از جایزه مدیریت انرژی تا صرفه‌جویی میلیاردی

به گزارش می متالز، دی‌ماه سال گذشته بود که در هجدهمین دوره مراسم بنیاد جهانی انرژی که با حضور نمایندگان بیش از 107 کشور جهان در حوزه‌های زمین، آب و انرژی برگزار شده بود، مس منطقه کرمان به عنوان تنها شرکت ایرانی در کشور که موفق به کسب جایزه مدیریت انرژی با رتبه A شده است، معرفی شد. کسب این رتبه در شرکت ملی صنایع مس ایران ناشی از اقداماتی بود که در سرچشمه و شهربابک در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی در طول سال 1396 صورت گرفت. اقداماتی نظیر مشارکت در طرح‌های تابستانی برق منطقه‌ای با افزایش تولید نیروگاه گازی و کاهش مصرف برق کارخانه تغلیظ که منجر به پرداخت پاداش 2.5 میلیارد تومانی ازسوی برق منطقه‌ای به شرکت مس شد یا نظارت دقیق بر فرآیند تبادل انرژی، بررسی و تأیید فنی صورتحساب‌های مجتمع مس سرچشمه که منجر به کاهش هزینه برق به میزان 1.4 میلیارد تومان شد. با «مهدی جاودانی»، مدیر طراحی و بهره‌وری انرژی مس منطقه کرمان درباره جایزه مدیریت انرژی و سایر دستاوردهای حوزه انرژی در سرچشمه و شهربابک گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید. 

یکی از دستاوردهای مس منطقه کرمان در سال گذشته کسب جایزه مدیریت انرژی با رتبه A بود. در ابتدا درباره این جایزه برای‌مان بگویید.

جایزه مدیریت انرژی یک مدل مدیریتی است که با همکاری بنیاد جهانی انرژی توسعه یافته است. این مدل تلاش دارد تا جایگاه انرژی را از یک منبع تولیدی به یک مسئولیت زیست‌محیطی و اقتصادی ارتقا دهد. این جایزه درواقع نوعی خودآزمایی است که یک شرکت می‌تواند با حضور در آن سطح خود را در زمینه مدیریت انرژی بیازماید و با ممیزی هر سال نسبت به ارتقای سطح جایزه یا حداقل حفظ سطح قبلی اقدام کند.

به این ترتیب این‌که شرکت مس در سال 95 رتبه +B این جایزه را کسب کرد و در سال 96 رتبه A را به این معناست که جایگاه انرژی در شرکت مس ارتقا پیدا کرده؛ درست است؟

بله؛ ببینید این مدل چارچوبی دارد با هفت معیار. پنج معیار تواناساز نامیده می‌شود و مجموعه اقداماتی است که سازمان انجام می‌دهد و دو معیار دیگر نتایجی هستند که سازمان کسب می‌کند. یعنی براساس این مدل نتایج زیست‌محیطی و اقتصادی در اثر انجام دادن پنج معیار تواناساز که توسعه و نهادینه شدن تشخیص، خط‌مشی و راهبرد، برنامه‌ریزی، اجرا و پایش و کنترل نتایج هستند، به دست خواهند آمد. با این حال سازمانی که می‌خواهد این جایزه را کسب کند هم باید در ساختار مدل قرار گیرد و هم باید نتایج مورد نظر را کسب کند. این در حالی است که در سایر استانداردها صرف پایبند بودن به اصول استاندارد یا مدل مهم و امتیازآور است ولی در جایزه مدیریت انرژی علاوه بر پایبند بودن به اصول، بهبود در نتایج هم بااهمیت است. شرکت مس سال 1395 موفق شد 70 درصد از معیارهای پنج‌گانه را در مس منطقه کرمان جاری کند و انجام این اقدامات تا 50 درصد در نتایج زیست‌محیطی و اقتصادی اثرگذار بود و بنابراین مس منطقه کرمان موفق به کسب رتبه +B شد ولی در سال 1396 ما موفق شدیم تا 90 درصد معیارهای مدل را پیاده کنیم و این اقدام 70 درصد بهبود نتایج را به همراه داشت و به همین دلیل ما به سطح A ارتقا پیدا کردیم. درواقع جمع امتیازات مس منطقه کرمان در سال 95 برابر با 692 و در سال 96 برابر با 700 امتیاز بود. بالاترین سطح امتیاز هم در این جایزه 1000 است.

البته امتیاز کسب‌شده یک چیز است و اتفاقاتی که در عمل رخ داده، یک چیز دیگر؛ با شرکت در این جایزه و کسب رتبه A دقیقاً چه اتفاقی در مس منطقه کرمان در زمینه انرژی روی داده است؟

ببینید کمترین اتفاقی که با شرکت در این جایزه برای شما روی می‌دهد این است که شما تصویری واقعی از کیفیت فعالیت‌های سازمان خودتان در حوزه انرژی به دست می‌آورید و می‌فهمید با کدام محرک‌ها باید انتظار چه نتایجی را داشته باشید. دانستن این موضوع از این نظر بسیار مهم است که به شما امکان برنامه‌ریزی جامع برای بهبود عملکردتان را می‌دهد. درواقع این جایزه به شما این امکان را می‌دهد که حوزه‌هایی را که می‌توانید برای بهبودشان تلاش کنید، شناسایی کنید و در چارچوبی واحد طرح‌های بهبود داشته باشید و روند این بهبود را نیز پایش کنید.

