آسیب های فعالیت معادن شن و ماسه در ساوجبلاغ

به گزارش می متالز، فعالیت معادن شن و ماسه در صورت رعایت نشدن اصول زیست محیطی می تواند آسیب های جدی به طبیعت وارد آورده و آلودگی هوا، آب و خاک را به دنبال داشته باشد، این حقیقت غیرقابل انکاری است که اثباتش کار مشکلی نیست، چون با مشاهده روند معدنکاوی در زیستگاه‌های منحصربه‌فرد به این نتیجه می رسیم که گونه‌های جانوری به خطر افتاده اند. 
اگر مسائل زیست‌محیطی در اولویت برنامه‌های ما قرار دارد نباید بدون ضوابط مبادرت به توسعه معادن شن ماسه در استان البرز کنیم زیرا آثار و عواقب دردناک آن گربانگیر مردم و محیط زیست شود که نمونه بارز آن را به وضوح در شن چاله های تهراندشت می بینیم. 
تهراندشت در نزدیکی کلان شهر کرج و در مهمترین شهرستان البرز یعنی در ساوجبلاغ منطقه ای با آب و زمین مناسب کشاورزی قرار دارد که امروز فعالیت این معادن چالشی اساسی برای محیط زیست این شهرستان شده و گاهی شن چاله ها منشا ایجاد گرد و غبار در استان البرز معرفی شده است. 
معادن تهراندشت زندگی بیش از 30 روستای پایین دست را با چالش رو به ‌رو کرده است. برای نمونه معادن شن و ماسه‌ای که در شهرستان فعال هستند، سبب شده اهالی این منطقه همیشه با مشکل ریزگردها دست به گریبان باشند یا کشاورزانی که ادعا می‌کنند فعالیت معادن شن و ماسه سبب تخریب زمین‌های زراعی و کمبود آب کشاورزی شده و مشکلاتی جدی برای ساکنان این منطقه ایجاد کرده که کوچک‌ترین آنها را می‌توان تردد خودروهای سنگین در این منطقه دانست. 
معادن شن و ماسه اکوسیستم رودخانه‌ها را تخریب کرده و مقدمات آلودگی منابع آب زیرزمینی را نیز فراهم می‌کنند، چون فعالیت برخی معادن در سایه نبود نظارت آنقدر افراطی شده که تا عمق 60 متری نیز از این منابع برداشت می‌شود، به همین دلیل در صورتی که زباله یا پساب شیمیایی وارد این مناطق شود، به راحتی می‌تواند به منابع آب زیر زمینی نفوذ کرده و سبب آلودگی آن شود. 
علاوه بر تهدید منابع آب از طریق تبخیر، برداشت بی رویه منابع شن و ماسه بستر را برای هدر رفت نزولات جوی فراهم می کند، زیرا شن و ماسه در جذب نزولات جوی و انتقال آنها به سفره‌‌های آب زیر زمینی نقش موثری دارد. 
در معادن رودخانه‌ای شن و ماسه هدف استفاده از آورده رودخانه است، زیرا با گردش رودخانه ماسه در پایین دست نشست می‌کند و معدنکاوان باید از این ماسه‌ها برداشت کنند، اما وقتی معدنکاوان به عمق رفته و اکوسیستم رودخانه را به هم بریزند، نمی‌توان نام فعالیت آنها را بهره‌برداری و معدنکاوی گذاشت. 
گردانندگان این معادن باید شرایطی را در نظر بگیرند تا آلودگی هوا و منابع آب را به حداقل برسانند به این شکل که با استفاده از مه پاش میزان ذرات معلق را به حداقل رسانده و با به کار بردن فیلترهای خاص پساب‌های خود را تصفیه کنند تا سبب کدر شدن آب رودخانه‌ها نشود. 
بایرام محمودی رییس اداره حفاظت محیط زیست ساوجبلاغ درباره نحوه نظارت بر فعالیت این معادن اظهار داشت: محدوده معادن شن وماسه منطقه تهراندشت درحاشیه رودخانه کردان حدفاصل اتوبان و اراضی باغی سرخاب به مساحت تقریبی 700 هکتار که شامل 23 معدن دارای تاسیسات دانه بندی وشستشوی شن وماسه و 6 کارخانه آسفالت درمحدوده ای که به مراکز مسکونی شهری وروستایی نزدیک است. 
وی افزود: این معادن هم اکنون بیش از ظرفیت قابل تحمل منطقه فعالیت می کنند و برغم رعایت ملاحظات زیست محیطی ازجمله نصب سیستم های کنترل آلودگی هوا و پساب صرفا به دلیل تردد بیش از حد ماشین آلات سنگین، ریزش سرباره ها، عدم آسفالت جاده های دسترسی ونداشتن کمربند فضای سبز، یکی از کانون های ایجاد انواع ریزگردها وتشدید آلودگی هوا درمنطقه هستند. 
