گرانی مسکن، کاهش قدرت خرید مردم و رکود بازار آهن

به گزارش می‌متالز، کلاف مسکن در ایران به شکل عجیبی در هم پیچیده شده و عملا هیج سیاستی برای کنترل شرایط فعلی و کمک به مرد و مصرف کننده اتخاذ نشده است. اصولا به دلیل ماهیت معاملاتی مسکن و نقدشوندگی پایین این بازار از یک سو و جنس سرمایه گذاری‌ها در بخش مسکن کار برای باز کردن عقده‌های این شاخص مهم اقتصادی سخت و پر چالش است. دستگاه‌های نظارتی نقش مهم تری از دولت در این بازی ایفا می‌کنند و متاسفانه عملکرد این نهاد‌ها در قبال گرانی افسارگسیخته‌ی مسکن مناسب ارزیابی نمی‌شود. در ادامه همراه آرتان پرس باشید.

افسارگسیختگی قیمت‌ها در بخش مسکن

اما چرا به تحلیل قیمت مسکن و تورم افسارگسیخته‌ی ملک در ایران بپردازیم؟ پاسخ بسیار روشن است. به این دلیل که رکورد افزایش قیمت در ایران سرسام آور است. کافی است که قیمت مسکن در پایتخت ایران را با رتبه‌ی دوم گرانی مسکن در سال جاری مقایسه کنیم. در حالی قیمت مسکن در ایران در یک سال اخیر بیش از ۹۰ درصد رشد داشته که لوکزامبورگ با ۱۳ درصد رشد پس از ایران رکوردار گرانی مسکن در دنیاست. این گپ بزرگ از کجا نشات می‌گیرد؟ آیا تهران به یک باره مانند شهر زوریخ پایتخت سیاسی دنیا شده که تمامی کسب و کار‌ها به دنبال خرید ملک و راه اندازی دفتر تجاری در آن هستند یا سوداگری‌ها در بازار ملک افسارگسیخته شده است؟

بازار ملک ایران فرمول پذیر نیست

جای بسیار تعجب است که به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر اقتصاد جهان، ملک ارزش خود را در بسیاری از کشور‌های دنیا از دست داده و معاملات مسکن با افت ده الی ۱۵ درصدی همراه بوده است. قیمت مسکن در برخی از کشور‌ها در یکسال اخیر نه تنها افزایش نداشته، بلکه کاهش نیز یافته است. اما در ایران که فشار تحریم‌ها و بالا رفتن نرخ ارز کمر اقتصاد خانوار‌ها را خم کرده قیمت‌هایی که برای مسکن به بازار و متقاضیان عرضه می‌شود سرسام آور شده و هیج فرمولی برای قیمت گذاری بخش مسکن وجود ندارد و خانه با سلیقه‌ی مالک قیمت گذاری شده و به فروش می‌رسد.

رشد قیمت مسکن در بازار راکد

رشد قیمت مسکن در شرایطی رخ داده که هر سال در بازه‌های پاییز تا بهمن ماه کمترین تقاضا و اقبال به معاملات مسکن در بازار وجود دارد. امسال برخی مالکان مسکن سیاست جدیدی را در پیش گرفتند. آن‌ها برای بازار گرمی بالا بردن التهابات مسکن مخصوصا در کلان شهر تهران بر روی خانه‌های خود قیمت‌هایی را برای نفروختن اعلام کردند. این مالکان که اکثرا در مناطق یک تا ۵ تهران صاحب مسکن هستند قیمت‌های بسیار فضایی را برای ملک خود به مشاورین املاک اعلام کرده اند. شاید این عامل به التهابات قیمت در بازار مسکن دامن زده و شرایط را در پایتخت تا این اندازه به هم ریخته است.

چشم انداز تاریک مسکن در سال آتی

با وضعیتی که توضیح داده شد متاسفانه نمی‌توان چشم انداز روشنی را برای بازار مسکن تا شش ماه آتی متصور شد. متاسفانه طمع در بازار مسکن حولان می‌دهد و مردم قدرت مقابله با این نرخ‌های فضایی را ندارند. پیش بینی کارشناسان اقتصادی از روند چندماه آتی بازار مسکن آن است که این بازار نیز همچون سایر بازار‌های دارایی تا رفع نااطمینانی ها، از حرکت باز نمی‌ایستد. به اعتقاد یک کارشناسان حوزه اقتصاد، از یک نظر دلار رقیب مسکن است و زمانی برای سرمایه‌گذاران جذاب می‌شود، اقبال به مسکن کاهش می‌یابد، مسکن کالایی است که تغییرات کندی دارد و سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت به سمت دلار، طلا و بورس تمایل دارند.

