رسالت بورس کالا شفافیت و حراج محصولات در سایه اعتماد و اطمینان متقابل است

به گزارش می متالز، بازار بورس کالا با هدف رفع معایب بازار سنتی در جهت افزایش شفافیت مبادلات کالایی و استفاده از بستری جهت استفاده از کارکرد بورس ها تشکیل شد. بورس کالا، بازار منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه ‌کنندگان، کالای خود را عرضه می ‌کنند و کالای مربوطه پس از بررسی‌ های کارشناسی و قیمت ‌گذاری توسط کارشناسان مربوطه، به خریداران عرضه می ‌شود. از ویژگی‌های بارز بورس کالا می توان به قانونمندی، شفافیت، حذف واسطه‌ ها و نیز حفظ همزمان منافع عرضه کنندگان و مصرف کنندگان اشاره کرد. بورس کالا یکی از ۵ بورس فعال در ایران است. بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند و با تصویب شورایعالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ تشکیل شد.

کارگزاری آگاه در سال ۱۳۸۸ موفق به دریافت مجوز بورس کالا شد و در طول این مدّت، این کارگزاری به عنوان کارگزار پیشرو در بازار سرمایه، فعالیت خود را گسترش داد؛ به طوری که در اولین رتبه بندی کارگزاری ها در حوزه بورس کالا، حائز «رتبه الف» شد. از افتخارات واحد بورس کالای کارگزاری آگاه می توان به «پذیرش محصولات شرکت تولیدی فعال در بورس کالای ایران»، «عرضه کننده محصولات پتروشیمی کارخانجات مارون، لاله، تبریز، آریا ساسول، کرمانشاه و…»، «عرضه کننده محصولات فلزی کارخانجات فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان، میانه، پرشین، فولاد آریا و…»، «دومین ‌کارگزار ‌خصوصی ‌به ‌لحاظ‌ کل ‌ارزش‌ معاملات در تالار بورس کالای ایران» و «دریافت تمامی مجوزهای صادره در بورس کالای ایران» اشاره کرد.

پایگاه اطلاع رسانی آگاه پرس، با هدف آشنایی بیش از پیش مشتریان ارجمند با مأموریت، اقدامات صورت گرفته و نیز برنامه های آتی این کارگزاری در ساحت بورس کالا، مصاحبه ای اختصاصی با محمد امیری، مدیر محترم کالایی شرکت کارگزاری آگاه صورت داده است که در ادامه، مشروح آن تقدیم مخاطبین محترم می شود.

جناب آقای امیری، سپاسگزاریم از فرصتی که در اختیار روابط عمومی کارگزاری آگاه قرار دادید. لطفاً راجع به مأموریت و رسالت حوزه تخصصی خود یعنی «بورس کالا»، توضیحاتی را بفرمایید.

بنده ابتدا از همکاران ارجمندم در روابط عمومی کارگزاری آگاه و پایگاه اطلاع رسانی آگاه پرس که مقدمات این گفتگو را فراهم نمودند، تقدیر و تشکر می‎ کنم. شما عزیزان وظیفه و رسالت خطیری را متقبّل شده اید؛ چرا که موضوع اطلاع رسانی و تعامل با ذینفعان به ویژه مشتریان گرانقدر، در پیشبرد اهداف کلان کارگزاری بسیار مؤثر و کارآمد خواهد بود.

به واسطه اینکه حوزه بورس کالا با حوزه بورس اوراق بهادار تفاوت هایی دارد، استراتژی کارگزاری هم متفاوت است. در حوزه بورس اوراق بهادار، عموماً سرویس های نرم افزاری تخصصی طراحی می شود و در اختیار مشتریان قرار می گیرد. این مقوله تماماً از طریق بستر آنلاین انجام می گیرد. اما بستر بورس کالا به این صورت نیست و کاملاً نیروی انسانی محور است؛ چرا که مشتریان عموماً به صورت تلفنی سفارشات خود را انجام می دهند و یک معامله گر (تریدر) در زمان بسیار کمی باید تصمیم بگیرد که چه قیمتی برای مشتری ارسال کند. از این رو ما در کارگزاری آگاه سعی کرده ایم از نیروهای خبره، باتجربه و تحصیل کرده استفاده کنیم؛ نیروهایی که سال ها در این حوزه فعالیت داشته اند.

