وضع ایران از نظر معدن خوب است اما تا این بخش بتواند بار اصلی رشد اقتصادی را به دوش بکشد و جای نفت را بگیرد، راهی طولانی در پیش داریم. آمارها نشان میدهد که 7 درصد از ذخایر معدنی جهان در جغرافیای ایران واقع شده است و از نظر تنوع ذخایر معدنی، چه فلزی و چه غیر فلزی ایران در بین 10 کشور برتر جهان قرار گرفته است. معدنیها با توجه به رکود ساخت و ساز در ایران و البته بیثباتیهای سیاسی در مهمترین کشورهای واردکننده مصالح از جمله سیمان از ایران، یعنی عراق و افغانستان حال و روز خوبی نداشتند. در سال 95 با افزایش صدور مجور برای صادرات فولاد و بهبود صادرات سیمان در تیرماه در بخش معدن به شرایط بهتری رسیدیم اما رشد سال 95 نسبت به رشد معدن در چهار سال گذشته، رشد مناسبی به نظر نمیرسد.
علا میرمحمدصادقی، عضو هیئت رئیسه اتاق تهران: ایران از نظر ذخایر معدنی از مهمترین کشورهای جهان است. رتبهبندی ایران از این منظر حائز اهمیت است. ما در بین ده کشور اول جهان از نظر منابع و تنوع مواد معدنی قرار داریم. کشور ما از این موهبت الهی سرشار است آنقدر که میتوان به جایگزینی معدن به جای نفت فکر کرد و اینکه بار اصلی و اساسی اقتصاد را از روی دوش طلای سیاه به دوش معدن انداخت تا این بخش هم سهمش را در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند. معدن در سال 94، رکود سختی را پشت سر گذاشته است، در سال 95 وضعیت بهتری داشت و البته امیدواریم با توجه به برجام حال بهتری در سال 96 داشته باشد.
مسئلهای که در حال حاضر در بخش معدن از اهمیت بسزایی برخوردار است، بحث برنامهریزی است. در مورد معدن نمیتوان کلیگویی کرد یا با اتکا به برنامههای بلندمدت از این گفت که معدن به سهمی که شایسته آن است در اقتصاد ایران میرسد. مسئولان باید برای استفاده حداکثری از ظرفیتهای بخش معدن در ایران با اتکای به برنامهریزیهای بلندمدت پیش بروند و تنها با اتکا به یک برنامه جامع و روشن است که معدن بالنده میشود. آنچه که باید در این برنامه به درستی مشخص شود، مسائل و به عبارت بهتر موانعی است که توسعه معادن را در ایران به تاخیر میاندازد و باید با کار کارشناسی آسیبهای این مسیر را یافت و بر آن غلبه کرد.
به تحرک درآوردن بازار داخل و رونق ساخت وساز از عوامل مهمی است که باید برای بهبود وضعیت معدن به آن توجه ویژه کرد. در پنج سال گذشته، رکود مسکن باعث شده که بسیاری از تولیدکنندگان محصولات معدنی به ویژه سیمان در ایران از استفاده از ظرفیتهای فروش داخلی محروم بمانند. یکی از مهمترین راههایی که دولت میتواند در این زمینه به بخش مسکن و ساخت و ساز کمک کند پرداخت وامهای کمبهره به سازندگان مسکن است. بیشترین سودی که دولت باید برای این وامها در نظر بگیرد، بهره 4 تا 5 درصد است و پرداخت وام با بهره بالای 20 درصد کمکی به خروج بخش مسکن از رکود و رونق این بخش نمیکند. مشکل دوم، بیثباتی کشورهای همسایه ایران به عنوان مهمترین واردکنندگان سیمان است که باید در این زمینه نیازمند ورود به بازارهای جدید و تلاش برای بازارسازی در سطح جهانی هستیم تا بتوانیم به کشورهای بیشتری سیمان صادر کنیم.