رونق ترانزیت ایران و افغانستان، دستاورد خط ریلی خواف - هرات

به گزارش می متالز، اتصال ریلی خواف به هرات در کنار ساخت راه‌آهن چابهار - زاهدان - مشهد در مسیر کریدور جنوب به شمال، نویدبخش توسعه و رونق اقتصادی منطقه است که بهره‌برداری از آن بستر مناسبی برای شکوفایی هرچه بیشتر ارتباطات بین‌المللی فراهم می‌کند.

اتصال به آبهای آزاد و تجارت از طریق منطقه آزاد چابهار از آرزوهای دیرینه افغانستان است که با تکمیل خط ریلی خواف به هرات و بهره‌گیری آن کشور از ظرفیت های بندر چابهار بستر این مهم تحقق می یابد.

محصور بودن افغانستان در خشکی و فقدان دسترسی اش به آبهای آزاد محدودیت‌های زیادی در زمینه بازرگانی خارجی به‌ویژه در زمینه تامین مواد غذایی برای این کشور به دنبال داشته است و بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات و تکمیل کریدور شرق، افغانستان را از طریق خط ریلی به آبهای آزاد خلیج فارس و بندرچابهار متصل می کند و شرکت‌های چینی و هندی از طریق خاک افغانستان می توانند به اقیانوس هند و غرب آسیا ارتباط برقرار کنند که این مساله انگیزه سرمایه گذاران برای بهره گیری بیشتر از ظرفیت حمل و نقل ریلی در این مسیر را افزایش می دهد.

راه‌آهن خواف در جنوب شرقی خراسان رضوی تا هرات در شمال غرب افغانستان از ضرورتهای گسترش مبادلات منطقه‌ای و بین‌المللی برای این بخش از قاره آسیا و همچنین نقطه عطفی در توسعه روابط ایران و افغانستان و تکمیل کننده اتصال ریلی چین، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان و ایران است و بر این اساس این طرح برای ایران و افغانستان بسیار مهم و حیاتی است.

کشور افغانستان از جایگاه و اهمیت خاصی اقتصادی و جغرافیایی در بین همسایگان ایران برخوردار است و با برخورداری از ۹۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشورمان بیشترین کالاها را بین کشورهای همسایه خود به ایران صادر می کند.

حجم دادوستد ایران و افغانستان طی دو سال گذشته حدود سه میلیارد دلار برآورد شده که بیشتر آن، صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان است که با بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات این مساله افزایش می یابد.

صنایع غذایی، ماشین‌آلات، مصالح ساختمانی، خدمات فنی، مهندسی و مخابراتی، حمل و نقل، لوازم خانگی، دکوراسیون، مبلمان و مصنوعات چوبی، مصنوعات پلاستیک، موکت و کفپوش، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، الیاف و منسوجات، پوشاک، پوست و چرم، محصولات آرایشی و بهداشتی، تابلوفرش و صنایع دستی، فرش دستباف و ماشینی، زیورآلات و نقره از جمله ظرفیت‌های اصناف و بازرگانان برای حضور در بازار افغانستان است.

هفت پروژه ریلی اولویت‌دار با نام پروژه‌های ریلی جهش تولید به طول حدود سه هزار و ٤٠٠ کیلومتر تا پایان امسال و سال آینده با تلاش دولت دوازدهم در سطح کشور تکمیل و به بهره برداری می رسد که در میان آنها، پروژه خواف- هرات به مرحله راه‌اندازی رسیده و بقیه طرحها نیز پیشرفت بیش از ۵۰ درصد دارند.

تکمیل و توسعه مسیرهای ترانزیت کالا و سوخت در شرق ایران و رشد و توسعه محور شرق از اولویتهای اقتصادی کشور به ویژه در دولت دوازدهم بوده که در چارچوب آن راه‌آهن خواف - هرات به عنوان حلقه مکمل دارای اهمیت شایانی است و افغانستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی نیازی مبرم به دسترسی به آبهای آزاد دارد و بر این اساس اتصال ریلی به شبکه راه‌آهن ایران برای افغانستان اثرات اقتصادی بسیار به دنبال دارد که با اتصال شبکه ریلی از خواف به هرات این مهم محقق می‌شود.

ایران هم اکنون بزرگترین شریک تجاری افغانستان محسوب می‌شود و حتی در شرایط کرونایی نیز مرزهای جمهوری اسلامی ایران به روی مبادلات تجاری با افغانستان باز است و با تکمیل مسیر راه آهن خواف – هرات در سال جاری کشور افغانستان از طریق خطوط ریلی ایران به آبهای آزاد و دیگر کشورهای خاورمیانه متصل می‌شود.

