«مس» به‌تنهایی جای نفت را می‌گیرد؟/ می‌توانیم جزو ۱۰کشور برتر مسی دنیا شویم/ آینده طلایی مس با سود ۱۰هزار میلیاردی تنها در ۶ماه

به گزارش می متالز، اقتصاد ایران به‌لحاظ ظرفیت‌های فعال‌نشده شاید بتوان گفت در صدر کشورهای جهان قرار دارد و بر همین اساس ادعا می‌شود که اقتصاد کشور ما حتی در شدیدترین تحریم‌ها اگر بتواند به خودش متکی باشد، نه‌تنها هیچ تحریمی کارساز نیست بلکه شاید بتواند تحریم‌کننده‌های خود را تحریم کند.

قوی شدن اقتصاد با تکیه بر توان داخلی مهمترین راهبرد اقتصاد ایران برای مقابله با تحریم‌ها و بی‌اثر کردن تحریم است که در این باب، فعال‌سازی ظرفیت‌های بالقوه اقتصاد حیاتی است. معدن یکی از بخش‌های اقتصادی کشور ماست که طی سالیان متمادی گذشته چندان مورد توجه دولت‌ها نبوده و بر همین اساس، چندان توسعه پیدا نکرده است. بسیاری از کارشناسان حوزه اقتصاد و معدن معتقدند که این بخش به‌تنهایی می‌تواند جور همه بخش‌های دیگر درآمدزای کشور حتی نفت را بکشد و اگر دولت زودتر از این به فکر معدن می‌افتاد، شاید امروز ما مشکلی به‌نام کاهش درآمدهای نفتی نداشتیم.

این بار سراغ یکی از ارزشمندترین ذخایر معدنی کشور به‌نام «مس» رفتیم تا ظرفیت‌های کشور در حوزه معدن بیش از این شناخته شود، برای همین با دکتر اردشیر سعدمحمدی مدیرعامل شرکت ملی مس گفتگو کردیم تا علاوه بر بررسی کلی حوزه معدن، مشخصاً درباره معادن مس در کشور و مجموعه اقداماتی که تاکنون در این حوزه به‌ویژه در شرکت ملی مس شده و کارهایی که روی زمین مانده است، بپرسیم و بشنویم.

مشروح گفتگو با سعدمحمدی مدیرعامل شرکت ملی مس به‌شرح زیر است:

سهم نفت در انرژی مصرفی دنیا سال 2050 به 13درصد کاهش می‌یابد

اقتصاد ما در سالهای اخیر و بعد از تشدید تحریم‌ها، درگیر یک نقصان مهم در حوزه درآمدی شده است که به‌نظر می‌رسد برای جبران این نقصان نیازمند استفاده از بخش‌های دیگر درآمدی در کشور باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این زمینه بخش معدن پتانسیل بسیار بالایی برای جبران کسری درآمد دولت از فروش نفت دارد، شما به‌عنوان کسی که سال‌های سال در معدن و صنایع معدنی کار کرده‌اید آیا به‌نظرتان جایگزینی معدن با درآمدهای نفتی قابل تحقق است؟

سعدمحمدی: من تقریباً 30 سال است که در بخش صنعت و معدن کار کرده‌ام و هیچ سابقه بیرونی ندارم، به‌عبارتی تمام سابقه 30ساله من در بخش صنعت و معدن بوده است.

این‌که بخش صنعت و معدن می‌تواند جایگاهش بالاتر از جایگاه فعلی باشد، به‌عنوان کارشناس عرض می‌کنم قطعاً می‌تواند اما برای پاسخ بهتر باید بگویم اولاً در زمان حاضر 39 درصد مصرف انرژی در دنیا از نفت تأمین می‌شود و کمتر از 30 سال آینده یعنی در سال 2050، سهم نفت در تأمین انرژی دنیا به 13 درصد کاهش پیدا می‌کند.

توسعه معدن به یک برنامه کلان استراتژیک مکتوب نیاز دارد

برای تحقق این هدف در دنیا یک استراتژی تدوین شده است، لذا ما باید خودمان را با این واقعیت تطبیق دهیم و یک مسیر مکتوب مشخص کنیم. من اعتقاد دارم ما می‌توانیم اقدامات بسیار مهمی در افزایش سهم صنعت و معدن در درآمدهای کشور انجام دهیم این کار از لحاظ دانش و پتانسیل در کشور امکان‌پذیر است اما همان‌طور که گفتم ما نیازمند برنامه‌ریزی مکتوب هستیم تا طبق آن در همه سطوح فنی و اقتصادی مسیر مشخص باشد.

