راهکارهایی برای جذابیت بیمه‌های عمر

به گزارش می متالز، در کشورهای پیشرفته با رویکردی مناسب، از بیمه به‌عنوان ابزاری بسیار موثر در ایجاد آرامش فردی و آسایش اجتماعی استفاده می‌شود و می‌توان گفت که در این کشورها تقریبا همه افراد از این پوشش برخوردار هستند. دلیل این ادعا ضریب نفوذ حدود ۱۵ درصدی بیمه‌های عمر در ایران در مقایسه با ارقام ۵۰ تا ۶۰درصدی سایر کشورها است که این آمارها به خوبی نشان می‌دهد ما در بحث بیمه‌های عمر و زندگی همچنان عقب هستیم. این شرایط در حالی است که بیمه‌های عمر، علاوه بر اینکه به زندگی افراد جامعه برای رسیدن به آرامش کمک می‌کند، به دلیل ذخایر فنی که بابت وجوه بیمه‌گذاران در اختیار شرکت‌های بیمه قرار می‌گیرد، بر اقتصاد کشور نیز تاثیرات مثبت دارد و در نهایت زمینه بهبود و رفاه جامعه را فراهم می‌کند. اما این عقب‌ماندگی در حالی در کشور ما وجود دارد که مشکلات اقتصادی و در کنار آن موضوع کرونا، این وضعیت را بدتر کرده و از اقبال خریداران بیمه‌های عمر وزندگی کاسته است. آن‌طور که رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی بیمه ایران می‌گوید: در کنار سایر عوامل اثرگذار بر عدم رشد بیمه‌ها در کشور، بحث مشکلات اقتصادی ناشی از شرایط موجود از یکسو و شیوع بیماری کرونا از سوی دیگر به‌عنوان دو فاکتور مهم منجر به این شده تا بیمه‌ها از اولویت خریداران خارج شوند که این وضعیت در بیمه‌های عمر وزندگی نمود بیشتری دارد.

 کرونا، فروش بیمه عمر را کاهش داد

علیرضا کسرائیان بابیان اینکه ما در مدت اخیر شاهد کاهش فروش بیمه‌نامه‌های عمر و سرمایه‌گذاری و حتی افزایش بازخرید این نوع بیمه‌نامه‌ها بوده‌ایم که باید هرچه سریع‌تر برای آن تدبیری اندیشید، در ادامه به اثرات شیوع ویروس کرونا بر بخش بیمه‌های عمر و زندگی اشاره کرد و گفت: کرونا شرایط پاندمیکی را به وجود آورد که شاید صنعت بیمه حداقل در ۳۰ سال گذشته با چنین شرایطی روبه‌رو نبوده و شرکت‌های بیمه هم هیچ‌گونه تصوری از قرار گرفتن در چنین موقعیتی را نداشتند. وی ادامه داد: کرونا از دو منظر بر بیمه‌های عمر وزندگی تاثیر داشته است. نخست اینکه شیوع این بیماری، باعث شد تا پرداخت غرامت فوت در شرکت‌های بیمه افزایش یابد درحالی‌که شرکت‌های بیمه افزایشی در حق بیمه‌های خطر فوت خود نداشتند.

به گفته کسرائیان طبق مطالعاتی که با همکاری پژوهشکده بیمه انجام‌ شده است، نرخ‌های حق بیمه خطر فوت در حوزه بیمه‌های عمر در شرایط فعلی حداقل باید ۲۰ درصد افزایش پیدا کند تا از زیان‌ده شدن بیمه‌های عمر در شرکت‌های بیمه پیشگیری کند. قطعا شرکت‌های بیمه باید در این بخش نیز همانند سایر بیمه‌های دیگر تعادل میان هزینه‌ها و درآمدهای خود را برقرار سازند تا امکان جبران خسارت‌های آتی و بهبود عملکرد خویش را داشته باشند.

این کارشناس بیمه تصریح کرد: در کنار این موضوع، کرونا بر بحث فروش بیمه‌های عمر و زندگی تاثیرات غیرمستقیمی نیز داشته است. از آنجا که کرونا مشکلات اقتصادی موجود را تشدید و درنتیجه توان خرید را در جامعه کاهش داده است، از این ‌رو ما در مدت اخیر شاهد کاهش فروش بیمه‌نامه‌های عمر و افزایش بازخرید این نوع بیمه‌نامه‌ها بوده‌ایم.

به گفته وی، در حال حاضر شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای رقم خورده است که بخشی از بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر و زندگی، توان پرداخت اقساط حق بیمه خود را ندارند و در‌نتیجه ترجیح می‌دهند این مبالغ را صرف سایر نیازهای جاری خود کنند که ادامه این روند می‌تواند به‌عنوان مانعی بر سر راه توسعه بیمه‌های زندگی تلقی شود.