وی افزود: از زمانی که قانون جدید معادن به تصویب رسیده به استناد ماده 24 این قانون، سازمان صنعت معدن وتجارت بدون استعلام و اخذ نظر زیست محیطی اقدام به صدور مجوزهای اکتشاف، برداشت وبهره برداری معادن در محدوده های خارج مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست می نماید واین درحالی است که تبعات اجتماعی ناشی از فعالیت آلوده کننده این واحدها را اداره محیط زیست باید پاسخگو باشد. 
محمودی گفت: از سنوات گذشته بهره برداران معادن شن و ماسه بعد از اتمام عملیات برداشت شن و ماسه، معادن مذکور را بدون هرگونه ساماندهی و اعاده به وضع سابق به صورت شن چاله رها نموده واین گودال ها یا شن چاله ها مشکلات عدیده ای را به لحاظ زیست محیطی ایجاد کرده است. 
رییس اداره محیط زیست ساوجبلاغ تاکید کرد: براساس بازدیدها و پایش های میدانی که صورت گرفته درحال حاضر عمده این شن چاله ها به محلی برای تخلیه نخاله های ساختمانی، زباله های شهری وگاها پسماندهای صنعتی تبدیل شده و با توجه به مجاورت آن با مراکز سکونتگاهی دراثر انباشت این پسماندها و بعضا سوزاندن آنها توسط افراد، ایجاد آلودگی های زیست محیطی وتهدید برای سلامت وبهداشت عمومی را در پی داشته و این موضوع همواره نارضایتی وشکایت ساکنین منطقه را فراهم آورده است. 
وی افزود: از سویی دیگر به جهت عمق برداشت، موجب نفوذ پذیری این مواد آلاینده به منابع آبهای زیرزمینی ومتعاقب آن کاهش کیفیت منابع آبی دور از انتظار نخواهد بود. 
محمودی گفت: از آنجا که عمده فعالیت های معادن شن وماسه درمحدوده تهراندشت وحریم شهر هشتگرد بوده، وجود شن چاله ها درآینده ای نزدیک بعنوان یکی از کانون های آلاینده، بحرانی و مخاطره آمیز به لحاظ زیست محیطی تبدیل خواهد شد. 
ابوالقاسم پالیزگیر فرماندار ساوجبلاغ نیز در این باره گفت: هم اکنون به اندازه کافی معادن در ساوجبلاغ مستقر است و نیاز شهرستان و استان البرز به شن و ماسه را تامین می کنند و با این تعداد معادن دیگر نیازی به صدور مجوز فعالیت معدن جدید نیست ولی این اقدام صورت می گیرد. 
پالیزگیر از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز گلایه کرد و گفت: نظارت جدی بر معادن وجود ندارد و در ارتباط با صدور مجوز عملکرد صحیحی وجود ندارد. 
فرماندار ساوجبلاغ افزود: در منطقه کوچکی مثل تهرانداشت ده ها معدن شن و ماسه فعال هستند که عمق برداشت آنها به بیش از 30 متر می رسد. 
وی گفت: تخریب محیط زیست، برداشت آب از چاه های غیر مجاز و خسارت جبران ناپذیر به سفره های زیر زمینی در منطقه تهرانداشت، مشکلات فراوانی را برای شهرستان ایجاد کرده است. 
پالیزگیر گفت: معدن داران در جاده تهراندشت و سعیدآباد بدون ملاحظه حفاری های عمیقی را در حاشیه جاده انجام داده و امنیت این مسیر را به چالش کشیده اند. 
وی گفت: خطر دیگری که هم اکنون این معادن در پی دارد، رها شدن معادن متروکه در منطقه تهراندشت است که هیچ نظارتی برآن نیست و عده ای هم شبانه نسبت به تخلیه ضایعات در آنها اقدام می کنند. 
وی گفت: ما با صدور مجوز جدید در ساوجبلاغ مخالفیم به خصوص استقرار معادن در مناطق گردشگری ساوجبلاغ آسیب جبران ناپذیری به سرمایه گذاری در بخش گردشگری وارد می کند. 
پالیزگیر گفت: نگرانی ما از صنعت معدن تنها در یک بخش خلاصه نمی شود، بسیاری از روستاهای هدف گردشگری ما به معادن شن و ماسه تبدیل شده است، بدون اینکه از محیط زیست و واحدهای مرتبط استعلامی اخذ شود. 
پالیزگیر در ادامه به مصرف بالای آب در معادن شن و ماسه اشاره کرد و اظهار داشت: معدن داران پایبند به نصب دستگاه کنترل تیکنر نیستند و آب مصرفی در چرخه مجدد قرار نمی گیرد و اداره صنعت، معدن و تجارت استان هم هیچ نظارتی به این مهم ندارد. 
پالیزگیر افزود: فعالیت معادن سبب تخریب بافت منطقه شده و برای ساکنان خطراتی در پی دارد که یکی از خطرات جدی این شکل معدنکاوی را باید بالا رفتن خطر سیلاب‌ها دانست، زیرا وقتی بستر رودخانه‌ها تخریب شود در زمان وقوع حادثه سیلاب از کنترل خارج شده و می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به روستاها تحمیل کند.