ولی این نکته را هم باید مورد توجه قرار داد که معادن ما در نقاط ضعیف به‌لحاظ اقتصادی واقع شده‌اند، لذا یکی از روش‌های محرومیت‌زدایی، می‌تواند توجه بیشتر به این بخش باشد، زیرا مناطقی که در واقع امکان استحصال و استخراج مواد معدنی دارند دور از شهرهای بزرگ است و اگر این امکان فراهم شود که گردش مالی در این مناطق انجام شود قطعاً جذابیت اجتماعی و هم اقتصادی را ایجاد کرده‌ایم. بحث محرومیت‌زدایی به‌اعتقاد من می‌تواند جدی در این حوزه پیگیری شود.

باید توجه داشته باشید که ما در یک دهکده جهانی زندگی می‌کنیم که برای ارتقا باید شرایط کیفی و کمی را به‌لحاظ استراتژی تأمین کنیم. باید بدانیم که؛ کشورهای اطرافمان چه می‌خواهند؟ چه وارد می‌کنند؟ ما چه امکاناتی داریم؟ اولویت‌هایمان به‌لحاظ اقتصادی کجاست؟ و چگونه می‌توانیم وارد این قضیه شویم؟ ما جهت ارتقا در بخش معدن نیازمند سرعت، دقت و برنامه‌ریزی هستیم.

برنامه کلان منسجم با نگاه بین‌المللی برای معدن تعریف نکردیم

من به‌واسطه اینکه سالها در سیستم‌های آموزشی فعالیت کرده‌ام به‌جرئت می‌گویم بچه‌های ما به‌لحاظ دانش اصلاً کم ندارند. این‌که ما بتوانیم از نخبگانمان، از افراد باهوش، باذکاوت و معتقد، آن‌هم در چارچوب‌هایی که در کشور تعریف شده استفاده کنیم یک امتیاز بسیار بالاست. من مطمئن هستم قابلیت تحقق دارد و بدون هیچ گونه تعصبی می‌توانیم با صنعت و معدن ارتقای اقتصادی را برای تولید ناخالص ملی کشور به ارمغان بیاوریم.

در زمان حاضر آیا یک برنامه مکتوب برای تحقق افق‌های پیشِ‌روی بخش معدن کشور تعریف شده است؟

سعدمحمدی: ببینید! شاید به‌صورت بخشی در هر قسمتی کارهایی انجام شده اما به‌صورت کلی برنامه جامعی تعریف نشده است.

بیشتر بخشی‌نگری شده است!

سعدمحمدی: ما هنوز در کلان کشور اولویت‌ها را بر اساس نگاه بین‌المللی و نیاز جامعه امروز به بخش معدن تدوین نکرده‌ایم. ما نیازمند تدوین چنین برنامه‌ای جهت تلفیق داده‌های فعلی هستیم.

مس اولین عنصر استراتژیک جهانی برای سرمایه‌گذاری در زمان حاضر/ دنیا به‌سمت مسی‌شدن می‌رود

مشخصاً در حوزه معادن مس این ظرفیت به‌چه‌صورت است؟

سعدمحمدی: اولاً مس اولین عنصر استراتژیک بین‌المللی جهت سرمایه‌گذاری در دنیا و به‌خصوص اتحادیه اروپا است،شاید سؤال شما باشد؛ چرا مس؟ 3 دلیل عمده دارد؛ نخست آنکه، تا سال 2017 در دنیا، سالی 4 تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها صورت می‌گیرد. حدود 1.1 تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در دنیا برای تولید برق است و سالی 1.3 تریلیون دلار برای جاده‌ها، حمل‌ونقل دریایی و ریلی و ایجاد اسکله‌های جدید و ایجاد فرودگاه‌های جدید برنامه‌ریزی انجام شده است، اینها عواملی هستند که در آنها مس به‌کار می‌رود و حدود 35 تا 40 درصد مصرف مس دنیا در زیرساخت‌ها است.

نکته دوم، مصرف سرانه است، مصرف سرانه مس امروز در دنیا 3.2 کیلوگرم به‌ازای هر نفر است، البته این رقم در کشورهای مختلف متفاوت است مثلاً بلژیک و آلمان، بین 18 تا 22 کیلو، چین به‌خاطر وسعت جمعیتش تقریباً 8 تا 9 کیلو و ما 1.1 کیلو مصرف داریم، به‌عبارتی مصرف ما زیر متوسط جهانی است اما یک نکته را باید مورد توجه قرار داد که ما باید میزان مصارف خود را تعریف اقتصادی کنیم، چرا چین 8 کیلو اما ما 1.1 کیلو مصرف داریم؟ این فاصله چگونه می‌تواند کاهش یابد؟ برای اینکه به متوسط جهانی نزدیک شویم باید میزان مصرف را به 3.2 کیلوگرم برسانیم.

