تولید پایین‌دست آلومینیوم در آستانه توقف

به گزارش می متالز، از سوی دیگر شاهد احتکار چند هزار تن شمش آلومینیوم در اراک و قم هستیم و صنایع پایین‌دستی به دلیل نبود مواد اولیه و شمش در مضیقه قرار گرفته‌اند.

شمشی عرضه نمی‌شود

از ابتدای امسال تاکنون، بازار آلومینیوم در زمینه نرخ، جهش‌های زیادی را ثبت کرده است. درباره افزایش نرخ در بازار آلومینیوم، آریا صادق نیت حقیقی، دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران اظهار کرد: اوایل سال با افزایش نرخ دلار، برخی به صادرات آلومینیوم روی آوردند چراکه آلومینیومی را که به نرخ دلار قبل خریداری کرده بودند می‌توانستند به نرخ دلار آزاد بفروشند. این ماجرا سبب شد در فروردین و اردیبهشت، بیش از ۲۶ هزار تن شمش از کشور صادر شود. این افزایش صادرات، بازار داخلی را با کمبود روبه‌رو کرد و سبب افزایش قیمت‌ها شد. البته تمام صادرکنندگان آن در این بازه زمانی مشخص هستند و اگر دولت تمایل داشته باشد می‌تواند مابه‌التفاوت ارز را از آنها بگیرد.
صادق نیت حقیقی در ادامه خاطرنشان کرد: شرکت‌های المهدی و هرمزال از عرضه در بورس کالا خودداری کردند. مصوبه‌ها و دستوراتی برای مشخص شدن عرضه وجود داشت و شورای رقابت هم اعلام کرده بود که این دو شرکت باید در بورس عرضه داشته باشند، اما آنها از قوانین بورس کالا سرپیچی کردند و از سوی شورای رقابت هم جریمه شدند. البته بعد مشخص شد که این جریمه‌ها موضوعیت نداشته است. وی ادامه داد: عرضه نکردن شرکت‌های المهدی و هرمزال باعث شد فشار مضاعفی بر شرکت ایرالکو برای عرضه کردن وارد شود و در نهایت ایرالکو نیز از بورس کالا خارج شد.
دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران با تاکید بر این موضوع که صنعت آلومینیوم متولی ندارد اما تصمیم‌گیرهای بسیاری دارد، گفت: بیش از ۳هفته است که حتی یک گرم شمش آلومینیوم در بورس کالا عرضه نمی‌شود. همان اندازه‌ای هم که ایرالکو عرضه می‌کرد، دیگر عرضه نمی‌شود. درحال‌حاضر بازار آلومینیوم با کمبود مواد اولیه روبه‌رو است. حقیقی ادامه داد: عرضه در بازار انجام می‌شود و دلالان با دلار آزاد آن را صادر می‌کنند.
نرخ داخلی را هم همان‌ها تعیین می‌کنند. صادق نیت حقیقی ادامه داد: زمانی که در بورس کالا شمش آلومینیوم عرضه می‌شد، نرخ هر کیلو شمش بالای ۱۲ هزار تومان بود و در بازار آزاد به حدود ۱۸ هزار تومان می‌رسید اما قیمت‌ها به ۲۴ تا ۲۸ هزار تومان هم رسید. درحال‌حاضر نرخ هر کیلو شمش به ۳۰ هزار تومان هم رسیده است. صنایع پایین‌دستی نیز حدود ۱۰ روز است که اندک ذخیره خود را به اتمام رسانده و بیشتر واحدها نیز تولید خود را متوقف کرده‌اند. ۸ مرداد، آخرین زمان عرضه شمش آلومینیوم به مقدار هزار تن بود و از آن روز به بعد دیگر عرضه‌ای انجام نشده است.
نزدیک یک ماه است که حتی یک کیلوگرم آلومینیوم در بورس کالا عرضه نشده و هیچ کسی هم به‌ طور جدی پیگیر این موضوع نیست.
صادق نیت حقیقی در پاسخ به این پرسش که شمش‌های آلومینیوم احتکار شده در استان مرکزی، از کجا تهیه شده‌اند، گفت: این شمش‌ها به طور عمده متعلق به هرمزال و المهدی هستند که به صورت غیرشفاف در بازار عرضه شده و سر از این انبارها درآورده‌اند تا به قیمت‌ها فشار بیاورند یا اگر در بورس عرضه می‌شوند، قیمت‌های بورس را افزایش دهند.
وی ادامه داد: ما تلاش کردیم مسئولی پیدا کنیم تا به اوضاع بازار آلومینیوم سر و سامان بدهد، اما شاهدیم که همان عرضه اندک ایرالکو در بورس کالا هم متوقف شده است. در این مدت، شاهد اقدام مثبتی نبودم و هیچ مسئولی هم از این قضیه بی‌اطلاع نیست. نامه‌نگاری‌های مکرری با وزیر و معاونان مختلف او در وزارت صنعت، معدن و تجارت داشتیم. ما به عنوان سندیکای آلومینیوم، درخواست‌های بسیاری از وزیر داریم اما تاکنون حتی نتوانسته‌ایم یک بار وزیر را ملاقات کنیم. از سوی وزارتخانه، وعده‌های بسیاری شنیده‌ایم، اما شاهد هیچ اقدامی برای بهبود اوضاع نبوده‌ایم.