در بازار بورس و اوراق بهادار، کلیه معاملات مستمر و یکپارچه است؛ یعنی یک سهم را می توانید به راحتی خرید و فروش کنید، اما در بازار بورس کالا این معامله به شکل و شمایل دیگری صورت می پذیرد؛ بدین صورت که تولیدکننده، محصولی را که مجوزهای لازم را دارد، بر روی تابلوی بورس قرار می دهد، سپس خریدار می آید و آن محصول را می خرد و می رود؛ به عبارتی دیگر، فرایند خرید و فروش همان جا به پایان می رسد.

در بورس اوراق بهادار، شما بر اساس یک پیش بینی از بازار آتی، سهم یک شرکت را خریداری می کنید و پس از آن، سهامدار و سرمایه گذار آن شرکت می شوید؛ اما در بازار بورس کالا، یک تولیدکننده صنایع پایین دستی می آید و یک محصول مواد اولیه را از یک تولید کننده صنایع بالادستی خریداری و سپس استفاده می‎کند.

به زعم حضرتعالی، چه عواملی بیشترین تأثیر را بر بازار بورس کالا دارند؟

عوامل تأثیرگذار بر بازار بورس کالا عبارتند از دلار، قیمت های جهانی، رویدادها و اتفاقات سیاسی داخلی و بین المللی. شایان ذکر است که این عوامل دفعتاً تأثیر خود را می گذارند؛ اگرچه تأثیر این عوامل در بازار بورس اوراق بهادار، با یک توقف زمانی روی می دهد. از آنجایی که بستر بازار بورس کالا، نرم افزاری نیست، این حوزه بیشتر، پایه و مبنای بازرگانی دارد.

وضعیت کنونی بورس کالا در کارگزاری آگاه را چگونه ارزیابی می کنید؟

کارگزاری آگاه در سال ۱۳۸۸ موفق به دریافت مجوز بورس کالا شد. از آن زمان سعی بر این شد که با توجه به استراتژی کارگزاری به عنوان کارگزار پیشرو در بازار سرمایه، در این حوزه فعالیت کنیم. در اولین رتبه بندی کارگزاری ها در حوزه بورس کالا، کارگزاری آگاه حائز «رتبه الف» شد.

در آخرین رتبه بندی سازمان بورس و اوراق بهادار، کارگزاری آگاه از نظر ارزش معاملات در حوزه بورس کالا، جایگاه سوم را کسب کرد. در حال حاضر نیز عرضه کننده محصولات پالایش نفت تبریز، پتروشیمی پردیس، پتروشیمی مارون، پتروشیمی رجال، ذوب آهن اصفهان، آلومینیوم المهدی هستیم. شرکت های بزرگ دیگری در صنایع پایین دستی همچون شیرین عسل، حایر، طبیعت، ماشین سازی اراک و… نیز محصولاتشان را از ما خریداری می کنند.

هم اکنون یک تیم ۲۰ نفره خبره در اقصا نقاط کشور در بخش بورس کالا با ما همکاری می کنند. شایان ذکر است کارگزاری آگاه، یکی از اولین کارگزاری های کشور بوده که در استان ها و شهرستان های کشور سرمایه گذاری کرده و تالار معاملاتی راه اندازی نموده است. از سوی دیگر، با توجه به گستردگی شعب و برخورداری از نیروی انسانی بیشتر نسبت به سایر کارگزاری ها، تلاش کرده ایم دوره های آموزشی متنوعی را برای همکارانمان در سراسر کشور برگزار کنیم تا آن ها با تسلط و دانش بیشتری در حوزه بازار بورس، بتوانند به وظایف خطیر خویش عمل نمایند.

