چرا فولاد ایران در بازارهای جهانی ارزان فروخته می‌شود؟/ تحریم‌های داخلی مانع قدرت‌نمایی صنعت فولاد

به گزارش می متالز، تلاش معاونت معدنی وزارت صمت برای قیمت‌گذاری دستوری از مسیر مجلس به جایی نرسید چراکه قیمت‌گذاری دستوری فولاد در بورس کالا از سوی مجلس لغو شد. این در حالی است که با توجه به لزوم اتخاذ تصمیمات مناسب در حوزه قیمت‌گذاری چرخه‌های کالایی در کشور، قیمت‌گذاری در حوزه فولاد از اساسی‌ترین برنامه‌های دولت و مجلس بوده است.
اما مسوولان وزارت صمت همچنان به‌دنبال راهی برای ورود به فرآیند قیمت‌گذاری فولاد با هدف کنترل قیمت‌ها هستند؛ این نوع مداخله دولت در قیمت‌گذاری فولاد، شرایط را برای حضور در بازار صادراتی این محصول سخت‌تر کرده است.
به اعتقاد فعالان و کارشناسان این عرصه، قیمت محصولات فولادی باید متناسب با مزیت‌های نسبی که در کشور وجود دارد حداکثر برابر با قیمت‌های جهانی باشد و این قابل قبول نیست که بالاتر از قیمت کالا‌های وارداتی باشد.

عوامل تاثیرگذار بر قیمت فولاد جهانی

حالا با توجه به رکود اقتصادی حاکم بر جهان، بازار فولاد به ویژه فولاد ایران مسیر حرکت سختی را طی می‌کند. در همین رابطه کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد شرایط بازار داخل و خارجی فولاد ایران را چنین تشریح کرد و گفت: بازار فولاد جهان در وضعیت مطلوب قرار دارد و نویدبخش تحرک اقتصادی است. هرچند با انتخاب بایدن انتظار ایجاد وضعیت مناسب تری در بازار فولاد به نظر می‌رسد، اما عده‌ای معتقدند در این دو ماه باقی مانده ریاست جمهوری ترامپ، ممکن است از سوی این مقام آمریکایی حرکت نامتعارفی انجام گیرد که منجر به عدم تعادل در بازار کالایی جهان شود.
وی با اشاره به این مسئله که هرگونه فعالیت اقتصادی از جمله کالایی یا قیمت کامودیتی یا حتی حوزه سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها، تحت تاثیر عوامل متعدد قرار می‌گیرد، تصریح کرد: در ادامه بازار کامودیتی‌ها از جمله نفت هم بازخوردی منفی نسبت به این اقدامات نشان خواهد داد، اما در حال حاضر بازار جهانی شاهد افت فاحش در مورد قیمت فولاد نیست، اما در مورد نقش هر کدام از اقتصاد‌های اول و دوم دنیا و تاثیر آن‌ها بر هرگونه فعالیت اقتصادی از جمله کالایی یا قیمت کامودیتی یا حتی حوزه سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها، تحت تاثیر عوامل متعدد قرار می‌گیرد.
جعفری طهرانی با تاکید بر این مسئله که بازار داخلی فولاد ایران رابطه مستقیمی با بازار جهانی ندارد می‌گوید: بازار داخلی فولاد ایران رابطه مستقیمی با بازار جهانی ندارد و غیرمستقیم متاثر می‌شود، اما اینکه این تاثیر چگونه نمایان می‌شود، جای بحث و گفتگو دارد.
به گفته کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد، با ادامه دخالت‌های دولت در امور صادرات فولاد آن هم به صورت دستوری با قصد تامین سهم نیاز داخلی این محصول، جریان کاهش روند صادرات فولاد با اما و اگر‌هایی روبه‌رو شده که امروز باعث عقب ماندن از بازار‌های جهانی شده است.
وی ادامه داد: از این رو برخی سیاست‌ها از جمله تحریم داخلی باعث تغییر قیمت فولاد در بازار می شود. این محدودیت‌هایی که در بازار داخلی در مورد عرضه فولاد جهت کنترل قیمت بازار و عرضه و تقاضا در حال اجراست می‌تواند تاثیر منفی بر توسعه این صنعت داشته باشد.
تحلیلگر بازار‌های جهانی فولاد گفت: هنگامی که قیمت جهانی فولاد روند افزایشی گرفته است، ایران نیز به عنوان تولیدکننده بزرگ فولاد می‌تواند از این مزیت استفاده کند؛ اگرچه انتخابات آمریکا برگزار و رئیس جمهور این کشور انتخاب شد هرچند این موضوع نمی‌تواند خیلی بر بازار تاثیرگذار باشد.