تورم انتظاری هم موثر بوده است

کسرائیان با تاکید بر اینکه طی این مدت به‌طور متوسط چیزی حدود ۳۰ درصد به نرخ بازخرید بیمه‌نامه‌های عمر اضافه ‌شده که عدد قابل‌توجهی است افزود: در کنار این مهم، تورم انتظاری که به دلیل شرایط موجود اقتصادی در جامعه وجود دارد، عامل مهمی در کاهش جذابیت بیمه‌های عمر بوده و باعث شده افراد جامعه تمایلی به سرمایه‌گذاری در بیمه‌های عمر و زندگی نداشته باشند. در شرایط کنونی متاسفانه اکثر مردم ترجیح می‌دهند اگر سرمایه اندکی هم دارند، آن را با روش‌های پربازده‌تر و سریع‌تر سرمایه‌گذاری کنند که به نظر می‌رسد باید برای این تغییر نگاه، ضمن بهبود شرایط اقتصادی، روی افزایش فرهنگ بیمه‌پذیری نیز کار بیشتری انجام داد.

وی بابیان اینکه این انتظار وجود داشت که شاید به دلیل شیوع بیماری کرونا، اقبال برای خرید بیمه‌نامه‌های عمر افزایش یابد ولی در عمل نتایج مورد انتظار محقق نشد، افزود: در حال حاضر بیماری کرونا در قالب دو نوع پوشش بیمه‌ای از سوی شرکت‌های بیمه ارائه می‌شود. برخی از شرکت‌ها آن را در قالب بیمه‌های حوادث به همراه بیمه‌های زندگی یا به‌صورت مستقل ارائه می‌دهند و برخی دیگر از شرکت‌ها نیز بدون دریافت حق بیمه یا با دریافت حق بیمه اضافی، هزینه ابتلا به کرونا را از محل پوشش تکمیلی بیماری‌های خاص در بیمه‌های زندگی به بیمه‌گذاران پرداخت می‌کنند.

به گفته وی، به‌‌رغم اینکه خطر فوت ناشی از ابتلا به بیماری کرونا در همه بیمه‌نامه‌های عمر پوشش داده ‌شده و برای آن حق بیمه اضافی نیز دریافت نمی‌شد، این ضرورت در مردم احساس نشد تا نسبت به دریافت این پوشش بیمه‌ای اقدام کنند. این شرایط حتی در مورد پرداخت غرامت از کارافتادگی موقت ناشی از ابتلا به بیماری کرونا هم صدق می‌کند، چون شرکت‌های بیمه این غرامت را در قالب پوشش تکمیلی در بخش حوادث ارائه می‌دهند، ولی اقبال صورت گرفته از سوی مردم نسبت به دریافت این پوشش بیمه‌ای نیز با انتظار پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها فاصله دارد.

وی با بیان اینکه در بحث بیمه‌نامه کرونا، اغلب بحث پرداخت هزینه‌های درمانی کرونا مطرح است و ازآنجا‌که اکثر موارد بستری بیماران کرونایی در مراکز دولتی انجام می‌شود، قسمت اعظم هزینه‌ها نیز توسط متولیان امر درمان در کشور (سازمان بیمه سلامت و تامین‌اجتماعی) پرداخت می‌شود تصریح کرد: به‌‌رغم تمام این شرایط، افرادی هستند که بیمه‌نامه کرونا را خریداری می‌کنند تا بتوانند هزینه بستری خود در بخش خصوصی یا حتی جبران هزینه مبالغ پرداختی خود در بیمارستان‌های دولتی را از محل این بیمه‌نامه جبران کنند، ولی بازهم اقبال عمومی برای تهیه بیمه‌نامه‌های کرونا در این بخش نیز با پیش‌بینی‌های انجام‌ شده متفاوت است. در مجموع عوامل فوق سبب شده تا اقبال از بیمه‌نامه‌های عمر کم بوده و فراگیری بیماری کرونا نیز تاثیر چشمگیری بر رشد این بخش نداشته باشد.

چاره‌ای نداریم، باید از فرصت‌ها استفاده کنیم

به گفته کسرائیان اگرچه کرونا، مشکلات و موانع زیادی را برای بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله صنعت بیمه ایجاد کرده، اما به‌هرحال چاره‌ای جز تلاش برای عبور از این بحران نداریم و باید از این وضعیت فرصتی بسازیم برای تغییر در رویه‌ها و استراتژی‌ها به‌ویژه خلق محصولات جدید بیمه‌ای و ارائه روش‌های نوین در صنعت بیمه.

رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی بیمه ایران در راستای رشد و توسعه بیمه‌های عمر در کشور و افزایش اقبال برای خرید این بیمه‌نامه‌ها، معتقد است باید شرکت‌های بیمه به‌جای راهکارهای مقطعی به دنبال شیوه‌ها و طرح‌هایی باشند که آثار بلندمدت داشته باشد.

به گفته کسرائیان ما باید به دنبال این باشیم که ضمن توجه به شرایط اقتصادی بیمه‌شدگان، متناسب با نیاز افراد محصول جدید ارائه کنیم. شرایط بیمه‌نامه‌های موجود نیز باید با شرایط و سبک زندگی فعلی مردم همخوانی داشته باشد. شرکت‌های بیمه باید محصولات را نه بر اساس سرمایه‌گذاری و پس‌انداز، بلکه بر مبنای ریسک‌های بیمه‌ای از جمله خطر فوت بازطراحی کنند یا حتی روی امکانات دیگری همانند مستمری بازنشستگی برای بیمه‌شدگان تاکید کنند. بی‌تردید بیمه‌های مستمری با گسترش عرضه به مردم می‌توانند در شرایط اقتصادی کنونی جایگزین مناسب یا حتی مکمل خوبی برای صندوق‌های بازنشستگی باشند و قطعا می‌توانند اقبال عمومی جامعه را با خود همراه کنند.

وی با تاکید بر اینکه تغییرات ما در بیمه‌نامه‌های عمر باید استراتژیک و زیرساختی باشد نه مقطعی، یادآور شد: باید شرایط بیمه‌نامه‌های عمر را به سمتی ببریم که استمهال برای پرداخت حق بیمه برای بیمه‌گذاران در برخی مواقع افزایش یابد تا افراد از پرداخت حق بیمه یا خرید بیمه‌نامه منصرف نشوند.

این کارشناس معتقد است که در شرایط موجود امکان پرداخت حق بیمه به‌صورت خرد در بیمه‌های عمر باید در تمام شرکت‌ها فراهم شود. به این صورت که اگر بیمه‌گذاری این توانایی را دارد که مبلغ کمتری نسبت به‌حق‌بیمه تعیین‌شده را در هر زمان پرداخت کند، این امکان برای وی فراهم شود تا همان مبلغ موجود خود را به شرکت بیمه بپردازد. در این شرایط هم بیمه‌نامه به شکل مستمر ادامه خواهد داشت هم رغبت بیمه‌گذار برای حفظ بیمه‌نامه عمر افزایش می‌یابد.

ارائه سود مناسب با سرمایه‌گذاری درست

به گفته کسرائیان اگر شرکت‌های بیمه می‌خواهند در حوزه سرمایه‌گذاری بیمه عمر جذابیت ایجاد کنند، باید ابتدا به سمت سرمایه‌گذاری‌های درست و با برنامه حرکت کنند. شرکت‌های بیمه با سرمایه‌گذاری درست است که می‌توانند سود مناسبی را به بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر ارائه دهند و به جذابیت این بخش بیفزایند. در چنین شرایطی هم بیمه‌گذاران با دریافت سود تضمینی بیمه‌نامه به همراه مشارکت در منافع مناسب، تمایل به حفظ و تداوم بیمه‌نامه‌های عمر خواهند داشت و هم شرکت‌های بیمه از بابت استمرار بیمه‌نامه‌های عمر و سرمایه‌گذاری اندوخته فنی بیمه‌گذاران منتفع خواهند شد.

این کارشناس بیمه بر این باور است؛ البته سرمایه‌گذاری‌هایی که شرکت‌ها از محل بیمه‌های عمر انجام می‌دهند زمانی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد که به‌طور کامل، حساب‌های بیمه‌های زندگی از غیرزندگی تفکیک شود و شرکت‌های بیمه بتوانند به‌صورت شفاف سرمایه‌گذاری‌های خود را از محل بیمه‌های عمر به اطلاع بیمه‌شدگان برسانند.

رئیس اداره کل نظارت بر بیمه‌های زندگی بیمه ایران یادآور شد: در شرایط اقتصادی موجود و اقبال جامعه به سرمایه‌گذاری در بورس به‌جای سرمایه‌گذاری در بانک‌ها، شرکت‌های بیمه می‌توانند با ایجاد سبدهای سرمایه‌گذاری متنوع از قبیل کم‌ریسک، ریسک متوسط و پر ریسک یا حتی سرمایه‌گذاری در یک یا چند سهام خاص، امکان انتخاب روش‌های سرمایه‌گذاری مختلف را برای بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر فراهم کنند و ازآنجا که هریک از این سبدها یا طرح‌ها در ارائه سود و میزان ریسک‌پذیری با یکدیگر تفاوت دارند، بیمه‌گذار می‌تواند با پذیرش میزان ریسک، سودآوری بیمه‌نامه خود را نیز مشخص ‌کند و درنتیجه فردی با پذیرش ریسک‌های بالاتر می‌تواند سود بیشتری به دست آورد و درنتیجه از سرمایه‌گذاری شخصی و بدون مطالعه نیز اجتناب کند.