نکته بعدی جمعیت جهان است. جمعیت جهان در زمان حاضر 7میلیارد و 700 میلیون نفر است، در صورتی که تا سال 2035 یعنی کمتر از 15، 16 سال آینده جمعیت جهان به 9 میلیارد نفر ارتقا پیدا می‌کند، اگر هیچ رشدی در تقاضا صورت نگیرد افزایش جمعیت، افزایش تقاضا برای مس را در بازار ایجاد خواهد کرد.

علاوه بر این خودروهای جهان ظرف 10 سال آینده، 35 درصد برقی می‌شود. در همان راستای مصرف انرژی که گفتیم انرژی نفت کاهش پیدا می‌کند، روشن است که در این رابطه یک استراتژیِ مناسب در بخش صنعت به وجود آمده است. ما باید نسبت به تصمیمات و اتفاقات دنیا آگاه باشیم و براساس ارزیابی‌ها مشخص کنیم می‌خواهیم با این برنامه از کجا به کجا برسیم. ما به‌استناد مطالعه بیرونی و درونی می‌توانیم برنامه تدوین کنیم تنهایی نمی‌توانید بازی را بچینید.

خودروهای معمولی امروز هر کدام حدود 4 کیلوگرم مصرف مس دارند در صورتی که در خودروهای برقی، 89 کیلو مس مصرف می‌شود، این موضوع نشان می‌دهد در آینده میزان مصرف مس در دنیا افزایش خواهد یافت.

در زمان حاضر که با شما صحبت می‌کنم در دنیا،حدود 23 میلیون و 300 هزار تن مس تولید می‌شود. حدود 12 میلیون تن آن در چین مصرف می‌شود، این عدد جالب است، یعنی از 23 میلیون تن، 11 میلیون و 900 هزار تن در چین مصرف می‌شود. 9 میلیون و 600 هزار تن آن را چین تولید می‌کند، مابه‌التفاوت نیازش تا 12 میلیون تن را وارد می‌کند یعنی نه‌تنها 9 میلیون و 600 هزار تن از 23 میلیون تن را چین تولید می‌کند بلکه واردکننده هم هست.

سهم 1.1درصدی ایران در تولید مس علی‌رغم ظرفیت 4.5درصدی ذخایر مس دنیا

پس تقاضای مس در حال افزایش است، این ماده عنصر استراتژیک و در مسیر اقتصاد بین‌المللی است. حالا بیاییم داخل کشور، ما کجاییم؟ ما تولیدمان،امسال که قرار است ایران رکورد 280 هزار تن را بزند سهم ما در بخش تولید مس 1.1 تا 1.2 درصد در جهان است اما حدود 4.5 درصد ذخایر دنیا را داریم. ما 4.5 درصد ذخایر دنیا را داریم اما 1.1 درصد تولید دنیا را داریم، این عدد نشان می‌دهد که ما در این فضا عقب هستیم،می‌توانیم ایجاد اشتغال کنیم و این نیاز جامعه است، می‌توانیم درآمد ارزی کشور را در تولید ناخالص کشور افزایش دهیم اما با استراتژی مناسب.

قطعاً به من می‌گویید که؛ برنامه چیست؟ می‌گویم برنامه‌اش در شرکت ملی مس مدون شده است، مهم نیست چه‌کسی اینجا باشد، من یا هر فرد دیگری با هر اسمی، این برنامه برای کشور مهم است، این برنامه آماده است، در این برنامه چرخش مواد، شرایط، نقطه ضعف، نقطه قوت و ارزیابی‌ها انجام شده است.

هدف‌گذاری درآمد 4.5میلیارددلاری کشور از مس طی 4 سال

شاید شما سؤال کنید که؛ تدوین برنامه یعنی چه؟ مس ارزش درآمدی‌اش امروز برای کشور حدود 2 میلیارد دلار است. اگر این برنامه اجرا شود ما به 4.5 میلیارد دلار می‌رسیم. ما استراتژی را عددی کرده‌ایم یعنی از 2 می‌خواهم به 4.5 برسیم.

اجرای این برنامه در طول چه مدتی است؟

سعدمحمدی: ظرف 4 سال. شاید از من یکی سؤال کند که؛ شما که این برنامه را شروع کردید دیگر چه می‌خواهید؟ می‌گویم هیچ! نه پول می‌خواهم، نه وام می‌خواهم، نه صندوق توسعه ملی می‌خواهم، هیچ نمی‌خواهم.

