دلایل کاهش فشار بر روی نیما و رسوب کالا در گمرکات

به گزارش می متالز، بعد از آنکه میزان رسوب کالا در گمرکات افزایش یافت و به گفته معاون فنی گمرک ایران تنها ۴ میلیون تن کالای اساسی در گمرکات رسوب کرده بود، براساس تصمیم ستاد هماهنگی اقتصادی دولت کالاهای بدون نیاز به ثبت سفارش و کد رهگیری بانکی از دهم آبان ماه ترخیص شدند.

این موضوع بعد از سفر معاون اول رییس جمهور و بازدید از گمرکات جنوبی، در ستاد هماهنگی های اقتصادی دولت تصمیم بر آن گرفته شد تا کالاهای اساسی و مواد اولیه کارخانجات و تولید بدون نیاز به تغییر در ثبت سفارش و دریافت کد رهگیری بانکی ترخیص شوند.

به دنبال ابلاغ این مصوبه معاون فنی گمرک ایران از صاحبان کالاها خواست تا به قید فوریت برای ترخیص و انجام تشریفات گمرکی اقدام کنند و چنانچه در اسرع وقت صاحبان کالا با وجود صدور کد رهگیری بانک، نسبت به ترخیص قطعی کالاهای خود مبادرت نکنند، کالایشان مشمول اعمال مقررات متروکه خواهند شد.

به گفته مهرداد جمال ارونقی، از روز ۱۹ آبان‌ماه که دستورالعمل مصوبه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای ترخیص کالاهای رسوبی ابلاغ شد تا روز ۲۰ آبان ظرف یک روز ۱.۱میلیون تن انواع کالا از گمرک ترخیص شد که خود رکوردی جالب توجه در گمرک به‌حساب می‌آید. براین اساس، با ابلاغ مصوبات اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای رفع موانع ترخیص کالا، مقرر شد که بانک مرکزی تامین ارز ترجیحی کالاهای اساسی فاقد اسناد مالکیت، با اولویت اعلامی وزارت صمت انجام دهد، همچنین نسبت به صدور اعلامیه تامین ارز برای کالاهای اساسی اعتباری با تعهد ۳ ماهه از زمان ترخیص کالا از گمرک (جهت تامین ارز ترجیحی) اقدام کند.

براین اساس از تاریخ ۱۰ آبان به بعد واردکنندگان می‌توانند از رویه‌های بانکی (ارز نیما)، واردات در مقابل صادرات برای پروانه‌های صادراتی سال ۱۳۹۸ به بعد، ارز اشخاص، از طریق سامانه جامع تجارت اقدام کنند. گمرک ایران نیز مکلف شده نسبت به ترخیص درصدی کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید که ردیف تعرفه و اولویت آن از سوی وزارت صمت اعلام می‌شود، تا سقف ۹۰ درصد که در صف «تخصیص» یا «تامین» ارز بانکی باشند، اقدام کند و از سویی چنانچه ردیف تعرفه مندرج در ثبت سفارش کالا با استنباط گمرک تغییر کند، مشروط براینکه شرح تجاری کالا تغییر نکند و ردیف تعرفه استنباطی گمرک، جزو ردیف تعرفه کالاهای ممنوعه (گروه۴) یا اولویت ارزی غیرفعال (گروه ۲۷)، یا ردیف تعرفه کالاهای دارای تولید مشابه داخلی نباشد، درباره اقلام گروه‌های «۱ و ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴» نیازی به اصلاح ثبت سفارش وزارت صمت نخواهد بود.

قطع یکباره سیاست واردات به جای صادرات خود، باعث شده بود تا بسیاری از کالاها وارد گمرکات شوند بدون آنکه منشا ارز آنها مشخص باشد. این موضوع همزمان باعث افزایش نرخ ارز در داخل نیز شده بود. با این حال پس از اصلاح رویه واردات به جای صادرات، نرخ ارز کاهشی شد و فشار از روی سامانه نیما رفع شد.

محمدرضا فاروقی نایب رییس کمیسیون تسهیل تجارت و مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران در این خصوص به خبرنگار اگزیم گفت: درست است که صادرکننده پروانه صادراتی خود را برای واردات در اختیار واردکننده قرار می داد اما در حقیقت واسط بین آنها صراف بود. صراف به جای ارز حاصل از صادرات، ریال به صادرکننده در داخل کشور پرداخت می کرد و واردکننده به نرخ بازار، ارز را از صراف می خرید اما منابع صراف به طور عملی در کشور ثالث قرار داشت.

وی در این خصوص توضیح داد: صادرکنندگان ارز خود را در کشورهای دیگر به صراف واگذار می کردند و صراف در ایران به آنها ریال می داد. از طرف دیگر واردکننده به ریال در ایران پرداخت داشت ولی منابع ارزی صراف به طور عملی در خارج از ایران و دور از دسترس وی بود.

براین اساس در حال حاضر منابع ارزی فراوانی در دست صرافان در خارج از کشور است و به همین دلیل است که کالاها بدون اسناد وارد گمرکات شده و منشا ارز آنها مشخص نیست.

تا قبل از این به دلیل کمبود و عطش ارزی، قیمت ارز در بازار و نیما افزایش پیدا کرده بود اما با اجرای رویه جدید واردات به جای فشار مضاعف به نیما، از انباشت تقاضاها جلوگیری شد.

فاروقی با تایید این موضوع می گوید: بانک مرکزی استنباط اشتباهی درباره واردات بدون انتقال ارز داشت و تاکید می کرد که حتی اگر کالا وارد شده، باید ارز را از سامانه نیما بخرید. از طرفی صادرکنندگان نیز ارزی را وارد نیما نمی کردند اما وقتی این موضوع آزاد شد، کالاهای رسوب کرده در گمرکات وارد بازار شدند و فشار تقاضا نیز از روی نیما برداشته شد.

وی ادامه داد: با عادی شدن شرایط سیاسی بعد از پایان دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، شرکت های خارجی آزادانه تر و با فشار کمتر به مبادله با ایران اقدام خواهند کرد و نمود این موضوع را می توانیم در این موضوع بدانیم که در روزهای اخیر بعضا نرخ نیما بالاتر از بازار بوده است و صادرکنندگان نیز تمایل دارند که ارز خود در نیما عرضه کنند.