گواهی سپرده کالایی از جمله ابزارهای نوین برای دادوستد بهینه کالاها است که در بسیاری از بورس ‌های کالایی دنیا مورد استفاده فعالان بازار قرار گرفته است. کارگزاری آگاه در این حوزه چه اقداماتی صورت داده است؟

بخشی از معاملات بورس کالا در بازار فیزیکی و بخشی دیگر نیز در معاملات گواهی سپرده کالایی انجام می گیرد. همانگونه که اشاره کردید سازوکار این اوراق در کشورهای مختلف با توجه به نیاز و ساختار بازار همان کشور طراحی و اجرا شده است. بورس کالای ایران نیز با توجه به ماهیت بازار کالایی کشور، سال‌ ها است گواهی سپرده کالایی را راه اندازی کرده، اما استفاده از این ابزار تنها به پذیرش چند محصول از بخش کشاورزی محدود شده است و به نظر می ‌رسد متولیان امر؛ چندان به دنبال توسعه آن نبوده اند.

مبنای معاملات گواهی سپرده، مطابق با بورس کالا است؛ اما بستر معاملاتی آن، بستر بورس اوراق بهادار است. اگر شما معاملات گواهی سپرده سکه، زعفران، کشمش و خرما (که در آینده نزدیک به بورس کالا ورود خواهد کرد) را پایش کنید، درمی یابید که مبنا و پایه این معاملات، بورس کالا است و از تمام قوانین و سیاست های این حوزه پیروی می کند؛ اما بستر معاملاتی آن، در بورس اوراق بهادار انجام می شود.

در سال ۱۳۹۴ که معاملات گواهی سپرده در حوزه ذرت شروع شد، با توجه به ماده ۳۳ قانون بهره وری کشاورزی، دولت می بایست ذرت را به صورت خرید تضمینی از کشاورزان بخرد، اما از آنجایی که دچار مشکلات مالی شد، برای حل آن یک راه حل در بورس کالا ایجاد کردند؛ به این صورت که مقرّر گردید کشاورزان ذرت خود را به صورت گواهی سپرده کالایی تحویل انبار دهند (قبض انبار تحویل بگیرند). اصطلاحاً به این معاملات می گویند «گواهی سپرده کالایی».

در آن مقطع زمانی (سال ۱۳۹۴)، کارگزاری آگاه به واسطه فعالیت حرفه ای در این حوزه، از سهم ۷۰ تا ۸۰ درصدی بازار برخوردار بود. در آن برهه، سیاست کارگزاری ها فعالیت زیاد در این حوزه نبود، ولی ما از همان ابتدا مبحث خطیر آموزش را برای کشاورزان عزیز در دستور کار داشتیم؛ بعد از آن هم با اضافه شدن سکه و سایر محصولات، این آموزش را در بین سایر مشتریانمان بسط و گسترش دادیم.

هم اکنون نیز به لطف الهی، کارگزاری آگاه در حوزه گواهی سپرده کالایی سهم بسزایی دارد و توانسته است به عنوان یک کارگزار پیشرو در معاملات گواهی سپرده کالایی فعالیت کند.

این معاملات، فارغ از چیستی و نوع محصول، از مزیّت های زیادی برخوردار است. مثلاً در حوزه سکه، مشتریان به واسطه اینکه باید سکه ها را تحویل خزانه بانک بدهند، از مزیّت امنیت بالا و جلوگیری از سرقت و نیز دور بودن از نوسانات بازار، بهره ببرند. هم اینک مشتریان عزیز برای فروش سکه، باید به طلافروشی و یا صرافی مراجعه کنند؛ احتمالاً هنگام فروش نیز با یک نوسان قیمت مواجه خواهند شد و حتی شاید با قیمتی کمتر از قیمت بازار مجبور به فروش شوند؛ اما در بازار بورس و اوراق بهادار در معاملات گواهی سپرده کالایی، عرضه و تقاضا منطقی تر صورت می پذیرد و بهتر می توانند کالای خود را خرید و فروش کنند.