بدانید اقتصاد مسیر خودش را می‌رود کاری ندارد شما چه‌کار می‌کنید؛ ایستادید یا نایستادید، کاری ندارد که شما با هم دعوا دارید یا ندارید، مسیرش را طی می‌کند، یک تقاضایی دارد شکل می‌گیرد شما اگر در آن تاریخ تقاضا را پاسخگو باشید، سوار شدید اگر نکردید، فرصت را از دست دادید و از شما سبقت می‌گیرند و تقاضا را جواب می‌دهند و شما مانده‌اید و این فرصتی را که از دست داده‌اید، لذا زمان طلاست، هیچ وقت به آن دقت نکردیم بقیه از آن استفاده می‌کنند ما فقط لفظش را به‌کار می‌بریم.

زمان یک اتفاق است، یک مقوله است که باید به آن حس اقتصادی داشته باشیم، این یک واقعیت است، چون ما این نوع فرصت‌ها را از دست داده‌ایم.

برای فعالیت مناسب نباید تولیدات بدون منطق انجام شود من نباید بگویم این‌قدر پهنه می‌خواهم اکتشاف کنم، من همیشه خروجی مدنظرم است یعنی اعتقادم به خروجی کار است.

افزایش 5هزارمیلیارد تومانی ذخایر مس تنها در یک سال

سال گذشته 528 میلیون تن ذخیره جدید مس به کشور اضافه کردیم. شاید شما بگویید یعنی چه؟ تعریفش از لحاظ اقتصادی چیست؟ هر یک‌میلیون تن ذخیره جدید با عیار 0.4 درصد، ارزش درجای آن 10 میلیارد تومان است، حالا شما حساب کنید 528 میلیون تن با عیار نیم یعنی 20 درصد هم بیشتر از عیار 0.4 درصد، یعنی 528 تا  10 میلیارد تومان به ارزش دارایی‌ها اضافه شده است که می‌شود عددی بالای 5هزار میلیارد تومان.

خوشحالم بگویم سال گذشته 70 هزار متر حفاری عمق انجام شده است. امروز که با شما صحبت می‌کنم تا پایان آذرماه، 70 هزار متر و تا پایان امسال 100 هزار متر حفاری می‌کنیم. من به شما این قول را می‌دهم که مس تا پایان امسال ذخایر میلیاردی به کشور اضافه می‌کند، در چند نقطه کرمان و آذربایجان ذخایر میلیاردی اضافه می‌کنیم، در جاهای دیگر هم چنین اقداماتی در دستور کار است.

29 پروژه جدید در قالب 2.5میلیارد یورو در معادن مس تعریف شد

این کارها چرا قبلاً انجام نشده بود؟

سعدمحمدی: من می‌گویم هر کسی را باید در جایش قرار داد اگر این کار صورت گیرد اجرای برنامه‌ها به‌آسانی انجام خواهد شد، مثل جریان آب خودش مسیرش را پیدا می‌کند. به‌اعتقاد من اگر در صنعت و معدن هم آدم‌هایی خاک‌خورده، سیلی‌خورده، بحران‌دیده و کاربلد به‌کار گرفته شوند مطمئن باشید حجم زیادی از مشکلات برطرف خواهد شد.

در 4 یا 5 سال آینده ارزآوری بخش معدن افزایش بیشتری هم خواهد یافت؟

سعدمحمدی: اصلاً شک نکنید، از نظر من پاسخ به سؤال شما مثبت است ما جایگاهمان خیلی می‌تواند بزرگتر از جایگاه فعلی‌مان باشد، اما نیازمند آن آیتم‌هایی است که خدمت شما عرض کردم. ما ذخایر بسیار خوبی در بخش مس داریم که اگر اکتشاف کنیم به ارزش دارایی‌های کشور اضافه می‌شود. این‌که بتوانم ذخایر را بالفعل و از آنها درآمدزایی کنیم مهم است. ما در این بخش 29 پروژه در قالب 2.5 میلیارد یورو تعریف کرده‌ایم.

آینده مس طلاست

این پروژه‌ها در کرمان هست؟

سعدمحمدی: تعدادی در کرمان، آذربایجان و سونگون در سیستان و بلوچستان است. اما شاید شما سؤال کنید؛ فقط در این استانها؟ می‌گویم نه، در خراسان رضوی، یزد، آذربایجان غربی و احتمالاً در اردبیل ورود پیدا خواهیم کرد، این کشور پتانسیل دارد، بعد هم مس اقتصادی است و اصلاً نیاز به فکر کردن ندارد. شما می‌گویید؛ چرا این حرف را می‌زنید؟ می‌گویم سالهای گذشته مس زمانی که قیمتش 4 هزار دلار بود هم سودده بود، الآن چقدر است؟ 7 هزار و 700 دلار، آینده هم که شرایط مناسب است.