وضعیت نابسامان در بازار اجاره ملک

اما وضعیت تاسف بار تنها به بخش خرید ملک بر نمی‌گردد. متاسفانه گزارش‌های میدانی از اجاره‌ی ملک نیز شرایط بسیار بدی را سپری می‌کند و اجاره نشینان را به شدت غافلگیر کرده است. متاسفانه مصوبات ستاد ملی کرونا به کلی در بازار ملک نادیده گرفته شده و تعداد بسیار کمی معاملات مسکن در چارچوب این مصوبه صورت می‌گیرد.

بی توجهی به مصوبات ستاد کرونا

لازم به توضیح است که بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا حداکثر افزایش اجاره بهای واحد‌های مسکونی برای شهر تهران تا ۲۵ درصد و برای کلانشهر‌های دیگر حداکثر ۲۰ درصد و در سایر شهر‌ها ۱۵ درصد تعیین شد. این نرخ‌ها فقط توسط صاحب خانه‌های منصف اعمال می‌شود و در غالب بازار شاهد رشد قیمت‌هایی نزدیک به ۱۰۰ درصد در اجاره بها و رهن منزل هستیم. آمار‌ها نشان می‌دهد متوسط اجاره ماهانه واحد ۵۰ متری در تهران، ۳.۲ میلیون تومان شده است.

التهابات بازار ارز، هیجان بازار ملک

بازار ارز این روز‌ها حال رو روز خوبی ندارد و بسیاری از افراد از بازار‌های مالی ضربه دیده اند. بسیاری از فعالان بازار معتقدند که دیگر بازار‌های مالی محل خوبی برای سرمایه گذاری نیستند و سرمایه‌ها از دلار و طلا و سهام به سمت حرکت به زمین و ملک است. این خود یک تکانه ایست که بازار ملک را به سمت صعودی شدن حرکت داد. اما دلار همواره در ایران نوسان داشته و بعد از هر افت قیمت یک خیر بلند برداشته است. با گران شدن روزانه نرخ ارز باید در انتظار رشد قیمت‌ها در بازار مسکن در شش ماهه دوم سال جاری باشیم

نگاه رئیس جمهور به معضل گرانی مسکن

رئیس جمهور در خصوص بالا بردن توان خرید مردم در بازار‌ها صحبت‌هایی را مطرح کرده بود. حسن روحانی در جلسه هیات دولت اعلام کرد که “هدف ما بالا بردن ارزش پول ملی بود. در بودجه می‌خواستیم مردم امید داشته باشند و جهش تولید را ادامه دهیم. مثلا نمی‌خواستیم در معادن با وضع مالیات سنگین کاری کنیم که طرف در معدن را ببندد و یا در قیمت محصولات و سایر موضوعات صنعتی و در همه جا مشکلاتی پیش بیاید و بازار سرمایه دچار مشکل شود و یا قیمت سوخت را برای صنایع پنج برابر کنیم، این شد درآمد؟ این را که ما هم بلد بودیم بنویسیم. این یعنی گران کردن. تورم شاخ و دم ندارد”، اما متاسفانه همان چیزی که رئیس جمهور اسم آن را درآمد نمی‌گذاشت ابزاری شده برای کسب درآمد‌های سنگین از جیب مستاجران.

مسکن، پاشنه آشیل اقتصاد خانوار‌ها

کافیست که معاملات بازار مسکن در ایران را مروری داشته باشیم. بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که مسکن به عنوان پاشنه آشیل اقتصاد خانوار‌های ایرانی مطرح شده است. بررسی‌ها حاکی است متوسط اجاره ماهانه یک واحد ۵۰ متری در تهران در پایان تابستان امسال ۳ میلیون و ۲۰۹ هزار تومان بوده که افزایش ۴۷.۴ درصدی نسبت به تابستان پارسال داشته است. شاید سوال پیش بیاید که تهران شهر متراکمی است و ممکن است قیمت‌ها در برهه‌ای از زمان به شکل تصاعدی بالا برود. اما در سایه نبود نظارت و بی‌تدبیری متولیان، نرخ رهن و اجاره بهای مسکن در دزفول افزایش چشمگیری یافته و این در حالی است که بسیاری از مستأجران توانایی پرداخت چنین اجاره‌هایی را ندارند. بازار مسکن نیازمند ورود جدی نهاد‌های نظارتی به بحث قیمت گذاری است.

