توقف فعالیت معدنی در حاشیه غار اُزوار/ غار دو میلیون ساله مستندنگاری می‌شود

به گزارش می متالز، در ۴۵ کیلومتری جنوب غربی کاشان، روستایی به نام اُزوار قرار دارد؛ روستایی با غاری که عمر آن حدود ۲۰ میلیون سال و زمان تشکیل آن پایان عصر یخبندان نیم کره شمالی تخمین زده می‌شود.
این غار که در منطقه حفاظت شده برزک واقع شده به لحاظ ویژگی‌های زمین شناسی و غار نوردی (وسعت و تعداد طبقات) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. عملیات معدن کاوی که از دهه ۸۰ مجاور غار آغاز شد از سال ۹۴ مورد اعتراض شورای روستا قرار گرفت.
غار، پارسال با فعالیت بهره بردار معدن مسدود، اما پس از پیگیری قضایی و درخواست اهالی روستا برای نجات این اثر طبیعی و ثبت در فهرست میراث ملی، بازگشایی شد.

غار اُزوار میراث باستانی در خطر تخریب

حسینعلی ابن علی، رئیس شورای اسلامی روستای اُزوار با اشاره به اینکه در باور اهالی، غار ازوار سرچشمه آب سلیمانیه فین است افزود: ۱۸ طبقه غار، پنجم خرداد سال ۹۱ به همت کارشناسان انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران با همراهی گروه کوهنوردی از تهران مستندنگاری و این مستندات، مکتوب و به شورا تحویل شد.
او، تصریح کرد: معدندار، سال ۹۱ در ضلع شمالی کوه کمر غار مشغول کار بود، اما تا سال ۹۴ به تدریج فعالیت برداشت خود را به ۵۰۰ متری غار و حتی دهانه ورودی آن رساند. با هماهنگی شورای دوره سوم روستا و دستگاه‌های اجرایی، به فعالیت غیرمجاز خود ادامه داد و تخلفش نیز گزارش نشد، حتی آن زمان کسی با محیط زیست و حتی اداره صنعت برای فعالیت معدن استعلام و هماهنگی نکرده بود.
رئیس شورای اسلامی روستای ازوار گفت: طبق مصوبه هیئت وزیران، معادن مجوز فعالیت تا ۵ کیلومتری حریم مناطق حفاظت شده را ندارند و این در حالی است که معدن در محدوده منطقه حفاظت شده زیست محیطی برزک فعالیت می‌کند.
ابن علی گفت: میراث فرهنگی طی نامه‌ای در ۱۵ آبان ماه امسال اعلام کرد تمام مستندات برای ما محرز هست، ولی نمی‌توانیم ورود کنیم، چون غار در حیطه کاری اداره حفاظت محیط زیست است.
رئیس شورای اسلامی روستای اُزوار با بیان اینکه افزون بر جنبه گردشگری غار می‌توانیم به صورت علمی و تحقیقاتی در حوزه آب، زمین شناسی و گردشگری از این ظرفیت استفاده کنیم تصریح کرد: نمی‌خواهیم جلوی فعالیت معدن را بگیریم و او را از منافع خود و ایجاد اشتغال در روستا محروم کنیم، اما قصد ما بهره برداری از معدن از راه صحیح و قانونی و حفظ میراث طبیعی و خدادادی برای نسل آینده با همه مزایای توسعه گردشگری و رونق اقتصادی روستاست.

توقف تغذیه آبخوان‌ها نتیجه احتمالی عملیات معدنی

مهران سرمدیان رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان کاشان با اشاره به اینکه غار ازوار با توجه به مساحت و تعداد طبقات آن به لحاظ زمین شناسی و غارنوردی کم نظیر است افزود: تخمین زده می‌شود پیشروی این غار تا عمق ١٥٠٠ متری ادامه داشته باشد، اما به دلیل تغییرات شدید اندازه تونل‌ها و حفره‌های غار بیشتر مسیر، برای انسان غیر قابل دسترس است.
او نکته قابل توجه در مورد این غار را اتصال به شبکه آبی در عمق بیش از ١٠٠٠ متری زمین دانست و گفت: احتمال دارد ادامه استخراج سنگ از معدن روستای ازوار منجر به تغییرات محسوس فشار هیدرودینامیکی جریان‌های آبی و توقف بخش مهمی از تغذیه آبخوان‌های منطقه شود که پیامد‌های منفی بر قنوات، چشمه‌ها و چاه‌های مناطق سده و برزک خواهد داشت.
سرمدیان با تاکید بر اینکه این غار می‌تواند به عنوان جاذبه‌ای طبیعی در حوزه گردشگری طبیعی و زمین شناسی مورد بهره برداری قرارگیرد گفت: با اقبال بیشتر کاشانی‌ها به کوهنوردی در سال‌های اخیر، این جاذبه طبیعی اهمیت مضاعفی برای حفظ و سرمایه گذاری پیدا می‌کند.