این‌که ما بتوانیم به فعالیت سرعت دهیم و از زمان استفاده کنیم بسیار مهم است. با انتقال منابع درآمدی حاصل از فروش مواد معدنی گرفتاری‌هایمان را پوشش می‌دهیم. ان‌شاءالله سال آینده از صد هزار متر برویم روی 120 هزار متر حفاری تا بتوانیم پتانسیل‌های بیشتری را در کشور اکتشاف کنیم و به درآمد ملی کشور و دارایی کشور اضافه کنیم، ضمن اینکه در این بخش ایجاد اشتغال می‌شود و حتی به‌لحاظ فنی سیستم‌هایمان فعال خواهند شد.

ماجرای سربارهای ذوب 50ساله که روی زمین مانده بود

ما در قالب 29 پروژه، سال آینده به‌احتمال زیاد معدن دره‌آلو و کارخانه کنسانتره دره‌آلو را افتتاح می‌کنیم. اوایل سال 1401 نیز معدن و کارخانه دره‌زا را افتتاح می‌کنیم، در سرچشمه و خاتون‌آباد هم به‌زودی فعالیت‌هایی را آغاز خواهیم کرد.

50 سال سربارهای ذوب در کشور روی زمین مانده است، این سربازهای ذوب 4 درصد مس دارند، معدن ما 0.6 درصد مس دارد، اینها ثروت است ولی این ثروت را گذاشتیم، نگاهش می‌کنیم، سود بسیار سرشاری دارد، چرا؟ چون عیار 4 درصد دارد، هزینه استخراج هم ندارد، ضمناً حقوق دولتی‌اش هم پرداخت گردیده و تبدیل شده به آن سرباره و روی زمین مانده است.

سود 10هزارمیلیاردتومانی مس تنها در 6 ماه

سال 98 میزان تولید شرکت مس چه‌میزان بود؟

سعدمحمدی: 250 هزار تن که اما امسال به 280 خواهیم رسید، مطمئناً سال آینده برای اولین بار از 300 هزار تن عبور خواهیم کرد. شما اگر روی کدال بررسی کنید ارزش بازار مس در بورس 30 هزار میلیارد تومان بود و امروز که با شما صحبت می‌کنم ارزش سهم ما بیش از 320 هزار میلیارد تومان است.

سود مس در پایان سال 97، 4 هزار و 900 میلیارد تومان بود، در پایان سال 98، سود مس 12 هزار و 150 میلیارد شد. در 6ماهه 99 ما از 10 هزار و 200 عبور کرده‌ایم و تا پایان سال هم این رقم به‌طور حتم افزایش خواهد یافت.

جزو 10 شرکت برتر مسی دنیا می‌شویم

در دنیا شرکت ملی مس چه جایگاهی در بخش تولید مس دارد؟

سعدمحمدی: در آسیا رتبه ما تقریباً بین چهارم تا هفتم است، در دنیا نیز ما بین پانزدهم تا بیستم تولیدکننده مس هستیم (منظور در تولید معدن، ذوب و پالایش است). قصد من این است که جزو 10 شرکت برتر دنیا قرار بگیریم. امکانات تحقق این هدف وجود دارد و حتی برنامه آن را هم تدوین کرده‌ایم.

شاید بزرگترین شرکت دنیا در بحث معدنی گلنکور است که گلنکور حدوداً درآمد فروش مواد معدنی‌اش حدود 9 میلیارد دلار است، این 9 میلیارد دلار 70درصدش برای مس است که 70 درصد 9 میلیارد می‌شود تقریباً 6 میلیارد دلار.

درآمد شرکت فری‌پورت مک‌موران استرالیا تقریباً حدود 6 میلیارد است آن هم 69درصدش از مس است، یعنی 4.2 میلیارد دلارش مال مس است. این‌که می‌گویم می‌خواهیم برسیم به 4.5 میلیارد دلار می‌خواهیم نزدیک به 10 شرکت معتبر دنیا شویم، از نظر شرکتی، کشوری نه، کشوری چین با 9 میلیون و 800 هزار تن تولید، فاصله بسیار زیادی با ما دارد.

مجموعاً هدفمان این است که خودمان را به 10 شرکت بزرگ دنیا نزدیک بکنیم تا این افتخار به‌وجود بیاید و این شکل بگیرد برای ایران و نکته‌ای که مهم است در این راستا الآن باید کارخانه کنسانتره زده بشود که داریم اجرا ‌کنیم باید معادنمان با تکنیک‌های روز دنیا تطبیق داشته باشد این کار را انجام خواهیم داد.