ساخت راه آهن خواف - هرات سبب احیای جاده ابریشم از طریق ریلی و اتصال چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود و در توسعه و پیشرفت منطقه و کشور افغانستان، تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای اکو و افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و همچنین از طریق ایران به ترکیه و اروپا نقش بسیار دارد.

به طور میانگین سالانه ۱۸۰ هزار کامیون از مرز دوغارونِ ایران و افغانستان تردد می‌کنند که با بهره برداری از خط آهن خواف –هرات پیش بینی می‌شود تا حدود ۵۰ درصد از بار ترافیک در این مرز کاسته شود. ضمن آن که انتظار می‌رود بهره‌برداری از این خط آهن میزان مبادلات اقتصادی بین این دو کشور را به نحو قابل توجهی افزایش دهد.

برقراری اتصال ریلی در مرز مشترک با همسایگان و تلاش حداکثری برای عمق‌بخشی به این اتصالات در شبکه ریلی این کشورها و فراتر از آن، اتصال با کشورهای ثالث از اهمیت بسیار زیادی برای ایران بر خوردار است و رونق و شکوفایی تجاری کشورمان در گرو فراهم‌سازی مؤثر امکان حمل ‌و نقل بین‌المللی و ترانزیت ریلی است.

خط ریلی خواف - هرات به طول حدود ۲۲۰ کیلومتر در چهار قطعه اجرا می‌شود که ۷۷ کیلومتر آن در قالب دو قطعه در داخل خاک ایران و قطعه سوم از نقطه صفر مرزی تا ایستگاه روزنگ افغانستان به طول ۶۶ کیلومتر ادامه یافته و هم اکنون آماده بهره برداری است.

با تکمیل و بهره‌برداری از این خط ریلی پیش‌بینی می‌شود سالانه سه میلیون تن کالا و ۲۰۰ هزار مسافر از این مسیر جابه‌جا شود و ساخت این خط ریلی در قالب تعهد کشورمان در مشارکت در بازسازی افغانستان از سال ۱۳۸۶ آغاز شده است و به گفته حسین سنجرانی فرماندار خواف چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال برای ساخت سه قطعه خط ریلی خواف تا هرات افغانستان طی سنوات گذشته هزینه شده است که با افزایش هزینه ها و نرخ امروزی این میزان ۲۰ هزار میلیارد ریال برآورد می شود.

شمارش معکوس برای بهره برداری از خط ریلی خواف- هرات در چند روز آینده آغاز شده و چشم امید دو کشور و صاحبنظران و مسوولان سیاسی و اقتصادی دو کشور ایران و افغانستان و حتی کشورهای منطقه به بهره برداری از این طرح مهم دوخته شده است.

نخستین محموله صادراتی از جمهوری اسلامی ایران حاوی حدود ۵۰۰ تن سیمان با هدف بررسی مشکلات و نقاط قوت خط ریلی خواف - هرات ۱۲ آذرماه جاری در میان استقبال گرم مسوولان افغانستانی به هرات حمل شد.

با توجه به وجود معادن بسیار زیادی که در خواف و سنگان و همچنین در خاک افغانستان وجود دارد بدون شک این خط ریلی می تواند در رابطه با انتقال مواد خام از کشور افغانستان جهت فراوری آن در ایران نقش به سزایی ایفا کند.

نماینده مردم خواف و رشتخوار در مجلس شورای اسلامی در خصوص تاثیرات بهره برداری از خط ریلی خواف و هرات گفت: با تکمیل این طرح مهم ملی، بین المللی و منطقه ای امنیت حمل کالا و جا به جایی مسافر بین دو کشور ایران و افغانستان افزایش و سوانح رانندگی در این مسیر کاهش می یابد.

حجت الاسلام اکبر احمدپور افزود: راه اندازی خط ریلی خواف به هرات موجب بهبود و تقویت رابطه ایران و افغانستان در سطوح بین المللی و منطقه ای می شود و در افزایش ترانزیت و ارتباط ایران با کشورهای آسیای میانه بسیار موثر است.

وی ادامه داد: با عنایت به قرار گرفتن کشور افغانستان در نقطه ورود آسیای میانه راه اندازی خط ریلی خواف-هرات از منظر اقتصادی و سیاسی برای ایران دستاوردهای مثبت زیادی به دنبال دارد و باید از این فرصت حداکثر بهره را گرفت.