یک بام و دو هوای صاحب خانه‌ها

فاکتور‌هایی در بازار مسکن به عنوان دست آویز اخیرا توسط مالکان و سازندگان ملک مطرح می‌شود که شاید منطقی به نظر برسد، ولی جایگاهی در محاسبات قیمت روز مسکن ندارد و صرفا بهانه‌ای است برای بالابردن قیمت تمام شده‌ی مسکن و به تبع آن بالا بردن سود خود از معاملات مسکن. در طول هفته‌های اخیر التهابات قیمتی در بازار آهن و فولاد به طرق مختلف به وجود آمده است در برخی از روز‌ها با کاهش قیمت دلار قیمت آهن در بازار ثابت و متاسفانه با افزایش قیمت ارز، بازار شاهد افزایش قیمت‌ها در انواع میلگرد و آهن بوده است. همین موضوع دستاویزی شد تا قیمت مسکن در یک ماه ده درصد نوسان را تجربه کند. این در حالی است که قیمت آهن و فولاد تنها ده درصد از هزینه‌ی ساخت یک ملک را به خود اختصاص می‌دهد.

آسیب گرانی مسکن به سایر بازار‌های صنعتی

وضع فعلی بازار مسکن به سایر بازار‌های کالایی و صنعتی کشور لطمه وارد خواهد کرد. متاسفانه به دلیل نبود نظارت کافی در معاملات مسکن بازار آهن و فولاد در رکود سنگینی به سر می‌برد. گرانی مسکن رکود بازار فروش آهن را تشدید کرده است ساخت و ساز کاهش پیدا کرده، قیمت مسکن افزایش قابل توجهی پیدا کرده است و همین امر با درنظر گرفتن کاهش قدرت خرید مردم بازار آهن را با رکود مواجه ساخته است. اینطور به نظر می‌رسد که حل گلوگاه و معضل مسکن باید هر چه سریع‌تر در نهاد‌هایی بالاتر از دولت پیگیری شود تا شاید امید به حل و فصل این مشکل در جامعه رشد پیدا کند.

رویکرد انفعالی مسوولان به بازار مسکن

شنیدین برخی نظرات همسو با مسیر جریان بازار مسکن نیز خالی از لطف نیست. اما دیدگاه انفعالی به شرایط بازار آفت این روز‌های معاملات مسکن است. برخی کارشناسان معتقدند روند ریزش قیمت مسکن از حدود سه ماه قبل آغاز شده و میتواند ادامه پیدا کند. همین که بعضی مراکز اعلام کردند در یک ماه گذشته قیمت‌ها بالا رفته و البته آمارشان اختلاف معناداری با یکدیگر داشت باعث شد ترمز کاهش قیمت‌ها کشیده شود؛ سازندگان هم از هر عاملی مثل رشد قیمت مصالح برای بالا بردن قیمت‌ها استفاده کردند.

برخی از مسوولین نیز به ستوه آمده اند و اعلام کرده اند که هرچه ما تلاش می‌کنیم قیمت‌ها را پایین بیاوریم برخی مراکز رشته‌های ما را پنبه می‌کنند. گرانی مسکن باعث رکود می‌شود و کار دفاتر املاک را کساد می‌کند. این نباید دیدگاه یک فرد دست اندرکار باشد. این تراژدی نشان می‌دهد که بازار مسکن نیازمند ورود نیرو‌های نظارتی به قیمت هاست. نباید شرایط را طوری جلوه داد که انگار کار از کار گذشته است.

فاکتور‌های بیرونی اتشدید کننده گرانی مسکن

اما فاکتور‌های محیطی خارج از فضای معاملاتی بازار مسکن هم شرایط خوبی ندارد و التهاباتی را برای رشد قیمت‌های مسکن به همراه داشته است. برای مثال قطعی برق کارخانجات بزرگی مانند فولاد و سیمان در هفته‌های گذشته باعث تعطیلی کامل برخی از این صنایع شده که مستقیما با ساخت و ساز و مسکن در ارتباط هستند. چند روز پیش شرکت گاز تهران در خبری اعلام کرد که به علت افزایش مصرف گاز در کشور، گاز برخی از کارخانه‌ها قطع شده است. شواهد نشان می‌دهد که بعد از گذشت یک هفته هنوز گاز این کارخانه‌ها وصل نشده و همین امر باعث کاهش چشمگیر برخی از مصالح ساختمانی از جمله سیمان در برخی از شهر‌ها شده است.

منبع: پایگاه خبری آرتان پرس