بازار سرمایه ایران منطبق با شریعت/انتقال تجارب کمیته فقهی در دستور کار

به گزارش می متالز، سعید فلاح پور، معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادر در دهمین نشست بازار سرمایه اسلامی پیام دکتر شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار را قرائت کرد.

در پیام رییس سازمان بورس و اوراق بهادار آمده است: سازمان بورس و اوراق بهادار به‎عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه ایران، تا به حال ۹ گردهمایی بین‎المللی بازار سرمایه اسلامی را با همکاری بانک توسعه اسلامی (IDB) و موسسه آموزش و پژوهش اسلامی (IRTI) با موفقیت برگزار کرده و آنچه فرا روی شماست، دهمین نشست بین المللی بازار سرمایه اسلامی است.

دکتر محمدی هدف سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک توسعه اسلامی از برگزاری این نشست را فراهم آوردن فرصتی جهت هم‎اندیشی و بحث درباره آخرین دستاوردهای مالی اسلامی در ایران و سایر کشورها دانست و ابراز امیدواری کرد مجموع اقدامات انجام شده در نیل به اهداف خود موفق و مثمرثمر باشد.

به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۲۰۰۵ ، قانون "بازار اوراق بهادار" در مجلس شورای اسلامی تصویب و بر اساس آن ساختار نظارتی در بازار سرمایه تغییرات اساسی پیدا کرد. یکی از تحولات ایجاد شده، تشکیل کمیته تخصصی فقهی در سازمان بورس و اوراق بهادار بود که در سال ۲۰۰۷ میلادی به وقوع پیوست؛ این کمیته به‎صورت تخصصی بر ابزارها، نهادهای مالی و قراردادهای بازار سرمایه نظارت دارد.

در پیام سخنگوی سازمان بورس آمده است مأموریت کمیته فقهی بررسی و ارائه نظر شرعی راجع به ابزارها، بازارها و نهادهای مالی در بازارهای مالی کشور است و شامل هشت عضو است.

بازمهندسی محصولات بازار سرمایه، در دستور کار این نشست

به گفته رییس سازمان بورس و اوراق بهادار این نشست بین المللی که با عنوان بازمهندسی محصولات بازار سرمایه اسلامی نام گذاری شده در پی آن است که بتواند فرصتی را برای هم فکری در خصوص بازسازی ساختار برخی از محصولات بازار سرمایه اسلامی بین اندیشمندان و متخصصان مالی اسلامی برقرار کند.

شاپور محمدی در پیام خود بیان داشت: در حال حاضر، ابزارهای مالی منطبق با شریعت عموما در بازارهای مالی وجود دارد اما تحولات در ساختارهای مالی و اقتصادی جوامع چه در سطح داخلی و چه بین المللی باعث شده تا ساختارهای مرسوم در برخی موارد از کارایی لازم برخوردار نباشد و در نتیجه آن، سرمایه گذاران و متقاضیان تأمین مالی نتوانند به صورت مطلوب و بهینه از این ساختار در جهت رفع نیازهای خود بهره برداری کنند. از این رو، این دوره با هدف ارائه راهکارهایی جهت بازمهندسی محصولات بازار سرمایه اسلامی طراحی شده است.

وی همچنین مزیت های این دوره از نشست را نسبت به ادوار گذشته اینچنین برشمرد: بازار سرمایه ایران به دنبال آن است که بتواند بخشی از تجارب خود در زمینه توسعه مبتنی بر شریعت اسلام را با شرکت کنندگان در میان گذاشته و از نظرات ارزشمند آنها مطلع شود . همچنین هدف دوم که از این نشست دنبال می کنیم عبارتست از اینکه نظرات خبرگان و متخصصان مالی اسلامی غیرایرانی را دریافت کنیم و بتوانیم از آن نظرات در مسیر تکامل این بازار استفاده کنیم.

در ادامه این پیام آمده است: بی شک برگزاری نشست‎های آموزشی، خلق ایده‎ها و فکرهای جدید مبتنی بر دستاوردهای گذشته را فراهم می کند و راه توسعه آینده را هموارتر خواهد کرد. از سویی، پژوهشگران و علاقه‎مندان مالی اسلامی شرکت کننده در این نشست، اعم از سخنرانان و شرکت‎کنندگان نیز، در این مجال آخرین تحولات مالی اسلامی در جهان را با پژوهشگران و سخنرانان ایرانی به اشتراک گذاشته و زمینه به‎روزرسانی و توسعه دانش مالی اسلامی را برای پژوهشگران مالی اسلامی در ایران فراهم می‎آورند .توسعه ابزارها و نهادهای مالی در بازار سرمایه ایران بر اساس موازین فقه امامیه است. بدین منظور کمیته تخصصی فقهی به‎عنوان بازوی اجرایی سازمان بورس و اوراق بهادار، وظیفه انطباق ابزارها و نهادهای مالی با موازین شرعی را به‎عهده دارد و چنانچه در خصوص محصول جدیدی در بازار سرمایه، کمیته فقهی ساختار آن را از نظر انطباق با موازین شریعت اسلام تأیید کند، آن سازوکار عملیاتی نخواهد شد.

توسعه چشمگیر ابزار های مالی اسلامی در بورس ایران

در بخش دیگری از پیام رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به توسعه ابزار های مالی اسلامی در بازار سرمایه ایران اشاره شده و در این خصوص آمده است: در راستای توسعه بازار صکوک و سایر ابزارهای مالی اسلامی، طی چند سال اخیر، بازار سرمایه ایران به پیشرفت های چشمگیری نائل شده است. در حال حاضر در بازار صکوک ایران، انتشار اوراق مشارکت، اوراق اجاره شرکتی و دولتی، اوراق مرابحه دولتی و شرکتی، اوراق سلف موازی استاندارد، اوراق رهنی، اسناد خزانه اسلامی و اوراق استصناع اجرایی شده است. همچنین تاکنون دولت از اسناد خزانه اسلامی، اوراق اجاره و مرابحه جهت تسویه دیون خود و تأمین مالی طرح ها استفاده کرده و  بازار سرمایه ایران مفتخر است راهکاری مختلفی را از محل انتشار صکوک و اسناد خزانه اسلامی برای بخش خصوصی و دولتی فراهم آورده است و بخشی از این توسعه راهکارها، از محل بازمهندسی ساختار ابزارهای فعلی بوده است.

به گفته سخنگوی سازمان بورس در حال حاضر حجم انتشار اوراق مزبور در مجموع به بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد ریال رسیده است و دولت جمهوری اسلامی ایران با استناد به قانون بودجه و سایر دستورالعمل ها از محل انتشار اسناد خزانه اسلامی تأمین مالی می کند. همچنین به مدد بازمهندسی ساختار اوراق اجاره، این امکان برای دولت جمهوری اسلامی ایران فراهم آمده است تا بتواند از محل انتشار اوراق اجاره تأمین مالی کند و علاوه بر این، تاکنون از طریق سازوکار انتشار اوراق مرابحه و سلف نیز زمینه تأمین مالی بخش دولتی فراهم شده است همچنین در سال گذشته، ارزش اوراق اجاره منتشره به رقمی بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال رسید و بنگاه های اقتصادی بخش خصوصی و دولتی توانستند از محل این اوراق تأمین مالی کنند. همچنین در طی دوره مذکور، بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر شد که تماماً از سوی سرمایه گذاران خریداری شد. همچنین ارزش انتشار اوراق سلف نیز به رقمی بیش از ۱۵ هزار میلیارد ریال رسید.