نماینده مردم خواف و رشتخوار در مجلس شورای اسلامی گفت: با عنایت به ظرفیتهای عظیم معدنی در منطقه سنگان خواف و در افغانستان، بهره برداری از خط ریلی خواف-هرات در توسعه مبادلات مواد معدنی و انتقال مواد خام جهت فرآوری به کشورمان نقش زیادی دارد و بدون شک راه اندازی این خط ریلی به بهبود و تقویت رابطه ایران و افغانستان کمک می کند و همچنین می تواند در ارتباط کشورمان با آسیای میانه بسیار موثر باشد.

احمدپور افزود: همچنین بهره برداری از این خط ریلی موجب کاهش بارترافیکی مرز زمینی دوغارون تایباد و کاهش مشکلات راننده های کامیون در این مسیر می شود.

وی ادامه داد: با توجه به نزدیکی های فرهنگی میان مردم دو کشور دوست و برادر ایران و افغانستان که بیانگر ریشه های تاریخی و زبانی مشترک است، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی از هر طرحی که موجب استحکام روابط دو کشور شود استقبال می کنند.

مدیرعامل مجتمع سنگ آهن سنگان خواف نیز در این زمینه گفت: بهره‌برداری از خط ریلی خواف به هرات به عنوان یکی از طرحهای مهم اقتصادی در سطح ملی و بین‌المللی در آینده نزدیک تحولی بزرگ در کشور و از جمله مناطق شرقی ایجاد می‌کند.

علی همتی افزود: با تامین و تکمیل زیرساختهای این مجتمع نظیر آب، احداث جاده‌های دسترسی و اتصال راه آهن هرات – خواف، تحولی عظیم در شرق کشور ایجاد و ثمرات این طرح شامل حال مردم محروم منطقه می‌شود.

فرماندار خواف هم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات به عنوان یکی از طرحهای مهم بین المللی و منطقه ای نقش مهمی در افزایش صادرات و واردات و رونق اقتصادی افغانستان و توسعه مبادلات بین ایران و این کشور دارد و موجب افزایش ارز آوری اقتصادی و انتقال ارزان و به صرفه کالا و خدمات برای این دو کشور می شود و علاوه بر ثبات امنیت و معیشت در منطقه در افزایش اشتغال نقش به سزایی دارد.

حسین سنجرانی افزود: با راه اندازی خط ریلی خواف به هرات زنجیره حمل و نقل کالا و نقطه اتصال کریدور شمال به جنوب کامل می شود و امکان اتصال و ترانزیت کالا از افغانستان از طریق حمل نقل ریلی تا آبهای آزاد و در آینده نزدیک با تکمیل خط ریلی چابهار به زاهدان و مشهد تا دریای عمان فراهم می شود.

وی ادامه داد: ایران با ساخت سه قطعه از طرح مهم ریلی خواف به هرات ثابت کرد که همچنان مدافع مردم افغانستان است و متعهدانه در بازسازی این کشور مشارکت فعال دارد و منافع این کشور با منافع کشور ما گره خورده است.

فرماندار خواف گفت: عزم و اراده نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله دولت دکتر روحانی سرعت بخشی در بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات است و این طرح مهم با تلاش متخصصان ایرانی به اتمام رسیده و آماده بهره برداری است.

مدیر کل راه آهن شرق هم خط ریلی خواف-هرات را از ظرفیتهای بسیار مهم اقتصادی در سطوح منطقه ای و بین المللی دانست و گفت: این مساله نقش مهمی در تقویت اقتصاد ریلی دارد.

رضا شرقی افزود: با اتصال خط ریلی خواف به هرات ذخایر بزرگ معدنی سنگان از طریق ریل جا به جا می شود و سبب احیای جاده ابریشم از طریق ریلی و اتصال چین به ایران از طریق افغانستان می شود.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی هم گفت: بهره‌برداری از راه آهن خواف - هرات با کاهش هزینه‌های حمل و نقل کالا حجم ترانزیت را در مسیر ایران به افغانستان تا ۱.۵ برابر افزایش می‌دهد.

علی رسولیان افزود: مسیر ترانزیت کالا از خراسان رضوی و جمهوری اسلامی ایران از طریق کشور افغانستان است و هم اینک عمده ترانزیت کالای کشور افغانستان نیز از مسیر ایران و از مرز دوغارون انجام می‌گیرد و با بهره برداری از راه آهن خواف – هرات حجم زیادی از کالاها می‌تواند از طریق ریلی ترانزیت شود و ضمن کاهش هزینه‌ها در این بخش قدرت رقابت بیشتری برای ترانزیت کالا به افغانستان به وجود می آید.