بخشنامه‌های دست و پاگیر

حدود چند هفته است که شمش آلومینیوم در بورس کالا عرضه نمی‌شود. به نظر می‌رسد نفوذ عرضه‌کنندگان در بورس کالا بیشتر است. این مطلب را امیرحسین بابایی، تولیدکننده صنایع پایین‌دست آلومینیوم عنوان و اظهار کرد: موضوع این است که باید ثباتی در بازار حاکم باشد و صنعت بالادستی نیز به این ثبات برای عرضه در بازار نیاز دارد. بابایی با اشاره به اینکه در این مدت شاهد بخشنامه‌های مختلفی برای تنظیم بازار بوده‌ایم، گفت: یک مدت عنوان کردند که عرضه‌ها در بورس کالا باید با ارز دولتی انجام شود. پس از آن ارز دولتی را قطع و عنوان کردند که اگر کالایی با ارز دولتی خرید کردند باید مابه‌التفاوت آن را به سازمان مصرف‌کننده و تولیدکننده پرداخت کنند. هفته پیش نیز بخشنامه جدیدی آمد مبنی بر اینکه برخی مواد اولیه خط تولید، از مالیات معاف هستند. وی ادامه داد: هر روز یک بخشنامه جدید صادر می‌شود و با این وضعیت نمی‌توان به تولید ادامه داد.
این تولیدکننده صنایع پایین‌دست آلومینیوم در ادامه خاطرنشان کرد: هرچند تحریم‌ها ضربه‌ خود را بر تولید وارد می‌کند اما بی‌اطلاعی، کم‌تجربگی و تصمیم‌های غیرکارشناسی، بیشترین ضربه را به تولید وارد کرده است. داخلی‌ها بیشتر از تحریم‌ها برای تولیدکننده مانع ایجاد می‌کنند.