برنامه تولید 550هزارتنی مس تا سال 1403

برای معدن داریم با تکنیک‌های روز در طراحی‌های روز کار می‌کنیم و سیستم آی‌پی‌سی‌سی را ان‌شاءالله به‌زودی طرحش را می‌گذاریم برای سرچشمه به‌عنوان معدن بزرگ کشور که خودمان را بتوانیم تطبیق بدهیم با جریان‌های فنی روز دنیا.

در برنامه مکتوبی که تهیه کردیم، من اعتقاد دارم شما وقتی می‌خواهید بزرگ بشوید این توازن از اکتشاف معدن، کنسانتره، ذوب و پالایش در این خط باید شکل بگیرد، به همین دلیل در واقع در تمام سطوح این برنامه‌ریزی‌ها شکل داده شده است که اتفاق بیفتد. درست است که روی این برنامه مکتوب نوشته شده تا 1410 ولی اکثر 550هزار تنی که ما پیش‌بینی کردیم تا سال 1403 اتفاق می‌افتد. ما یک‌سری پلن‌های دیگری داریم که طولانی‌مدتش کردیم.

تا 1403 این اتفاق می‌افتد و ما به آن 10 شرکت خودمان را نزدیک می‌کنیم و مفهومش به‌لحاظ اقتصادی این است که درآمد را به 4 و نیم میلیارد دلار برسانیم.

در بحث زیرساخت‌ها مشکل نداریم ما خدا را شکر برای این برنامه‌ها میزان آب مورد نیازمان حدود 52، 53 میلیون مترمکعب است در سال و با توجه به اینکه شراکت داریم در انتقال آب خلیج فارس که افتتاح شد تا گل‌گهر تقریباً می‌توانم بگویم که 25 میلیون مترمکعب تا اسفندماه به سرچشمه می‌رسد.

مس حتی می‌تواند محرومیت را رفع کند

بحث محرومیت‌زدایی را اول صحبت‌هایتان فرمودید، برخی از صنایع کشور مانند  نفت یا پتروشیمی در شهرهایی که مستقر هستند که بومی آن منطقه و شهر به‌لحاظ معیشت به‌شدت در مضیقه و بعضاً فقر مطلق هستند و سهمی از توسعه صنعتی در آن شهر به مردمش نرسیده است، شرکت مس در شهرهایی که مشغول فعالیت است آیا در این حوزه کاری کرده است؟

سعدمحمدی: من فکر می‌کنم که تولید مس یا فولاد هدف نیست، اینها یک نعمت خدادادی است یک ابزار است برای ارتزاق بندگان خدا و استفاده بهینه از این ابزار یک بحث مهم است.

اما شرکت مس در این مدت سعی کرده است کنار مردم باشد. ما در بحث کرونا یک بیمارستان 50تختخوابی با تمام امکانات پزشکی در رفسنجان زدیم که ان‌شاءالله به‌زودی افتتاح خواهد شد البته الآن دارند استفاده می‌کنند. حدود 25 تخت با تمام امکانات پزشکی در شهربابک گذاشتیم، فکر می‌کنم در دانشگاه علوم پزشکی کرمان و در نقاط و اکناف حتی در جنوب کرمان که یک مقدار فقیر هستند آنجا کمک نقدی صورت گرفت، در آذربایجان کمک نقدی صورت گرفت به دانشگاه علوم پزشکی که بتوانند کمک بکنند ضمن اینکه برای خود کشور هم اوایل سال کمک صورت گرفت برای خرید تجهیزات هم ماسک و هم مواد ضدعفونی‌کننده، لذا احساس ما این است که حتماً کنار مردم، با مردم برای مردم داریم این کارها را می‌کنیم.

در استان کرمان فکر می‌کنم ما سال گذشته 70 زمین چمن مصنوعی فقط در روستاها زدیم که جوان‌ها بروند از آن استفاده بکنند. سه تا ورزشگاه داریم می‌زنیم الآن در کرمان، یک ورزشگاه 30هزارنفره که از شیک‌ترین، مدرن‌ترین ورزشگاه‌ها است، یک ورزشگاه 15هزارنفره در رفسنجان، یک ورزشگاه 15هزارنفره در شهربابک، یک کمپ ورزشی شیک در سونگون، ورزقان، به‌زودی شروع می‌کنیم، داریم برنامه‌ریزی می‌کنیم طرح‌هایش هم آمده است ضمن اینکه در حوادثی که گاهی اوقات اتفاق می‌افتد ما کنار مردم در جنوب کرمان در بلایا و حوادثی که اتفاق می‌افتد سعی کردیم به‌صورت نقدی به مردم کمک کنیم تا حدی که واقعاً شرایطمان اجازه بدهد کنار مردم سعی کردم بایستم و از صمیم قلبم این کمک را به آنها می‌کنیم.

