانی مهم که سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی برای احداث آنها شده، به جهت تصمیمات ناروا در معرض خطر و تعطیلی قرار گیرد.

در انتظار تصمیم‌گیری برای قیمت

عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان  تاکید کرد: قرار بود قیمت سیمان از ابتدای مهر دوباره بررسی و برای رشد نرخ آن تصمیم‌گیری شود. اما هنوز هیچ تصمیمی در این‌باره اخذ نشده است، چراکه وزارت صنعت، معدن و تجارت از شرایط مساعدی برخوردار نیست. با این‌وجود، انجمن کارفرمایان صنعت سیمان به‌دنبال تشکیل جلسه‌ای با سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت است تا درباره قیمت فولاد تصمیم‌گیری شود. اما هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم. از شرایط اینطور بر می‌آید که تا انتخاب وزیر جدید این وزارتخانه، نباید به تصمیم‌گیری در زمینه قیمت‌ها امیدوار باشیم.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان افزود: توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که در ماه‌های گذشته، هزینه‌های تولید در صنعت سیمان به‌شدت افزایش یافته است. درنتیجه این صنایع برای تداوم فعالیت خود نیازمند رشد قیمت هستند.
 

رشد ۱۴ درصدی تولید سیمان

وی درباره روند تولید این صنعت طی ماه‌های گذشته گفت: تولید واحدهای صنعت سیمان کشور در ۵ ماه نخست سال جاری رشد داشته است. تولید سیمان در ۵ ماه منتهی به ابتدای شهریور ۹۹ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، حدود ۱۴ درصد افزایش داشته است. تحویل داخلی این محصول نیز در همین بازه زمانی حدود 18 درصد بیشتر شده است؛ یعنی با توجه به شرایط بازار به تعهدات خودمان عمل کردیم.
اما در همین میان، برخی واحدها هم به‌دلیل نواقصی مانند نبود قطعات یدکی و تجهزات، از تولیدشان کاسته‌اند، چراکه موجودی انبارهای این تولیدکنندگان رو به پایان است. با توجه به تشدید روزافزون تحریم‌ها و روند صعودی نرخ ارز، تامین مجدد این محصولات بسیاردشوار شده است. درنتیجه انتظار داریم روند تعطیلی کارخانجات ادامه‌دار باشد؛ چنانچه این روند ادامه یابد به‌طور قطع با چالش‌های اساسی در تامین سیمان مورد نیاز کشور روبه‌رو خواهیم شد. درنتیجه باید اقدامات اساسی برای رفع چالش‌های این صنایع اندیشیده شود. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که تامین نقدینگی یکی از مشکلات اصلی فعالان صنعت سیمان کشور است که بقای این صنایع را در آینده حفظ می‌کند.
 

کمبود از تولید سرچشمه نمی‌گیرد

شیخان در پاسخ به سوالی مبنی بر کمبود در بازار سیمان تاکید کرد: این کمبود از تولیدکننده‌ها سرچشمه نمی‌گیرد. همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد میزان توزیع سیمان در ماه‌های گذشته افزایش داشته است. رشد هزینه‌های حمل‌ونقل را باید از عوامل اصلی و اثرگذار بر این بازار دانست. قیمت تمام‌شده سیمان در محل مصرف افزایش داشته است. حمل این محصول ساختمانی به برخی مناطق با وجود چنین قیمت‌های بالای حملی نیز صرفه اقتصادی ندارد. به‌عنوان مثال، چنانچه قرار باشد سیمان از استانی مانند اصفهان که حوزه پر تولید ما است به استان تهران که حوزه‌ای پرمصرف است، منتقل شود، به دلیل هزینه بالای حمل‌ونقل، صرفه اقتصادی نخواهد داشت. درنتیجه در برخی مناطق شاهد کمبود این محصول ساختمانی هستیم. وی در پایان تاکید کرد: وقتی قیمت‌ها در قالب فرمان‌های دستوری تعیین می‌شود، چنین مشکلاتی طبیعی است.

سخن پایانی

قیمت‌گذاری دستوری مهم‌ترین عامل منفی در تولید و فروش سیمان است. این روند از یک‌سو تولیدکنندگان را با چالش‌های اساسی روبه‌رو کرده است و از سوی دیگر، شاهد کمبود این محصول ساختمانی در بازار هستیم. کمبود یادشده در حالی است که میزان تولید سیمان در چند ماه گذشته افزایش یافته است؛ بنابراین باید به‌دنبال حلقه گمشده مصرف سیمان بود. نرخ پایین فروش این محصول، یکی از دلایل کمبود یادشده است چراکه در چنین شرایطی تقاضا برای مصرف سیمان به‌شدت و غیرمنطقی افزایش یافته است. رشد قابل‌توجه هزینه‌های حمل‌ونقل از دیگر مواردی است که زمینه رشد قیمت‌ها و کمبود این محصول را در برخی مناطق فراهم کرده است.