شایان ذکر است که معاملات گواهی سپرده کالایی و معاملات آتی مکمّل هم هستند. در سه چهار سال اخیر که تلاطم ارزی رخ داد، معاملات آتی سکه تعطیل شد و در آن مقطع، معاملات صندوق های طلایی شکل گرفت؛ اما در ادامه، مجوز تأسیس این صندوق ها صادر نشد.

بازار بورس کالا به خاطر قدمت آن و نیز محدودیت هایی که در قبال خرید و فروش برخی کالاها وجود دارد -مثلاً ورق مبارکه را صرفاً باید از طریق بورس کالا خرید و فروش کرد- هر کسی نمی تواند وارد این چرخه معاملاتی شود. به عبارت دیگر، صرفاً شرکت هایی که در سامانه بهین یاب ثبت نام کرده باشند و در برخی موارد، بازرگانان نیز می توانند خرید کنند.

تفاوت معاملات بازار فیزیکی بورس کالا با گواهی سپرده کالایی چیست؟

در بازار فیزیکی بورس کالای ایران، محصولات صنعتی و معدنی، محصولات پتروشیمی و فراورده های نفتی و نیز محصولات کشاورزی عرضه می شود. در بازار صنعتی، انواع محصولات فولادی، ورق، تیرآهن، میلگرد، شمش و… معامله می شود؛ در بازار پتروشیمی و فراورده های نفتی، انواع مواد اولیه شرکت های پتروشیمی و پالایشگاهی مثل پلی پروپیلن و مواد شیمیایی معامله می شوند. در بازار کشاورزی که زمانی تب و تاب زیادی داشت و هم اینک از رونق افتاده است، معاملات گندم و جو و ذرت انجام می پذیرد.

در معاملات گواهی سپرده کالایی نیز سکه، سکه بهار آزادی، زعفران، زیره سبز و جدیداً هم کشمش معامله می شود. خرما نیز در آینده به این معاملات اضافه خواهد شد.

در معاملات گواهی سپرده کالایی، سرمایه گذار خُرد هم می تواند –همچون بازار بورس و اوراق بهادار- از بستر آنلاین وارد معامله شود و در صورت نیاز می تواند برای تحویل فیزیکی محصول به انبار مراجعه کند؛ در غیر اینصورت در همان سامانه می تواند محصول خود را به فروش گذارد.

بستر معاملات آنلاین کارگزاری آگاه این امکان را به مشتریان عزیز می دهد که معاملات گواهی سپرده کالایی خود را انجام دهند. ما در بورس کالای کارگزاری آگاه، در حال برگزاری دوره های آموزشی مستمر برای آشنایی هر چه بیشتر سرمایه گذاران و نیز علاقمندان جهت ورود به این حوزه –چه در حوزه کشاورزی، چه در حوزه طلا و سکه- هستیم.

در بازار فیزیکی، مخاطبین متفاوت هستند و بر اساس محدودیت ها، مجوزهای لازم برای ورود به بورس کالا را دارند. سیاست کارگزاری آگاه در حوزه بازار فیزیکی با سیاست کارگزاری نسبت به سرمایه گذاری بر روی مشتریان خرد متفاوت است؛ چرا که جنس این مشتریان، شرکت های بازرگانی یا تولید کننده است.

کارگزاری آگاه همچون سایر کارگزاری ها، با نظر به رشد بورس و اوراق بهادار در سال های اخیر، توجه بیشتری به این بازار داشته است و متعاقب آن، سهم بازار کالا در ارزش معاملات آن، چشمگیر نبوده است. ضمناً کاهش کارمزد کارگزاری ها در ساحت بورس کالا –با توجه به اتفاقات یک سال اخیر- نیز مزید بر علّت شده است. اما از آنجایی که این بازار، پویا است و مشتریان نیز -با توجه به محدویت های موجود- نیاز به آن دارند، بنابراین باید در کنار سایر خدمات کارگزاری، فعالیت خود را گسترش دهد.

