سهم یک‌درصدی سیمان از هزینه‌های ساخت‌وساز

به گزارش می متالز، سیمان فرآورده‌ای است حجیم که ارزش آن به نسبت فضایی که اشغال می‌کند بسیار پایین است. این امر سبب شده تا عواملی نظیر مسافت و هزینه حمل و نقل در فروش و صادرات سیمان بسیار تاثیرگذار باشد. از طرفی بر اساس قیمت‌های مصوب داخلی حدود ۵/۲ درصد و بر اساس قیمت‌های جهانی حدود ۴ درصد از تولید ناخالص ملی کشور در اختیار صنعت سیمان است. ایران سلسله کوه‌های آهکی بسیاری دارد و از توزیع و کثرت مناسبی در سطح کشور برخوردار است. به عبارت دیگر، مواد اولیه صنعت سیمان در کشور به وفور یافت می‌شوند. از بُعد تکنولوژیک نیز حدود ۸۰ درصد تجهیزات فنی و مهندسی و دانش مربوط به این صنعت در کشور موجود است.

نکته مهم دیگر اینکه صنعت سیمان یکی از صنایع انرژی‌بر به حساب می‌آید. این صنعت ۱۴درصد مصرف انرژی صنایع و ۳درصد مصرف انرژی کل کشور را به خود اختصاص داده است. انرژی مصرفی در صنعت سیمان به دو صورت نیروی الکتریکی و حرارتی است که حدود ۲۰ درصد از سبد انرژی صنعت سیمان مربوط به انرژی الکتریکی و حدود ۸۰ درصد آن مربوط به انرژی حاصل از سوخت‌های فسیلی نظیر مازوت و گاز است. به طور متوسط برای تولید هر تن سیمان ۱۱۰ کیلووات برق و ۱۰۰ لیتر مازوت مصرف می‌شود و دولت یارانه انرژی بالایی را به این صنعت پرداخت می‌کند. این پرداخت یارانه باعث شده تا دولت قیمت‌گذاری را حق خودش بداند. اقدامی‌که همواره با نارضایتی تولیدکنندگان همراه بوده است. آخرین اتفاق هم مربوط به افزایش ۲۰ درصدی قیمت سیمان در سال ۹۹ بوده که باعث شکل‌گیری انتقاد‌ها به این قیمت‌گذاری شده است.

پرداخت 200 میلیارد تومان سود به سهامداران

علیرضا گرشاسبی، مدیر عامل سیمان آبیک می‌گوید: سیمان آبیک روند رو به رشد خود را با شدت بیشتری از سال 97 آغاز کرد. به گونه‌ای که در بخش تولید حدود 30 درصد و در بخش صادرات بیش از 50 درصد  رشد را شاهد بوده‌ایم. همچنین در انتهای سال 98 و بر اساس صورت‌های مالی و حسابرسی‌های صورت‌گرفته رشد 6 برابری سودآوری سهامداران نسبت به سال قبل اتفاق افتاد به گونه‌ای که حدود 200 میلیارد تومان سود به سهامداران پرداخت شد.

سیمان آبیک در حال حاضر با توان تحویل روزانه بیش از 13 هزار تن سیمان، در زمره بزرگ‌ترین کارخانه‌های سیمان کشور به شمار می‌آید. همچنین با اجرای فاز دوم بهینه‌سازی این شرکت در آینده نزدیک با توان تولید روزانه 16 هزار و 500 تن کلینکر و بیش از 17 هزار و 500 تن سیمان، جزو بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید سیمان در ایران و خاورمیانه خواهد بود. وی با بیان اینکه قیمت و رشد سهام شرکت‌های سیمانی به هیچ وجه متناسب با سودآوری واقعی آنها نبوده است، می‌افزاید: قیمت سهام سیمانی‌ها متاثر از فضای حاکم بر بورس بوده تا واقعیت‌های بازار سیمان. در واقع به‌رغم اینکه صنعت سیمان، صنعتی پایدار است و شرایط رو به رشدی دارد، قیمت سهام آن رشد مطلوبی نداشته است، اما به طور کلی چنانچه سهامداران دید کوتاه‌مدت نداشته باشند، قطعا سودآوری مطلوبی را تجربه خواهند کرد. اعتقاد دارم به همان اندازه که تنزل بی‌رویه به صنعت آسیب می‌زند، رشد افسارگسیخته و تحت تاثیر هیجانات هم آسیب‌زا خواهد بود. بنابراین این رشد باید منطقی و پیوسته باشد.

فاصله افزایش قیمت سیمان با تورم تجهیزات

گرشاسبی خاطرنشان می‌کند: در سال 99 به‌رغم اینکه بازار سیمان در بخش تولید و صادرات رشد محسوسی داشته است، اما مشکل اصلی کماکان پابرجاست. به این معنا که قیمت برخی اقلام از 50 تا 300‌درصد افزایش داشته و به هیچ‌وجه افزایش قیمت سیمان متناسب با تورم کالاها و تجهیزات نیست. در حال حاضر اگر صنعت سیمان به حیات خود ادامه می‌دهد، به خاطر وجود قطعات و مواد اولیه‌ای است که تولیدکنندگان از گذشته در انبارها دارند و به محض اینکه تولید کننده سراغ تهیه قطعات و ماشین‌آلات برود، دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شود. 