لزوم حفظ حقابه زیست محیطی

حسن جوکاری رئیس امور منابع آب شهرستان کاشان با اشاره به حقابه زیست محیطی مناطق حفاظت شده گفت: این حقابه یا همان حق استفاده از منابع آبی زیرزمینی و سطحی برای پوشش جانوری و گونه‌های گیاهی منطقه حفاظت شده برزک نیز وجود دارد و اگر این منابع آبی با تاسیسات یا فعالیت جدیدی لطمه بخورد حقابه مورد تعرض قرار می‌گیرد.
او با تاکید بر اینکه استخراج و استحصال معادن و صدور مجوز برای بهره بردار یا مالک با اداره صنعت، معدن و تجارت است گفت: مدیریت امور منابع آب در سه زمان از جمله خسارت به منابع آبی از طریق استحصال سنگ با لرزه یا انفجار، ریختن نخاله در مسیر آب و ممانعت از حرکت طبیعی سیلاب در روخانه‌ها همچنین فعالیت در عمق معدن تا رسیدن به منابع آبی زیرزمینی، ورود و تا حصول نتیجه کوضوع را پیگیری می‌کند.
مدیر امور منابع آب کاشان اظهار داشت: در مورد فعالیت معدن ازوار و اینکه آیا حقابه محیط زیستی را مورد تعرض قرار می‌دهد باید بعد از حضور مشاور خبره و مجربی که تمام معیار‌ها و تهدیدات احتمالی را بررسی و احصا می‌کند اظهارنظر کرد.

قوانین منابع طبیعی برای جلوگیری از تخلفات معادن بازدارنده نیست

محمد مهدی شریفی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان گفت: معدن ازوار خارج از محدوده یک هکتاری مشخص شده آن فعالیت می‌کند و محدوده فعالیت آن به ۹ هکتار افزایش یافته است.
او گفت: منابع طبیعی برای تخلف فعالیت خارج از محدوده فقط می‌تواند جریمه را اعمال کند، اما نمی‌تواند جلوی فعالیت بهره بردار را بگیرد. در مورد تخلف معدن ازوار هم اخطار جریمه به معدن دار اعلام شده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشان افزود: منابع طبیعی قانونی بازدارنده برای جلوگیری از فعالیت خارج از محدوده موافقت شده ندارد و حتی میزان جریمه نیز بازدارنده نیست.

توقف فعالیت در سینه کاری مجاور غار ازوار

اللهیار دولتخواه رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کاشان وجود اشکال مخروطی استالاگمیت و استالاگتیت، دسترسی به آب‌های زیرزمینی و طویل بودن را در ثبت غار‌های طبیعی و تاریخی موثر دانست و افزود: غار‌ها در چهار گروه با دسترسی ممنوع و امنیت بالای حفاظتی، با دسترسی محدود (بهره برداری مطالعاتی)، گردشگری و غار‌های با دسترسی آزاد و ارزش کمتر دسته بندی می‌شوند.
او افزود: کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست بعد از بازدید از غار و معدن، مهر امسال در گزارشی اعلام کردند که بهره بردار معدن حین عملیات معدنی اقدام به تخریب و بستن دهانه ورودی غار کرده، بر همین اساس اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نامه‌ای در قالب اخطاریه در تاریخ ۱۶ آذر خطاب به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان صادر و جلوگیری از فعالیت معدندار در سینه کاری مشرف به غار را به صورت مکتوب درخواست کرد که پس از طی مراحل اداری، اکنون یگان حفاظت محیط زیست هم توقف فعالیت معدن را تایید کرده است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کاشان تاکید کرد: لازم است هرگونه عملیات معدنی با رعایت حریم حفاظتی غار باشد بنابراین بهره بردار معدن باید از هر گونه فعالیت مخرب از جمله ایجاد راه دسترسی، تردد وسائل نقلیه در اطراف دهانه غار و حریم آن، حفاری و گمانه زنی و عملیات جدید اکتشافی و بهره برداری خودداری کند.