وضعیت کنونی بازار بورس کالا را چگونه ارزیابی می کنید؟

به طور خلاصه می توانم بگویم معاملات و پیش بینی های بازار بورس و اوراق بهادار، متأثر از سیاست گذاری های بورس کالا است. به طور مثال می توان گفت با توجه به سیاست های کنترلی قیمت، تعیین قیمت پایه و یا رقابت محصولات شرکت فولاد مبارکه در نهایت در فروش و سودسازی شرکت فولاد مبارکه تأثیر می گذارد! تجربه نشان داده است هر زمان بازار بورس کالا رونق گرفته، با یک تأخیر زمانی، دلار افزایش یافته است و پس از مدتی نیز بازار بورس اوراق بهادار متأثر شده است؛ چرا که افراد حاضر در بازار بورس کالا، غالباً تولیدکننده یا اقتصاددانانی هستند که در حال پیش بینی به صورت سنّتی و علمی اند.

زمانی که قیمت دلار در حال عبور از مرز ۲۱ هزار تومانی بود، تقاضا در بورس کالا به مراتب بیشتر شد و همه مشتریان برای اینکه بتوانند از این تلاطم ارزی، نجات یابند، با توجه به سهمیه های خود شروع به خرید کردند. سیاستگذارِ قیمتی، ستاد تنظیم بازار است و نماینده بورس کالا نیز در این ستاد حضور دارد. این ستاد هم اکنون در حال رصد و پایش بازار بوس کالا است و برای کنترل قیمت، محدودیت هایی را اعمال نموده است؛ محدودیت هایی نظیر تبدیل سهمیه های سالانه به ماهانه و یا اینکه مشتریانی که می بایست در وهله نخست، ۱۰ درصد ارزش معاملاتی را در حساب در اختیار بورس خود داشته باشند، هم اکنون باید این سهم را به ۵۰ درصد افزایش دهند. این تدابیر بالتّبع هم توان و هم رغبت افراد و شرکت هایی که می خواهند در بورس کالا فعالیت کنند را کاهش می دهد.

نکته شایان ذکر دیگر اینکه فرض کنید عده ای از افراد خرید خود را در کانال ۳۰ هزار تومانی انجام داده اند و در حال حاضر دلار به کانال ۲۵ هزار تومان بازگشته است. آیا مردم کاهش قیمت را احساس می کنند؟! پاسخ منفی است؛ زیرا تولیدکننده ای که با دلار ۳۰ هزار تومانی کالایی را می خرد، حاضر نیست محصول خود را با دلار ۲۵ هزار تومانی به فروش بگذارد!

حسب تجربه باید عرض کنم که بعد از تلاطم زیاد دلاری و ارزی، بازار بورس کالا به یک ثبات و آرامش می رسد و تقاضا به مراتب کمتر می شود. در همین راستا، هم اکنون خریدها صورت گرفته است و انبارها موجودی کافی دارند و دیگر تقاضای کاذبی برای بازار ایجاد نمی شود. عملاً معاملات میلگردی که به شدّت تقاضا داشت و نیز معاملات شمش، امروز تقاضای آن چنانی نداشته اند. خیلی از این شرکت ها نتوانسته اند محصول خود را بفروشند. دلیل این مساله این است که دولت محدودیت هایی را برای فروش محصولات وضع کرده است و گفته است اگر می خواهید تعهدات صادراتی خود را انجام دهید، باید حتماً در بورس کالا عرضه خود را انجام دهید. این هدایت گری های دولتی با هدف افزایش شفافیت در این بازار صورت پذیرفته است.