مدیر عامل سیمان آبیک در خصوص رقابت منفی تولیدکنندگان سیمان خاطرنشان می‌کند: خوشبختانه این رقابت منفی در بخش فروش داخلی تقریبا مرتفع شده است، اما در بخش صادرات این اتفاق به خاطر هزینه‌های حمل‌ونقل می‌افتد. در واقع به طور طبیعی شرکت‌هایی که به مبادی صادراتی نزدیک‌ترند، به دلیل هزینه‌های کمتر حمل‌ونقل می‌توانند مشتری را جذب کنند. در واقع کاهش قیمت‌ها در بخش حمل‌ونقل اتفاق می‌افتد، نه در قیمت سیمان. برخی از کارشناسان معتقدند در دهه 80 بیش از نیاز کشور کارخانه‌های سیمان احداث شد و این اتفاق امروز خودش را به شکل مازاد عرضه نشان داده است. گرشاسبی در این خصوص می‌گوید: در دهه 80 رشد اقتصادی مطلوبی را شاهد بودیم و پیش‌بینی‌ها این بود که برای سازندگی نیاز بالایی به تولید سیمان داریم. قطعا چنانچه این رشد تداوم می‌یافت اکنون باید فراتر از ظرفیت‌ها، حدود 100 میلیون تن سیمان تولید می‌کردیم اما شرایط تحریم و رشد منفی اقتصاد شرایط را تغییر داد.

سهم ناچیز سیمان در هزینه‌های ساخت

وی در پاسخ به انتقادات انبوه‌سازان در خصوص تاثیر سیمان در گرانی مسکن و افزایش هزینه‌های ساخت و ساز تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته بر اساس آمارها، سهم سیمان از هزینه‌های ساخت‌وساز حدود 2 درصد بوده است که با توجه به تورم سرسام‌آور کنونی سایر مصالح و اقلام دخیل در ساخت‌وساز، این عدد به حدود یک درصد رسیده است. طبیعی است با این وضعیت رشد 20 درصدی قیمت سیمان در بالاترین حد خود سهمی ‌معادل 2/1درصد در هزینه‌های ساخت‌وساز خواهد  داشت.

شاخص «بلین» کافی نیست

در استانداردهای جهانی شاخص «بلین» برای سنجش کیفیت سیمان وجود دارد. براساس این شاخص هر اندازه سیمان مورد نظر از ریزدانگی بیشتری برخوردار باشد کیفیت بالاتری را به همراه خواهد داشت. این شاخص در اروپا 3300 ریزدانه در هر سانتی مترمربع تعریف شده است و در کشور ما عدد 2500 را برای نرمی‌ و ریزدانگی سیمان در نظر گرفته‌اند. مدیر عامل سیمان آبیک، اما این شاخص را برای سنجش کیفیت سیمان کافی نمی‌داند و معتقد است: در کشور ما معادن سنگ‌آهک بسیار باکیفیتی وجود دارد و از طرفی خطوط تولید بر اساس آخرین استانداردها و تکنولوژی‌ها ایجاد شده‌اند؛ به این پارامتر‌ها باید وجود نیروی متخصص و باسابقه را هم اضافه کنیم. مجموع این عوامل باعث شده تا سیمان ایران را به عنوان یکی از باکیفیت‌ترین سیمان‌های دنیا بشناسند. در واقع «بلین» یکی از شاخص‌های اندازه‌گیری کیفیت سیمان است و  شاخص‌های فراوانی برای سنجش کیفیت سیمان وجود دارد

وی در عین حال به تنوع سیمان‌های تولید شده در کشور انتقاد می‌کند و می‌گوید: متاسفانه در بخش تنوع تولید ضعیف عمل کرده‌ایم. این ضعف هم در بخش عرضه و هم تقاضا وجود دارد. حتی در برخی موارد هم که تولیدکننده سیمان‌های متنوعی مانند  سیمان‌های پوزولانی، سرباره‌ای و ... تولید کرده با عدم استقبال سازندگان مواجه شده است که البته به نظر من دلیل عمده این اتفاق هم ارزانی بیش از حد سیمان‌های معمول است که سازنده ساختمان و پروژه‌های عمرانی خود را ملزم به استفاده از سیمان‌های مخصوص نمی‌داند. 

مدیر عامل سیمان آبیک در پایان با بیان اینکه دولت به بسیاری از صنایع سوبسید انرژی می‌دهد، عنوان می‌کند: چنانچه دولت سوبسید انرژی را از صنعت سیمان بردارد و اجازه واقعی کردن قیمت‌ها را بدهد، تولیدکننده استقبال خواهد کرد و قطعا در این شرایط به خاطر عرضه بالای سیمان، در قیمت‌ها هم تغییر چشمگیری اتفاق نمی‌افتد.