یعنی تمام این اتفاقات در مس منطقه کرمان روی داده است؟

بله. ما در سال 95 در حوزه تشخیص امتیاز 124.5 را کسب کردیم و در سال 96 این امتیاز به 128.6 رسید. در حوزه‌های دیگر مثل خط‌مشی و راهبرد، برنامه‌ریزی و اجرا و پایش و کنترل هم امتیازات‌مان افزایشی بوده است و همچنین نتایج‌مان. برای مثال ما برای سال 96، شش زمینه قابل بهبود را برای مجتمع مس کرمان شناسایی کردیم که شامل توسعه سطح آگاهی عمومی نسبت به مسائل کلیدی سیستم مدیریت انرژی، توسعه آموزش‌های تخصصی در سطح کارشناسان متمرکز بر فعالیت‌های پایش، هدف‌گذاری و تحلیل سیستم‌های انرژی، تقویت ساختار تیم انرژی به لحاظ منابع انسانی درون سازمانی و ارتقای سطح اختیارات اعضای اصلی، تخصیص منابع مالی ازطریق ذخیره‌سازی صرفه‌جویی به‌منظور تداوم اجرای طرح‌های بهره‌وری انرژی، توسعه کاربرد خط مبنای انرژی و شاخص‌های  عملکرد انرژی در سطح استفاده‌های بارز انرژی و استفاده از رویکردهای تحلیلی در هدف‌گذاری کمی برای بهبود عملکرد انرژی بودند. در همه این شش زمینه هم امتیازهای بسیار خوبی کسب کردیم.

در سال گذشته به‌جز کسب جایزه مدیریت انرژی چه دستاوردهای دیگری داشتید؟

در سال گذشته در بخش‌های مختلف ازجمله تغلیظ، توسعه تغلیظ، امور برق و نیروگاه‌ها که شامل تعمیرات مرکزی برق می‌شد، لیچینگ و بیولیچینگ، پالایشگاه، نیروگاه گازی، آب و دفع باطله، ذوب و پالایشگاه خاتون‌آباد و فرومولیبدن اقدامات زیادی انجام شده که منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی الکتریکی، گاز و آب شده است. برای مثال یکی از اقداماتی که در سال گذشته انجام دادیم مشارکت در طرح‌های تابستانی برق منطقه‌ای با افزایش تولید نیروگاه گازی و کاهش مصرف برق کارخانه تغلیظ بود که منجر به پرداخت پاداش 2.5 میلیارد تومانی ازسوی برق منطقه‌ای به شرکت مس شد. یا نظارت دقیق بر فرآیند تبادل انرژی، بررسی و تأیید فنی صورتحساب‌های مجتمع یکی دیگر از اقدامات سال گذشته بود که منجر به کاهش هزینه برق به میزان 1.4 میلیارد تومان شد. همچنین طرح تعویض و جایگزینی چراغ‌های مجتمع را در سال گذشته داشتیم که صرفه‌جویی قابل توجهی را به همراه داشت. یکی دیگر از طرح‌های سال گذشته پیگیری خرید پکیج کامل پنل خورشیدی منفصل از شبکه به میزان 15 کیلووات ساعت برای دروازه نوچون بود که تاکنون پیشرفت 70 درصدی داشته است و پیگیری خواهد شد. همچنین در سال گذشته طرح افزایش ظرفیت تیکنرهای باطله را داشتیم که در صرفه‌جویی آب به میزان 7 میلیارد ریال اثرگذار است. این طرح در سال جاری نیز ادامه پیدا خواهد کرد.

برنامه‌های‌تان برای امسال چیست؟

امسال نیز برای بالا بردن بهره‌وری انرژی در تمام بخش‌هایی که از آن نام بردم، برنامه‌هایی داریم. اما برای مثال نصب درایو vfd برای کنترل سرعت دمنده‌های کنورتور که صرفه‌جویی 2000مگاوات ساعتی در سال را به دنبال خواهد داشت یکی از مهم‌ترین این طرح‌هاست یا نصب بانک خازنی mv برای اصلاح و بهبود ضریب توان پالایشگاه خاتون‌آباد که صرفه‌جویی 3600مگاوات ساعت در سال را به دنبال دارد، دیگر طرح مهم ماست. حذف کوره‌های هوای گرم مستعمل با بهره‌وری انرژی پایین و جایگزینی بخاری فن‌دار انرژی به جای آن‌ها که منجر به کاهش 40درصدی مصرف گاز طبیعی و افزایش 60 درصدی بهره‌وری انرژی گرمایشی می‌شود، از دیگر برنامه‌های ما برای سال پیشِ رو است. از دیگر طرح‌های ما برای صرفه‌جویی در زمینه انرژی، جمع‌آوری و مصرف آب سرریز تیکنرهای امور تغلیظ (تیکنرهای مس و مس-مولیبدن) در بالا دست کارخانجات تغلیظ برای استفاده از آن‌ها در کارخانجات فرآوری است. در حال حاضر این آب‌ها به پایین‌دست کارخانه انتقال می‌یابند و توسط پمپ و صرف انرژی برق مجدداً به کارخانجات فرآوری پمپاژ می‌شوند. انجام این طرح نیز صرفه‌جویی قابل‌توجهی را به دنبال خواهد داشت.