از سویی، خیلی ها مخالف این بازار هستند؛ مخصوصاً دولت های مختلف به محض شروع کار، از سمت وزارت صمت تذکراتی شنیده می شود که باید محصولات فلزی یا پتروشیمی از بورس خارج شوند، اما چون راه حل دیگری ندارند، تاکنون موفق نشده اند و آخر نیز به این نتیجه می رسند که بورس باشد، شفافیت نیز باشد، اما باید فرایندهای حاکم بر آن اصلاح گردد.

چه شاخص هایی عموماً در بورس کالا عرضه می گردد؟

اگر چه بورس کالا از کلیه محصولات استقبال می کند، اما شرکت ها رغبتی برای عرضه محصولات در بورس کالا ندارند. یکی از مزیت های حضور شرکت ها در بورس کالا، معافیت های مالیاتی و نیز عرضه محصول در یک بازار رقابتی است. از همه مهم تر، محدودیتی است که دولت برای کنترل قیمت ایجاد کرده است.

اقتصاد ما دولتی است و عرضه کننده های بزرگ ما همچون پالایشگاه ها شبه دولتی هستند. صنایع پتروشیمی ما در حوزه صادرات مزیّت دارد؛ اگر بستر شفاف نباشد، عملاً تولیدکننده داخلی ما از مواد پتروشیمی نصیبی نمی برند. بر همین اساس، طبق اطلاعیه بورس، اولاً باید معاملات از طریق بورس کالا صورت پذیرد؛ ثانیاً شرکت ها برای ورود به این حوزه باید از پارامترها و شرایط خاصی نیز برخوردار باشند؛ شرایطی که تمایل شرکت های غیردولتی را برای ورود به بورس کالا کاهش می دهد؛ همچون ارائه گزارش های فصلی و… . شایان ذکر است که در این اثنا احتمال رخ دادن برخی فسادها نیز وجود دارد؛ همچون اتفاقی که در چند سال پیش رخ داد.

رسالت بورس کالا در حقیقت شفافیت و حراج محصولات در سایه اعتماد و اطمینان متقابل است؛ یعنی بازاری که در آن عرضه و تقاضا به صورت حراج معامله شود و محدودیتی ایجاد نکند.

چرا خودرو در بورس کالا عرضه نشده است؟

خبرها حاکی از این است که خودرو در آینده وارد بورس کالا خواهد شد. برخی می گویند با عرضه خودرو در بورس کالا، قیمت آن کاهش می یابد. به نظر بنده، هیچ تأثیری در این مقوله نخواهد گذاشت؛ چرا که بستر عرضه خودرو در بورس نیست و هیچ نمونه ای هم در سایر کشورها ندیده ام. ضمناً هم اکنون بورس کالا قابلیت و زیرساخت لازم برای کدگیری قریب به ۲۰ میلیون نفر را ندارد. به عبارت دیگر، حوزه بورس کالا هنوز ساختار و چارچوب مشخص ندارد.

ضمناً اینکه برخی می گویند با ورود چنین کالاهایی به بورس، شفافیت افزایش می یابد، تنها دلیل آن است که هیچ راه حل معین دیگری برای نیل به شفافیت ندارند!

نهایتاً برخی تمهیدات و برنامه ریزی های مطالعه نشده در بورس کالا، موجب فضای انتقادی علیه آن خواهد شد. مثلاً مدتی پیش املاک نیز در بازار بورس کالا عرضه شد. تاکنون ۳ زمین در این بورس عرضه شده است که تماماً دولتی بوده اند. با نظر به قیمت کلان این زمین ها، نهایتاً هم عرضه کننده و هم خریدار دولت خواهند بود. به طور موازی شورایعالی بورس، اقدام به راه اندازی بورس املاک نیز نموده است! این گونه اقدامات عجیب، گره گشا نخواهند بود.

به این نکته هم باید توجه داشت که اگرچه بورس کالا، از عرضه محصولات جدید استقبال می کند، اما از سویی برخی در تلاش اند که رسالت و کارکرد آن را تغییر دهند.

