بهره‌وری پایین ظرفیت واحدهای اکستروژن کشور

این امر ناشی از ظرفیت عرضه بالای این محصولات در مقابل تقاضای پایین آن در داخل و اشباع شدن بازار منطقه است. به دلیل تقاضای محدود در داخل کشور، وارد شدن به بازارهای بین‌المللی امری ضروری است و در این راستا بهبود کیفیت و افزایش تنوع محصولات اجتناب‌ناپدیر است.

آلومینیوم و آلیاژهای آن، جزو فلزات نرم با خاصیت شکل‌پذیری بالا به‌شمار می‌آید. این خاصیت ویژه در کنار خواصی همچون مقاومت به اکسیداسیون و خوردگی بالا، هدایت حرارتی و استحکام وزنی قابل توجه این فلز سبب شده تا در ساخت انواع پروفیل‌ها و لوله‌ها کاربرد فراوانی داشته باشد. پروفیل‌های تولید شده از آلومینیوم کاربردها و مصارف مختلفی در صنعت و ساختمان‌سازی دارد.

عمدتا پروفیل‌های آلومینیوم به روش اکستروژن تهیه می‌شوند. نرم بودن و شکل‌پذیری بالای این فلز امکان اکسترود کردن آن را  در دمایی حتی دمای محیط به سهولت فراهم آورده است. با توجه به ترکیب آلیاژ آلومینیوم می‌توان پروفیل‌هایی با مقاطع متنوعی تهیه کرد.

امروزه پروفیل‌های آلومینیومی در ایران مصارف گسترده‌ای در صنایع مختلفی از ساخت درب و پنجره تا اسکلت و بدنه بسیاری از وسایل و تجهیزات پیدا کرده‌اند. گرچه ایران ظرفیت عظیم و گسترده‌ای در تولید انواع پروفیل‌های آلومینیومی دارد، ولی همچنان نیاز خود به این محصول را به مقدار قابل توجهی از طریق واردات تأمین می‌کند. نمودار ، میزان واردات خالص (اختلاف واردات و صادرات) محصولات اکسترود شده آلومینیوم را در سال‌های اخیر نشان می‌دهد.

با توجه به نمودار ، در سه سال اخیر واردات پروفیل‌های آلومینیوم نسبت به لوله‌های آلومینیومی نه تنها سهم بیشتری داشته، بلکه با نرخ بزرگتری نیز افزایش داشته است. با در نظر داشتن خالص واردات و میزان تولید پروفیل در داخل کشور می‌توان مصرف ظاهری این محصول را تخمین زد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مجموع ظرفیت تولید پروفیل و لوله آلومینیومی در ایران تا پایان سال ۱۳۹۴، به ترتیب حدود ۴۹۵ هزار تن و ۱۲ هزار تن بوده است.

با در نظر داشتن اینکه عمده مصرف محصولات اکسترود شده آلومینیوم در صنعت ساختمان و ساخت و ساز مصرف می‌شود، می‌توان تخمینی از میزان مصرف این محصولات را حساب کرد. بررسی‌ها بین بسیاری از کشورهای در حال توسعه ـ مشابه با وضعیت کنونی ایران ـ نشان می‌دهد که صنعت ساختمان‌سازی سهمی بین ۱۱ تا ۲۰ درصد را از کل مصرف آلومینیوم داخلی (آلومینیوم به‌دست آمده از منابع اولیه و ثانویه) داشته‌اند. از آنجا که صنعت آلومینیوم در حوزه بازیافت قراضه در ایران بسیار ضعیف عمل می‌کند و تنها حدود ۳۰ درصد قراضه‌های آلومینیومی در ایران بازیابی می‌شوند، می‌توان میزان آلومینیوم ثانویه مصرف شده در ایران را تخمین زد. بدین ترتیب حدود ۷۳ هزار تن از پروفیل و لوله‌های آلومینیومی در سال گذشته در ایران مصرف شده است. با در نظر گرفتن مقدار خالص واردات محصولات اکسترود شده آلومینیوم در سال گذشته، این رقم به حدود ۷۴ هزار تن افزایش خواهد یافت.

این میزان مصرف تخمین زده شده از محصولات اکسترود شده آلومینیوم، تنها حدود ۱۵ درصد از ظرفیت کل واحدهای فعال گزارش شده در حوزه اکسترود آلومینیوم در ایران است. میزان تقاضای بسیار پایین این محصولات در کنار ظرفیت بالای عرضه منجر به عدم بازدهی قابل قبول اقتصادی بسیاری از این واحدها در کشور شده است. از همین رو نرخ بهره‌برداری بسیار پایینی یا تعطیلی زود هنگام  را برای این واحدها می‌توان متصور شد.