به گفته او هدف از این روش‌های سرمایه‌گذاری این است تا با استفاده از اطمینان بیمه‌گذاران، بتوان در امور پرریسک، اما سودآور سرمایه‌گذاری بیشتری کرد و از نتیجه این سرمایه‌گذاری‌ها، هم شرکت بیمه و هم بیمه‌گذاران منتفع شوند.

حرکت به سمت دیجیتالی کردن خدمات

وی افزود: در کنار این اقدامات، برای ایجاد جذابیت در عرضه و فروش بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری باید در روش‌های ارائه خدمات نیز تغییر ایجاد کرد که بی‌تردید بیماری کرونا به این تحولات سرعت بخشید. حرکت به سمت فروش الکترونیکی بیمه‌نامه‌های عمر امری اجتناب‌ناپذیر است و ما باید دیر یا زود به این سمت حرکت می‌کردیم. همان‌طور که در بحث بیمه‌های درمان این امر در حال محقق شدن بوده و به‌زودی اطلاعات سلامت و خدمات درمانی هر فرد از سوی متولیان امر درمان به‌صورت هوشمند و الکترونیکی عرضه می‌شود‌، بنابراین ما در بحث بیمه‌های عمر هم می‌توانیم به سمت شناسایی ریسک و عرضه بیمه‌نامه به‌صورت الکترونیکی و همچنین ارائه خدمات پس از فروش آنلاین بیمه‌نامه‌ها اقدام کنیم.

کسرائیان تصریح کرد: روش‌های سنتی که اکنون به‌صورت حضوری انجام می‌شود، در حال منسوخ شدن بوده و نیاز است در حوزه بازاریابی و فروش به سمت هوشمند کردن فعالیت‌ها حرکت کنیم. در این زمینه اگر بتوانیم فعالیت نمایندگان فروش بیمه‌های عمر را هدفمندتر کنیم، می‌توان از امکانات بالقوه این بخش در راستای این هدف استفاده کرد.

وی در ادامه بر تخصصی‌کردن فعالیت شرکت‌های بیمه به‌ویژه در حوزه بیمه‌های عمر وزندگی تاکید کرد و گفت: تجربه اخیر نشان داده است که با ورود شرکت‌های تخصصی بیمه‌های عمر، ارائه محصولات تخصصی‌تر در حوزه بیمه‌های عمر افزایش‌یافته و این شرکت‌ها توانسته‌اند محصولات جدید متناسب با نیاز جامعه را در زمان کوتاه‌تری وارد بازار کنند که این دستاورد خوبی است.

کسرائیان تصریح کرد: ازآنجا‌که شرکت‌های جنرال فعال در حوزه بازرگانی باید تمرکزشان را بر همه بخش‌های بیمه‌ای داشته باشند، شاید به‌اندازه شرکت‌های تخصصی نتوانند در بحث بیمه‌های عمر اثرگذار باشند؛ اما شرکت تخصصی بیمه‌های عمر ازآنجا‌که چابک‌تر، پویاتر و تخصصی‌تر عمل می‌کنند، می‌توانند باعث ایجاد جذابیت بیشتر در محصولات بیمه‌های عمر شوند. شرکت‌های تخصصی می‌توانند نیاز بازار را سریع‌تر بشناسند، با بیمه‌گذاران ارتباط بهتری برقرار کنند و طرح‌های مناسب‌تری را متناسب با نیاز جامعه ارائه دهند.

به گفته این کارشناس، در این موضوع تردیدی نیست که تخصص گرایی در هر بخشی می‌تواند اثرات مثبت داشته باشد و تخصصی کردن فعالیت‌ها در بخش بیمه‌های عمر از این قاعده مستثنا نیست. اگر این رویکرد در صنعت بیمه توسعه پیدا کند، می‌توان انتظار داشت شرکت‌های تخصصی بیشتری پابه عرصه بگذارند و شرکت‌های جنرال هم به سمت ایجاد شرکت‌های تخصصی بیمه‌های زندگی در زیرمجموعه خودشان حرکت کنند. بی‌تردید این موضوع رقابت را در حوزه بیمه‌های عمر بیشتر می‌کند و جذابیت طرح‌ها را بالا می‌برد؛ بنابراین در چنین شرایطی درگذر زمان، هرچه بر تعداد شرکت‌های تخصصی افزوده شود، بی‌تردید ارائه خدمات و طرح‌های بیمه‌ای هم در حوزه بیمه‌های عمر جذاب‌تر خواهد شد.