آینده بورس کالا را چگونه ارزیابی می کنید؟!

زمانی ارزش معاملاتی بورس کالا به اندازه و نیز گاهی به مراتب بیشتر از بورس اوراق بهادار بود. هنگامی که رفتند و نرم افزایی به نام نرم افزار آنلاین را آوردند، ضریب نفوذ معاملات اورق بهادار در جامعه افزایش یافت و بازار بورس اوراق بهادار بزرگ شد، اما مارکت بازار بورس کالا به این میزان افزایش نداشت!

بنابراین تا زمانی که در حوزه بورس کالا نیز به سمت توسعه زیرساخت و نرم افزار نرویم، اوضاع بهبود نخواهد یافت. به راستی چرا یک نرم افزار آنلاین در خدمت یک تولید کننده نباشد؟! باید متولیان امر به فکر ایجاد و راه اندازی یک بستر امن نرم افزاری برای معاملات بازار بورس کالا باشند. در کنار آن باید بروند و از ابزارهای نوین مالی بهره ببرند و معاملات گواهی سپرده کالایی را گسترش دهند. این اقدامات موجب رونق بیش از پیش و توسعه و گستردگی بازار بورس کالا خواهد شد.

هم اکنون معاملات گواهی سپرده کالایی صرفاً معاملات کشاورزی و طلا است؛ چراکه این کالاها معاف از مالیات بر ارزش افزوده اند. شما اگر میلگرد را گواهی سپرده کالایی کنید، به صورت مستمر خرید و فروش می شود، اما دولت می گوید مالیات های بر ارزش افزوده این بین را چه کسی باید پرداخت کند؟ این مشکل اگر حل شود، معاملات قیر، مس، میلگرد و خیلی از معاملات دیگری که برای شرکت ها تأمین مالی دارد، در اینجا عرضه می شود و باعث گستردگی آن و گسترش سیستم انبارداری خواهد شد.

بنابراین اگر با همین رویکرد کنونی دولت ها نسبت به بازار بورس کالا -یعنی با نگاه سیاسی و صرفاً با هدف کنترل قیمت- به پیش رویم، عملاً انتظار بهبود شرایط این بازار در آینده را نمی توان داشت.

مزیت ها و معایب بازار بورس کالا را چه می دانید؟!

بزرگترین مزیت بورس کالا، شفافیت، اطمینان و اعتماد متقابل است. بعد از آن هم، حراج بر اساس تقاضا و عرضه است.

از معایب بازار بورس کالا نیز می توان به فقدان یک بستر نرم افزاری مطلوب اشاره کرد. بورس کالا هم اکنون صرفاً نیروی انسانی محور است و هیچ سرویس نرم افزاری مجوزداری نداریم که به مشتری و تولیدکننده عرضه کنیم. از سوی دیگر چون اقتصاد ما دولتی است، بورس کالا نیز از این قاعده مستثنا نیست!

متأسفانه یکی از مشکلات کنونی بورس کالا، دخالت های بی مورد و غیرکارشناسی و نیز تصمیمات خلق السّاعه است. دولت ها حوزه بورس کالا را صرفاً ابزاری برای کنترل تورم می دانند؛ اما در حقیقت بورس کالا عامل اصلی تورم نبوده است که بخواهیم از این طریق به مهار آن بپردازیم!

چرا راه اندازی بورس املاک منجر و منتج به مهار افزایش افسارگسیخته قیمت های مسکن نشد؟!

اولین مساله بورس املاک، نوپا بودن آن است؛ ضمناً تاکنون تنها ۳ معامله زمین در آن صورت پذیرفته است. از سویی، عرضه کننده های این بازار صرفاً شرکت های دولتی هستند!

هنگامی که از بازار مسکن سخن می گوییم، مرادمان خرید و فروش املاک موردنیاز مردم عادی است و این مقوله هیچ ارتباطی با بورس املاک ندارد.