ثبت سفارش، مانعی برای تولیدکنندگان

بابایی همچنین با اشاره به ثبت سفارش‌ها، عنوان کرد: موضوع دیگر این است که ثبت سفارش‌ها در اداره صنعت، معدن و تجارت مانع بزرگی برای تولیدکننده ایجاد می‌کند و بستگی به سلیقه تاییدکننده آن در این سازمان دارد.
مگر این تصمیم درست است که کل واردات کشور از زیر نظر ۲۰ تا ۳۰ کارمند در اداره صنعت، معدن و تجارت بگذرد و هیچ فسادی هم ایجاد نشود؟ رقم‌هایی برای تایید کردن یا نکردن یک کالای وارداتی به گوش می‌رسد که باورنکردنی است.
من تولیدکننده ۱۶ ثبت سفارش انجام داده‌ام که ۳ سفارش آن به تایید رسیده است. اگر همین روال ادامه داشته باشد دیگر نمی‌توان تولید کرد. این ثبت سفارش‌ها معضلی برای تولید شده‌اند، زیرا شاهد هستیم برخی افراد پس از ما ثبت سفارش کرده‌اند و سفارش آنها به تایید رسیده‌ اما سفارش‌های ما هنوز به ثبت نرسیده‌اند. البته شرکت‌های ایرالکو، هرمزال و المهدی هم با همین مشکلات روبه‌رو هستند. با این وضعیت تمام تولیدکنندگان چه بالادست چه پایین‌دست دچار مشکل شده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که ماده اولیه را چگونه تهیه می‌کنید، عنوان کرد: ما به سختی مواد اولیه را در بازار تهیه می‌کنیم و حدود ۱۰ روز نتوانستیم به مشتری نرخ بدهیم. بابایی ادامه داد: از ابتدای سال قیمت‌ها دو و نیم برابر شده است.
یک زمانی نرخ هر کیلو شمش آلومینیوم ۱۲ هزار تومان بود اما هم‌اکنون هر کسی یک نرخی بین ۲۴ هزار تا ۳۰ هزار تومان اعلام می‌کند. برای فروش هم همین مشکل را داریم چون ۸۵ درصد کالای ما به نرخ شمش بستگی دارد.
ما باید برای فروش این ۸۵درصد، نرخ را از فروشنده دریافت کنیم و همان لحظه شمش بخریم چون ممکن است فردا نرخ دیگری داشته باشد. نرخ دلار یک زمانی ۴ هزار تومان بود اما ‌اکنون به ۱۰ هزار تومان رسیده، با این وجود کارمزدها هیچ افزایشی پیدا نکرده است. با توجه به این شرایط در این ماه درآمد ما یک و نیم برابر کاهش یافته است.
وی تاکید کرد: مهم‌ترین مشکل را دولت ایجاد می‌کند. زمانی که واردات انجام می‌شد خود واردکنندگان می‌دانستند چه چیزی را باید وارد کنند، اما اکنون دولت اقتصاد کشور را وابسته به ۳۰ کارمند وزارتخانه برای واردات کرده است. این در حالی است که هر کشوری نیاز به واردات دارد. ما در دهکده جهانی زندگی می‌کنیم و هیچ کشوری تولیدکننده صرف نیست.
هر کشوری در تولید یک نوع کالایی مزیت دارد و آن را تولید می‌کند اما کشورهای دیگر این مزیت را ندارند و باید آن را وارد کنند. وقتی جلوی واردات گرفته شود برای تولیدکننده مانع ایجاد می‌شود.
این تولیدکننده آلومینیوم در ادامه خاطرنشان کرد: تا پیش از این، اداره صنعت، معدن و تجارت ما را می‌شناخت اما هم‌اکنون برای یک ثبت سفارش باید ۲۰ بار به این اداره مراجعه کنیم و ۲۰ بار مدارک ارائه بدهیم تا شرکت ما را به عنوان تولیدکننده برای واردات به رسمیت بشناسند.
برای تایید ثبت سفارش باید در صف‌های طولانی بایستیم و با این وجود مشخص نیست که کالای درخواستی ما مورد تایید است یا خیر. من تولیدکننده ورق آلومینیوم، اگر سفارش خودرو بدهم حق دارند که اجازه واردات به من ندهند، در حالی که تولیدکننده ورق آلومینیوم به مواد اولیه مشخصی نیاز دارد و نباید مانعی برای آن ایجاد کنند. اگر واردات نداشته باشیم باید کارخانه را تعطیل کنیم.
با این روال نمی‌توان کار کرد و عرضه نکردن شمش هم در این شرایط طبیعی است. بابایی در پایان تاکید کرد: بهتر است دولت اصلا به ما ارز ندهد اما ما را وابسته به بانک و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز نکند که برای ثبت سفارش مدام در رفت و آمد باشیم. این وابستگی واردات به ۳۰ نفر، سبب ایجاد رانت و فساد می‌شود.