30هزار خانواده مستقیم از مس روزی می‌خورند

در بحث اشتغال‌زایی برای مردم بومی آن مناطق شما چقدر در واقع کار کردید؟

سعدمحمدی: ما با شرکت اقماری خودمان 20 هزار نفر هستیم. بازنشسته‌هایی که شرکت مس دارد خودشان در واقع مستقیم از ما حقوق می‌گیرند حدود 4700 نفر هستند، حدود سه‌هزار نفر هم بازنشسته‌های تأمین اجتماعی داریم که به آنها هم کمک معیشتی صورت می‌گیرد، مجموعاً شاید خانواده مس یک چیزی حدود 30 هزار نفر است.

اما در سال گذشته یعنی 98 ما یک امتحان برگزار کردیم 500 نفر را در کرمان گرفتیم که امسال مصاحبه‌هایشان انجام شد و 500 نفر جذب شدند. 400 نفر دیگر را می‌خواهیم امتحان برگزار بکنیم و مجدداً بگیریم. یک تفاهم‌نامه با بنیاد شهید در استان کرمان امضا کردیم که تمام فرزندان شهید استان کرمان را استخدام کنیم. 4 پروژه در خاتون‌آباد تا دو ماه دیگر شروع می‌شود و شهربابک، سه تا پروژه هم در رفسنجان شروع می‌شود، فکر می‌کنم یک چیزی حول‌وحوش 1500 نفر نیرو برای پیمانکارانمان برای اجرای این پروژه‌ها به‌کار بگیریم که این اتفاق میمونی است. در آذربایجان شرقی نیز 300 نفر از طریق برگزاری آزمون نیروی جدید به‌کارگیری می‌شود.

نیروی انسانی را از مردم آن منطقه می‌گیرید؟

سعدمحمدی: از منطقه بومی می‌گیریم مگر اینکه نخبه نیاز داشته باشیم، الآن یک مرکز نوآوری در رفسنجان ایجاد گردیده است که در این مرکز نوآوری قصدم بر این است که نخبگان کشور را در رشته‌هایی که ما می‌خواهیم بگیریم در آنجا به‌کار بگیریم و اینها روی صنایع های‌تک در مس برای ما ایده‌های جدید بدهند که در دنیا استفاده می‌شود و این نخبگان را اعلام کردیم که با رزومه نخبگی که از نهاد می‌گیرند، در رشته‌هایی که ما می‌خواهیم ان‌شاءالله به‌زودی به‌کارگیری خواهیم کرد تا بتوانیم در مرکز نوآوری‌مان در واقع طرح‌ها و ایده‌های جدید را برای سرمایه‌گذاری در این سیستم های‌تک در واقع برای کشور طراحی بکنیم.

بومی‌سازی 6500 قطعه در شرکت ملی مس

در خصوص اقدامات انجام‌شده در بخش بومی‌سازی هم توضیح دهید.

سعدمحمدی: خوشبختانه در شرکت مس ما یک قسمتی داریم به‌اسم بومی‌سازی، یک ساختاری داریم در بخش بازرگانی به‌نام بومی‌سازی که الآن یک برنامه داریم  تا مستقلش بکنیم و یک شرکت برای بومی‌سازی داشته باشیم. بیش از 6500 قطعه را بومی‌سازی کردیم در سال 98 و حدود تقریباً هزار قطعه در آذربایجان با 10 شرکت دانش‌بنیان قرارداد بستیم، و خوشحالم بگویم تا الآن هفتصد قطعه بومی‌سازی شده است و حمایت صددرصد و کامل می‌کنیم از این قضیه. در کرمان هم به همین ترتیب اما برای اینکه یک برنامه مدون و مشخصی داشته باشیم یک نمایشگاه دائمی داریم در رفسنجان 12ماهه که تمام قطعات مورد نیاز را می‌گذارم که صنعتگران در هر برهه‌ای در طول سال برنامه داشتند بیایند مهندسی‌اش را ببینند من هم قطعاً چه به‌لحاظ مالی و... کمک خواهم کرد که این بومی‌سازی شکل بگیرد در کشور و این گردش پولی انجام بشود.