فعالیت بخش مجاور معدن مرمریت در حریم غار ازوار در حال بررسی است

حسین عبدالله زاده سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی فرمانداری کاشان گفت: برای حفظ غار ازوار به عنوان جاذبه طبیعی و گردشگری و جلوگیری از تخریب‌های ناشی از فعالیت معدن با همکاری ادارات کل صنعت، معدن و تجارت و حفاظت محیط زیست استان اصفهان، مقرر شد برابر ضوابط زیست محیطی در گام اول برای تعیین حریم قانونی غار اقدام شود.
او افزود: البته این تصمیم فقط برای بخش‌هایی از معدن است که فعالیت آن بیم آسیب رساندن به غار را افزایش می‌دهد و بهره بردار، در سایر بخش‌های معدن مجاز به فعالیت است.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی فرمانداری کاشان تعیین کارشناسی و با جزییات حریم غار را نخستین تجربه مستندنگاری غارشناسی و درجه بندی آن در استان اصفهان و شهرستان کاشان خواند و گفت: این طرح شامل تهیه نقشه توپوگرافی، تعیین حریم منظری غار، مطالعات زمین شناسی و سنگ شناسی وشناسایی و مستندنگاری گونه‌های گیاهی منطقه است.
عبدالله زاده یادآور شد: این مستندنگاری که میزان اعتبارسنجی طرح‌های تحقیقاتی را مشخص می‌کند به مسئولان برای اتخاذ تصمیم کمک می‌کند.
او افزود: استخراج سنگ نباید با انفجار صورت گیرد، با توجه به احتمال تهدید غار، بهره بردار همکاری خوبی در توقف فعالیت سینه کاری مجاور غار داشته است.

معدن ازوار تمام مجوز‌های لازم را دارد

بهزاد ابراهیمی بهره بردار و مالک معدن مرمریت سیاه ازوار گفت: معدن از سال ۸۳ با گرفتن تمام مجوز‌ها و ثبت در کاداستر معدن (سامانه ثبت و صدور مجوز‌های معدنی) پروانه بهره‌برداری را یکبار به مدت پنج سال (از ۸۳ تا ۸۷) و در مرحله بعد به مدت ۱۲ سال (از سال ۸۸) گرفته است.
او افزود: گواهی کشف معدن را نیز به شماره ۳۱۸۷۴ در اول دی ۸۴ و طرح بهره برداری را به شماره ۴۹۵۱۶ در تاریخ ۲۹ دی سال ۹۴ با اشتغال مستقیم ۹ نفر و استخراج سالیانه ۱۰ هزار تن سنگ مرمریت سیاه از اداره صنعت، معدن و تجارت گرفته ایم.
او، با تاکید بر اینکه در سال ۸۳ هیچ مخالفتی حتی از جانب شورای اسلامی روستای اُزوار با فعالیت معدن نشده بود گفت: اداره صنعت تمام استعلام‌ها را برای صدور پروانه بهره برداری انجام می‌دهد و در سامانه ثبت می‌کند بنابراین ما جوابگوی محیط زیست نیستیم.
بهره بردار و مالک معدن گفت: مخالفت‌ها از سال ۹۷ شروع شد، زمانی که از من درخواست کردند عوارض و مالیات معدن را در قالب کمک خیرخواهانه به اهالی روستا بدهم، اما مخالفت و اعلام کردم این موضوع در حیطه اختیارات بخشداری و مراجع ذی ربط است.

ابراهیمی با یادآوری اینکه آخرین انفجار معدن ۲ سال قبل با مجوز اداره اسلحه و مهمات سپاه و ارتش و اجازه فرمانداری انجام شد اضافه کرد: تکلیف غار باید به صورت قانونی مشخص شود نه اینکه هر کسی بصورت خودجوش، مردمی و فردی بیاید و برای این قسمت معدن ادعای مالکیت کند. من برای آسیب نرساندن به غار به میراث فرهنگی و اداره صنعت تعهد داده ام.
او تاکید کرد: طبق قانون تولید کنندگان و به طور کلی هر شغلی که قبل از زمان اعلام منطقه به عنوان حفاظت شده حق انتفاع داشته می‌تواند به فعالیتش ادامه دهد.

مالک معدن با اشاره به هزینه ۸۰ میلیارد تومانی بهره برداری از معدن از سال ۸۳ تاکنون گفت: تا سال ۸۹ رایگان سنگ را به کارخانه‌ها تحویل دادم و حتی سه سال سنگ‌های معدن را رایگان صادر کردم تا حاصل این اشتغال و رونق اقتصادی برای منطقه باشد.
ابراهیمی در پایان گفت: در صورتی که ارزش میراثی و گردشگری غار از نظر کارشناسان ثابت شود به شرط ضمانت اجرایی دستگاه مربوط حاضر هستم تمام مقدمات سرمایه گذاری و بهره برداری گردشگری غار را با اشتغالزایی و درآمدزایی پایدار آن متعهد شوم.

پاسخی از اداره صنعت و معدن کاشان دریافت نشد

با وجود پیگیری‌های مکرر تلفنی و حضوری خبرنگار پس از سه هفته معطلی و علی رغم قول رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان کاشان برای مصاحبه و دادن اطلاعات، هیچ پاسخی از این اداره دریافت نشد.

به نظر می‌رسد همان مشکل همیشگی تقابل فعالیت‌های صنعتی و معدنی با حفظ منابع طبیعی و محیط زیست در کشمکش‌های مرتبط با معدن ازوار هم وجود دارد. معضلی که با اصلاح قوانین و عمل به آن‌ها و یکپارچه سازی رویکرد دستگاه‌ها قابل حل است.