پیامدهای منفی محدودیت‌های داخلی بر تجارت ایران و پاکستان

به گزارش می متالز، بر اساس دستور نخست‌وزیر پاکستان قرار است تا فوریه 2021 با باز شدن مرز پیشین-مند شمار گذرگاه‌های رسمی دو کشور به سه مرز برسد که می‌تواند تأثیر قابل توجهی در افزایش مناسبات تجاری بین دو کشور داشته باشد.

طی ماه‌های گذشته مرز جدید ریمدان - گبد به‌طور رسمی بازگشایی شد. حال با در نظر گرفتن دو مرز موجود (میرجاوه-تفتان و ریمدان-گبد) و گذرگاهی که در آینده نزدیک بازخواهد شد، رحیم حیات قریشی، سفیر پاکستان در تهران طی دیدار با هیاتی از فعالان اقتصادی در اتاق تهران به اجرای بهتر و دقیق‌تر موافقت‌نامه تعرفه‌های ترجیحی میان ایران و پاکستان که از سال 1385 اجرایی شده، اشاره می‌کند و تأکید دارد دو کشور نسبت به اجرای کامل این موافقت‌نامه همت کنند تا در آینده نزدیک موافقت‌نامه تجارت آزاد به امضا برسد. البته بر اساس اظهارات او همین امروز، مذاکرات درباره انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و پاکستان در حال انجام است.

در همین رابطه سیدرضا سید آقازاده، مدیرکل دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران نیز به شرایط بهتر توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری بین ایران و پاکستان بعد از امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد اشاره می‌کند. طبق گفته‌های او پاکستان پنجمین بازار صادراتی ایران محسوب می‌شود و ظرفیت‌های خوبی برای همکاری بین ایران و پاکستان وجود دارد.

اما آنچه تا به امروز مانع از رشد مناسبات دو کشور شده است، چیست؟ فعالان اقتصادی که در ارتباط با این کشور فعالیت می‌کنند، یکی از مهم‌ترین موانع را نبود زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای می‌دانند البته در حال حاضر نبود سیستم بانکی برای نقل و انتقالات پول نیز سطح مناسبات دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است. در این ارتباط پس از آغاز تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، تهاتر، به عنوان یک راهکار، بعد از شروع تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، مطرح و تا حدودی در روابط تجاری بین دو کشور اجرایی شد.

عبدالحکیم ریگی میرجاوه، رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان با بیان این مطلب که مدت‌ها زمان برد تا دولت و بانک مرکزی متقاعد شوند در ارتباط با پاکستان، موضوع برگشت ارز و ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان به شیوه‌ای که آنها مدنظر داشتند، امکان‌پذیر نیست، تأکید کرد: از زمان آغاز پیمان سپاری ارزی یعنی از فروردین سال 97 تجار و بازرگانانی که در بازار پاکستان فعالیت می‌کردند، برای ایفای تعهدات ارزی دچار مشکل شده و به عنوان بدهکاران ارزی شناخته شدند.

او ادامه داد: در ارتباط با پاکستان به طور معمول صادرکنندگان به صورت حواله‌ای کار می‌کردند اما با شروع تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که دولت ایران برای برگشت ارز به کشور در نظر گرفت، صادرکنندگان این منطقه دچار مشکل شدند. تا اینکه با رایزنی‌های اتاق مشترک، اتاق زاهدان و اتاق ایران سرانجام بانک مرکزی و دولت متقاعد شدند در ارتباط با پاکستان، سازوکار تجارت پایاپای و تهاتری را تعریف کنند.

این فعال اقتصادی درباره سازوکار تهاتر بین دو کشور گفت: دولت ایران فهرستی از 1000 قلم کالا که صادرکنندگان می‌توانستند در تبادلات تجاری خود از آنها استفاده کنند، تهیه کرد اما نام برخی کالاهایی که همواره از پاکستان به ایران صادر می‌شده در این فهرست نیست و علی‌رغم انتقادهایی که صورت گرفته، همچنان مجوز واردات آنها داده نشده است.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تصریح کرد: از جمله محصولات صادراتی پاکستان به ایران نارنگی و انبه این کشور است که متأسفانه در این فهرست جایی ندارند و یا محدودیت‌هایی برای واردات برنج از این کشور در نظر گرفتند که منجر به کاهش سطح صادرات پاکستان به ایران شده است.

او کنجد را نیز یکی از اقلام مهم صادراتی پاکستان عنوان کرد و از نبود نام این کالا در فهرست مربوط به کالاهای قابل تهاتر بین دو کشور انتقاد کرد.

ریگی ادامه داد: طرف پاکستانی انتظار دارد همان‌طور که ایران کالاهای موردنیاز این کشور را تأمین می‌کند، ایران نیز کالاهای موردنیاز خود را از طریق بازار پاکستان تأمین کرده و اجازه دهد دادوستد متوازن بین دو کشور برقرار باشد.

رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به ضرورت برقراری موافقت‌نامه تجارت آزاد بین دو کشور اشاره کرد. بر اساس گفته‌های او در حال حاضر تعرفه‌های ترجیحی درباره 600 قلم کالا وجود دارد که گاهی رعایت نمی‌شوند. پیشنهاد امروز او حذف همه تعرفه‌ها و برقراری تجارت آزاد بین دو کشور است.

این فعال اقتصادی چشم‌انداز روابط بین ایران و پاکستان را با توجه به امکان لغو تحریم‌ها و در نتیجه برداشته شدن محدودیت‌های بانکی در داخل، روشن ارزیابی کرد و با توجه به تراز مثبت تجاری به نفع ایران، خواستار اتخاذ سیاست‌هایی برای برقراری توازن بین صادرات و واردات دو کشور از یکدیگر با هدف ایجاد مناسبات پایدار بین این دو کشور همسایه شد.

او همچنین بازگشایی مرز جدید بین ایران و پاکستان و دسترسی به بازار استان‌های جنوبی این کشور را اقدامی مثبت و امیدوارکننده توصیف کرد.