ما در سال گذشته 13 اردوی جهادی داشتیم این 13 اردوی جهادی هر اردو 5روزه بود و در مناطق مختلف رفتیم و 25 پزشک متخصص را در تخصص‌های متفاوت در روستاها بردیم که مردم را کاملاً معالجه بکنند به‌صورت مجانی. 10 تا از این 25 نفر دندانپزشک بودند که با یونیت‌های دندانپزشکی که تمام امکانات عصب‌کشی، پر کردن و همه کار را برایشان انجام می‌دادند. چشم‌پزشک، اورتوپد، پزشک زنان، پزشک حلق، گوش و بینی، در تمام تخصص‌ها تمام داروها هم مجانی به مردم ارائه می‌شود، کار قشنگی بود که امسال به‌خاطر کرونا مجوز باید بگیریم. دو اردو انجام شده است الآن داریم مجوز می‌گیریم برای جنوب کرمان به‌خاطر هجمه‌ای که می‌آید و مردم جمع می‌شوند ولی این کار قشنگی بود که بالاخره بچه‌های ما در مس قسمت بسیج انجام داد و مورد استقبال خیلی خوبی از مردم قرار گرفت در نقاط محروم و سعی می‌کنم این کار را حتماً بیشتر از گذشته انجام بدهیم.

بومی‌سازی که فرمودید میزان ارزبری‌تان چقدر بوده و الآن به چه میزان رسیده است؟

سعدمحمدی: من اولاً خوشحالم که ما میزان ارزبری‌مان در بخش تولید را کاهش خواهیم داد، مثلاً نسبت به سال گذشته تقریباً 30 درصد سال قبلش داریم انجام می‌دهیم، داریم حمایت می‌کنیم که بتوانیم واقعاً خودمان را جایگزین بکنیم ولی گفتم سمت‌وسو به‌سمتی است که واقعاً بتوانیم در کارخانه کنسانتره ابتدا به‌عنوان یک بیس بتوانیم کارخانه‌های 150هزارتنی ورود و ایجاد بکنیم و برایش تعریف داخلی ایجاد بکنیم.

همه گره‌ها به سیاست‌گذار ربط دارد؛ تا سیاست‌گذار نخواهد برنامه‌ها مسکوت می‌ماند

آقای مهندس! این برنامه‌ای که فرمودید تهیه کردید فقط متولی اجرایش شما هستید یا حمایت وزارتخانه را هم برای اجرایش می‌خواهید؟

سعدمحمدی: ببینید! قطعاً دستگاه‌های بالادستی ما نیاز به حمایت دارد که کمک بکنند برای اجرا، من یک عدد بگویم که ببینید دنیا حقوق دولتی‌اش از معادن دولتی مس بیشترینشان 4 درصد است و کشورهایی که در حال توسعه هستند و توسعه‌یافته هستند این عدد دوروبر یک درصد است، ولی در مس 14 درصد قیمت تمام‌شده حقوق دولتی است، یعنی چند برابر دنیا؟ 3.5 برابر 4 برابر. این پول را به من بگویید "فلانی! اگر سال آینده این کارخانه با این حجم اشتغال ایجاد کردید این‌قدر تخفیف می‌دهیم، اگر نکردی به‌جای این 4 درصد می‌کنیمش 18 درصد".

جهت‌دهی پول برای اقتصاد، برای اشتغال برای ارز برای تولید ناخالص ملی کشور باید انگیزه هم ایجاد بشود، این از آن نکاتی است که من می‌گویم می‌تواند بالادستی کمک بسزایی بکند یا مثلاً تجهیزاتی که ما می‌خواهیم سریع بتوانیم وارد بکنیم یا مثلاً بتوانیم کارهایمان را سرعت بدهیم اینها نیاز به حمایت‌های بالادستی دارد.

ولی باز حمایت می‌خواهد اجرا شدن این برنامه.

سعدمحمدی: قطعاً. ببینید! اولاً باید بپذیریم که سیستم کار می‌کند، فرد نیست سیستم کار را همیشه می‌برد جلو فرد نیست و این سیستم تعریفش یعنی بالادستی از شخص وزیر و وزارتخانه گرفته، ایمیدرو و مسائل مختلف این هماهنگی قطعاً در سرعت و اجرای پروژه‌ها در کشور واقعاً کمک بکند.

از این جهت می‌گویم خدمت شما که باز ما همه گره‌هایمان به آن سیاست‌گذار ربط دارد و تا سیاست‌گذار نخواهد همچنان مسکوت می‌ماند یا اینکه قابلیت اجرایی پیدا نمی‌کند.

سعدمحمدی: بدیهی است.

گفتگو؛ آمنه هادی‌پور؛ صمد حسن‌نیا