در حوزه خودرو نیز همین اتفاق خواهد افتاد. اگرچه هدف از راه اندازی این قبیل بورس ها، ایجاد یک ساختار شفاف و نظام مند است که قابلیت گزارش گیری داشته باشد؛ اما این نکته را نیز باید مطمح نظر قرار داد که این بستر تقریباً محدود به شرکت های دولتی است و هیچ یک از افراد عادی جامعه در این چرخه وارد نمی شوند. به هر روی هم اینک دولت دارد نفوذ می کند و دستوری به کنترل قیمت ها می پردازد، چرا که تصور می کند اگر این را کنترل نکند، در سایر ساحات جامعه تأثیر می گذارد و تورّم ایجاد می کند؛ در صورتی که دلیل ایجاد تورم، ارز است و این مقوله تابع آن است. مثلاً فرض کنید دولت تلاش می کند که میلگرد را ارزان نگه دارد؛ تولید کننده ای که مواد اولیه خود را گران می خرد، چه کند؟! تمام این مسائل و مشکلات، کم کم منجر به خدشه دار شدن برند (نشان تجاری) بورس کالا خواهد شد.

ضمناً سیستم بازار سرمایه به سامانه مالیاتی کشور مرتبط است و اگر بتوانیم این حوزه را تقویت کنیم، خود به خود به تقویت سامانه مالیاتی کشور می انجامد. اگر بورس کالا تقویت شود، نه فرار مالیاتی خواهیم داشت و نه پولشویی!

راهکارهای تقویت بازار بورس کالا چیست؟!

یکی از راهکارهای تقویت بازار بورس کالا این است که سیستم اعتبارات بانک را به شرکت هایی وصل کنند که توانایی سرمایه در گردش آنها با مشکل مواجه شده است؛ مخصوصاً در شرایط بغرنج کنونی. از طرفی، سیستم های بانکی تسهیلات خود را صرفاً برای خرید مواد اولیه واگذار کنند؛ یعنی به تولید کنندگان بگویند اگر صرفاً قصد خرید مواد اولیه را دارید، بیایید و وام بگیرید. به عبارت دیگر، ارتباط سیستم بانک و سیستم بورسی، نظام مند گردد تا بتوانند از آنجا تأمین مالی کنند.

نکته دیگر این است که وزارت صمت باید تکلیف خود را با حوزه بورس کالا مشخص کند. بورس کالا یا واقعاً کارآمد است یا نیست؛ اگر کارآمد است، دولت باید حمایت خود را برای تقویت این حوزه بیش از پیش کند و اگر ناکارآمد است، آن را رسماً تعطیل کند!

ضمناً در حوزه تقنین نیز باید با تصویب و اعمال قوانینِ به روز و کارآمد، مسیر پیشرفت و تقویت بورس کالا تسهیل گردد. بسیاری از شرکت های بزرگ، از بورس کالا حمایت چندانی نمی کنند و برخی از آن ها نیز از زیر بار تعهّد عرضه شانه خالی می کنند. برخی از شرکت ها، در برهه ای که بازار پُرتلاطم است، عرضه های خود را کاهش می دهند و زمانی که بازار ثبات و آرامش نسبی یافت، عرضه های خود را افزایش می دهند؛ به عبارت دیگر، کف و سقف عرضه را رعایت نمی کنند. در اینجا ضعف قانون و نیز ضمانت اجرایی کاملاً هویدا است.

جناب آقای امیری، از وقتی که در اختیار روابط عمومی کارگزاری آگاه قرار دادید، صمیمانه سپاسگزاریم و برای حضرتعالی آرزوی توفیقات روزافزون داریم.
بنده نیز از شما عزیزان کمال تقدیر و تشکر را دارم و امیدوارم با هم افزایی بیشتر بتوانیم گام های مثمرثمری در حوزه تکریم مشتریان عزیز کارگزاری آگاه برداریم.