سرنوشت فولاد ایران در بازار جهانی

به اعتقاد کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد، بایدن دموکرات است و همان سیاست‌های اوباما را پیش خواهد گرفت، اوباما اگر واقعاً می خواست با ایران دست دوستی دهد می‌توانست در چهار سال اول دوره ریاست جمهوری خود یعنی از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ این کار را انجام دهد و این را به سال‌های پایانی دوران ریاست جمهوری دوم موکول نکند؛ چراکه هنگامی که ترامپ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد، کم‌کم از سال ۲۰۱۷ و سپس به صورت اجرایی از سال ۲۰۱۸ همه این توافق برای دستیابی ایران به منافع برجام زیر سوال رفت.
وی تصریح کرد: این سیاستی است که به نظر بنده، جو بایدن هم پیش خواهد گرفت مگر اینکه بایدن به دلیل کهولت سن رئیس جمهور چهار ساله باشد و اگر بخواهد در مورد برجام نقشی ایفا کند، از سال سوم به چهارم ریاست جمهوری خود خواهد بود و اجرای آن به دو سه سال آینده موکول می‌شود.
به گفته جعفری طهرانی، ایران در دوره‌ ترامپ به علت تحریم‌ها همواره صادرات فولاد را بالاجبار ۲ تا ۴ درصد پایین‌تر از قیمت جهانی به فروش می‌رساند.
کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد ادامه داد: علت این ارزان‌فروشی هم به انسداد راه‌های اعتبار اسنادی برمی‌گردد چراکه در این موقعیت تمام فروش فولاد و دریافت ارز حاصل از صادرات این محصول به صورت نقدی صورت می‌گیرد.
وی افزود: از سوی دیگر به دلیل اجرای تحریم‌ها، ریسک حمل دریایی فولاد افزایش یافته و افزایش هزینه‌های آن باعث شده معاملات فولاد ایران با سایر کشور‌ها به صورت غیر رسمی باشد و حتی کشتی‌هایی که حامل محموله صادراتی ایران هستند، مجبور به پاسخگویی و مخفی کاری به دلیل عدم ضوابط تحریم هستند.
جعفری‌طهرانی با اشاره به فروش فولاد ایران به ناچار با قیمت زیر قیمت جهانی گفت: حالا از بارگیری تا حمل فولاد ایران و سایر اقداماتی که باید محموله‌ها را به کشور مقصد برساند، با افزایش هزینه‌ها مواجه می‌شود؛ از این رو به دلیل همین مشکلات، فولاد ایران به ناچار با قیمت زیر قیمت جهانی به فروش می‌رسد.
وی همچنین تصریح کرد: تمام این موارد قطعاً بر قیمت و میزان عرضه فولاد در بازار جهانی تاثیر خواهد گذاشت. طبیعتاً به هر میزان تحریم‌ها کاهش پیدا کند یا اثر روانی آن کم شود این مزیت را برای ایران فراهم می‌کند که بتواند با قیمت مناسب‌تر و نزدیک‌تر به بازار جهانی، فولاد را صادر کند.
به گفته جعفری‌طهرانی، ناگفته نماند بازار جهانی را بیشتر فولاد چین کنترل و دیکته می‌کند. در حال حاضر هم چین رهبری این بازار را برعهده گرفته است.
کارشناس ارشد بازار‌های جهانی فولاد در پایان یادآور شد: تولید و مصرف فولاد آمریکا به علت شیوع ویروس کرونا در یک سطحی ثابت مانده است؛ اروپا نیز وضعیت مناسبی ندارد بنابراین بازار فولاد در مرحله نخست در انتظار کنترل بیماری کرونا و بازگشت اقتصاد جهانی به وضعیت رشد است.