امروزه استفاده از محصولات پوششدار در صنعت افزایش یافته و از دلایل مهم آن تأثیر نپذیرفتن از محیط و عدم تخریب و خوردگی فلز و درنتیجه افزایش عمر ورق و همچنین بهبود خواص زیباییشناختی آن است.
محصولات پوششدار فولاد مبارکه شامل ورق قلعاندود، ورق گالوانیزه و ورق رنگی است که خط تولید ورق گالوانیزه با ظرفیت اسمی 200 هزار تن توسط شرکت C.M.I طراحی و نصب شد و در ادامه با همکاری کارکنان فولاد در 18 بهمن سال 1381 افتتاح گردید.
میزان تولید در اوایل راهاندازی خط، 5 تا 8 هزار تن در ماه بود. مسائل و مشکلات زیادی در طراحی و تجهیزات خط وجود داشت که با مشورت کارشناسان خارجی و تلاش تیم مدیریت، پروژههای بهبود زیادی در این زمینه تعریف و انجام شد. از این پروژههای بهبود میتوان به تبدیل مادۀ محافظ کروم ششظرفیتی به مادۀ محافظ کروم سهظرفیتی اشاره کرد. مادۀ محافظ کروم ششظرفیتی یک مادۀ سمّی است که در طولانیمدت بیماریزاست و میتواند برای محیطزیست و سلامت کارکنان و مشتریان مضر باشد. این ماده با تغییراتی که در تجهیزات اعمال گردید، با مادۀ بیخطر کروم سهظرفیتی جایگزین شد. همچنین پروژه کاهش جرم پوشش محصولات از 90 گرم به 80 گرم بر مترمربع اجرا شد. از موارد دیگر میتوان به افزایش سرعت فرایند خط تولید از 90 متر به 93 متر در دقیقه اشاره کرد. بهطورکلی هماکنون تولید خط گالوانیزه به حدود 17 هزار تن در ماه رسیده است و از ابتدای راهاندازی تاکنون، بیش از 3 میلیون و 200 هزار تن محصول گالوانیزه فولاد مبارکه به بازار مصرف عرضه شده است. بالاترین رکورد تولید سالانه این خط بیش از ظرفیت نامی و به میزان 211 هزار و 750 تن بوده است.
فولاد مبارکه بهرهبرداری از خط گالوانیزه را از زمان راهاندازی طی قراردادی به شرکت توکا فولاد واگذار کرد. تمامی کارکنان این شرکت پس از اخذ آزمون و مصاحبههای علمی و فنی و همگی با مدرک بالاتر از فوقدیپلم استخدام شدند و پس از استخدام، توسط کارشناسان خارجی شرکت C.M.I آموزش دیدند و مشغول به کارشدند. در سال 1388، اغلب کارکنان واحد بهصورت قرارداد مستقیم به استخدام فولاد مبارکه درآمدند. در طول 18 سال بهرهبرداری از خط گالوانیزه و تغییرات چارتهای سازمانی، تجارب ارزشمندی در خصوص جدا بودن سیستم تولید و تعمیرات در مقایسه با تمرکز آنها به دست آمده است. همچنین فعالیتهای بسیاری در خصوص بومیسازی قطعات حیاتی خط گالوانیزه ایجاد شده که از آن جمله میتوان تغییر اتوماسیون دستگاه جوش، رادیانت تیوبها، غلتکهای حوضچۀ مذاب، مشعلهای کوره، غلتکهای کوره و .. نام برد.
این امر را میتوان در پارامترهای اصلی تولید گالوانیزه مشاهده کرد. یکی از پارامترهای اصلی خط IU (آمادهبهکاری خط تولید) است. طبق طراحی سازنده، عدد 87 درصد میزان آمادهبهکاری پیشبینی شده بود که با بهبودهای مستمر و کسب تجارب ارزشمند به عدد 97.5 درصد رسیده است (در جدول ر وبهرو سِیر پنجسالۀاین پارامتر نشان داده شده است).
تولید ورق گالوانیزه ناحیۀ نورد سرد به روش غوطهوری داغ است. مزیت این روش گالوانیزه بر روشهای دیگر، مقرونبهصرفه بودن، امکان ایجاد ضخامتهای بالای پوشش، استحکام بالا و چسبندگی پوشش گالوانیزه به فولاد است.
ورق گالوانیزه کاربردهای فراوانی دارد که از آن جمله میتوان به سقفهای فلزی، پانل، تابلوهای برق، سینی کابل؛ قطعات لوازم خانگی مثل یخچال، بخاری، ماشین لباسشویی، ماکروویو، کولر؛ تجهیزات آشپزخانه مثل کابینت؛ مخازن ذخیرۀ آب؛ مجراهای هوا و دودکش؛ ناودانها و لولهها؛ ـ سازههای گوناگون، سازههای فضایی، انبارها؛ اجزای ماشینهای کشاورزی؛ و قطعات خودرو و اجزای داخلی آن اشاره کرد.
با توجه به اینکه حیات خطوطی همچون گالوانیزه به بهبود مستمر در راستای پاسخگویی به نیاز مشتریان وابسته است و همچنین با توجه به تغییر ذائقۀ کیفی بازار (استفادۀ زیاد از محصولات با عرض و ضخامت کم و جرم پوشش کم) برخی از قسمتهای خط بهدلیل نوع طراحی اولیه نیاز به مدرنیزاسیون و ارتقای تجهیزات داشتند. از جمله مشکلات موجود میتوان به عدم امکان اعمال پوشش کمتر از 80 گرم بر مترمربع و همچنین عدم طراحی تجهیز اعمال کروماته برای استفاده از کروم سهظرفیتی اشاره کرد. پیرو این مشکلات قراردادی تنظیم شده که در سال آینده این تغییرات انجام میگردد. برخی از این تغییرات عبارتاند از: تغییر اتوماسیون خط گالوانیزه و امکان تولید محصول گالوانیزه با پوشش 60 گرم بر مترمربع که باعث کاهش قابلملاحظه مصرف روی و همچنین افزایش کیفیت گالوانیزه شود. همچنین رفع مشکل اضافۀ ضخامت لبههای محصول و تغییر ساختار اعمال پوشش کروماته بر روی محصول گالوانیزه یکی دیگر از این اقدامات است.
در حال حاضر نیروی انسانی باارزشی در این خط تولید مشغول به کارند که باید با فرارسیدن زمان بازنشستگی آنها جایگزینهای مناسبی برایشان در نظر گرفته شود. همچنین ارتقای کیفیت محصول برای مصارف خودرویی و لوازمخانگی از مهمترین دغدغههای واحد گالوانیزه است که امیدواریم با تدابیر بهموقع مدیریت بهخوبی انجام گیرد.