وی اضافه کرد: عمده کالاهایی که از این استان به کشور افغانستان صادر می‌شود شامل مصالح ساختمانی، مواد غذایی، ابزارآلات، محصولات کشاورزی و اقلامی است که کشور افغانستان به آن نیاز دارد و در صورت راه اندازی راه آهن خواف –هرات هزینه زیاد حمل و نقل مصالح ساختمانی کاهش محسوسی خواهد یافت.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی، افغانستان را از شرکای مهم تجاری ایران به ویژه این استان دانست و گفت: این کشور بیشترین حجم صادرات خراسان رضوی را به خود اختصاص می‌دهد بنابراین برای این استان اهمیت ویژه‌ای دارد.

رسولیان با اشاره به مشکلات بزرگ ترافیک حاکم بر مرز دوغارون و توقف طولانی مدت کالاها در مرز افزود: این موضوع باعث می‌شود که هزینه صادرات کالا به مرز افغانستان و در نهایت قیمت تمام شده کالای جمهوری اسلامی ایران در کشور افغانستان افزایش یابد که راه آهن خواف – هرات می‌تواند نقش اساسی در برطرف شدن این مشکل ایفا کند.

وی ادامه داد: راه آهن خواف – هرات در مجموع دارای چهار قطعه است که سه قطعه آن را جمهوری اسلامی ایران ساخته و به زودی افتتاح می‌کند، قطعه چهارم این راه آهن در داخل خاک افغانستان قرار داد که افغان‌ها این بخش را از منطقه روزنک تا شهر هرات خواهند ساخت.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی با اشاره به ظرفیت فراوان معادن کشور همسایه شرقی ایران افزود: افغانستان ذخایر بسیار مناسبی در حوزه سنگ آهن و مس دارد و از سوی دیگر معادن بزرگ سنگ آهن، واحدهای تولیدی آهن، کنسانتره و گندله سازی خراسان رضوی هم در مسیر راه آهن خواف – هرات قرار گرفته است.

رسولیان افزود: در صورت بهره برداری از راه آهن خواف – هرات، سرمایه گذاری در حوزه معدن با همکاری بخش خصوصی هزینه‌های اقتصادی کمتری خواهد داشت و این راه آهن می‌تواند مبادلات معدنی به صورت زمینی را به شدت کاهش دهد.

معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور هم پیش از این به خبرنگار ایرنا گفته بود: با افتتاح راه آهن خواف – هرات در مرزهای شرقی خراسان رضوی، کشور افغانستان از طریق شبکه ریلی ایران و ترکیه به اروپا متصل می شود.

عباس خطیبی افزود: از طریق هماهنگی‌های انجام شده با وزارت خارجه افغانستان و راه آهن این کشور پروژه ریلی و مهم خواف - هرات ۲۰ تا ۲۲ آذر ماه افتتاح می‌شود که با بهره برداری از این طرح، کشور افغانستان با اتصال به شبکه ریلی ایران علاوه بر اروپا به بنادر جنوبی کشور، مرزهای ریلی با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز و حتی کشور عراق متصل خواهد شد.

وی ادامه داد: افغانستان کشوری محصور در خشکی است و دولتمردان این کشور با جدیت به دنبال افتتاح طرح ریلی خواف - هرات و همچنین پیگیر تکمیل آن از هرات تا مزارشریف در شمال افغانستان هستند تا این مسیر ریلی را تا مرز حیرتان ازبکستان ادامه دهند و مناطق گسترده تری از افغانستان از طریق این خطوط ریلی و شبکه ریلی ازبکستان به چین متصل شود.

معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: این طرح ریلی تنها به اتصال شهر خواف ایران به هرات افغانستان یا اتصال ریلی دو کشور همسایه خلاصه نخواهد شد بلکه اتمام این طرح بخش مهمی از کریدور ریلی شرق به غرب به طول حدود ۲ هزار کیلومتر شامل چین، ازبکستان، افغانستان، ایران، ترکیه و اروپا را تکمیل می‌کند.

طول شبکه ریلی خراسان رضوی هزار و ۵۰۰ کیلومتر است و ۴۵ ایستگاه این شبکه زیر نظر ادارات کل راه‌آهن خراسان و راه‌آهن شرق مسیرهای ریلی فعال ایران در جنوب، جنوب شرقی و شرق کشور را به یکدیگر متصل می‌کند.

سالانه افزون بر ۱۳ میلیون مسافر و هشت میلیون تن بار داخلی و ترانزیت از طریق این شبکه ریلی به صورت درون و برون استانی جابه جا می‌شود.

شهرستان ۱۵۰ هزار نفری خواف با ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان در ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است.