کُندی تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی/ حذف صرفه جویی ۱۰ میلیارد دلار سوخت مایع

به گزارش می متالز، موضوع صرفه جویی در سوخت و انرژی و بالا رفتن راندمان نیروگاه‌ها در چند سال گذشته باعث شد تا ساخت نیروگاههای سیکل ترکیبی و نیز تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی به عنوان مهمترین رکن برنامه راهبردی وزارت نیرو مطرح شود.

اگر چه کارشناسان بر این باور هستند که با تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی می توان به افزایش بازده نیروگاه‌های کشور کمک کرد، اما عدم توجه به تامین بودجه از سوی مجلس و بی تفاوتی برخی سازمانها و وزارتخانه ها باعث شده تا صنعت برق با چالشهای مهمی مواجه شود.

کارشناسان انرژی اعتقاد دارند که تبدیل نیروگاه‌های گازی موجود به سیکل ترکیبی یکی از اقدامهای بزرگ در صنعت برق کشور به شمار می‌رود و این اقدام از سیاستهای اصلی وزارت نیرو در دولت یازدهم و دوازدهم است و در این مسیر تامین مالی و اختصاصا بودجه های مورد نیاز می تواند کارساز باشد.

بر اساس آمارهای موجود، متوسط بازده نیروگاه‌های گازی کشور حدود ۳۱ تا ۳۲ درصد است و درصورت تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی، متوسط بازدهی به ۴۵ تا ۴۷درصد افزایش می‌یابد پس با این حساب با افزودن یک واحد بخار، در هر دو واحد گازی موجود بدون نیاز به مصرف سوخت، ظرفیت جدید ایجاد می‌شود. ضمن آنکه با تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی اثرات گازهای گلخانه‌ای نیز به شدت کاهش می یابد.

یکی از راه‌های افزایش ظرفیت نیروی برق کشور، تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی است، بدین منظور دولت در بند 19 قانون بودجه سال 92، طرحی را برای تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی ارائه کرد که در آن سوخت صرفه جویی شده نیروگاه یا معادل ریالی آن در مدت کم تر از دو سال به سرمایه گذار خصوصی پرداخت می‌شود.

*مدیرعامل شرکت مادر تخصصی نیروگاه های حرارتی کشور:به دلیل کمبود منابع مالی فعلا تبدیل شدن نیروگاهها به سیکل ترکیبی با کندی پیش می‌رود

محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت مادر تخصصی نیروگاه های حرارتی کشور با اشاره به اینکه 7 هزار مگاوات نیروگاه بخار قرار بود با تبدیل نیروگاه های گازی به سیکل ترکیبی ساخته شود ، گفت: این نیروگاه ها چون سوخت مصرف نمی‌کنند ، قرار بود سوخت صرفه جویی شده به سرمایه گذاران یا معادل آن پرداخت شود.

وی افزود: به دلیل کمبود منابع مالی فعلا تبدیل شدن نیروگاهها به سیکل ترکیبی با کندی پیش می‌رود، در حالی که در قانون بودجه سال های 92 و 93 این موضوع ذکر شده و بعد به قانون دائمی تبدیل شده است.

در بند ۱۹ قانون بودجه ۹۲ که به صورت مشابه در قانون بودجه سال 93 تکرار شد و پس از آن در ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر (مصوب سال 94) به صورت دائمی به تصویب رسید. دولت با این اختیارات قانونی، قراردادهای بیع متقابلی را با نیروگاه‌های بخش خصوصی امضا کرد که در صورت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تبدیل نیروگاه گازی به سیکل ترکیبی، هزینه سرمایه گذاری در مدت قرارداد به آنها پرداخت می شود.

با امضای قراردادهای فوق، برخی از این نیروگاه ها اقدامات لازم برای انجام پروژه را شروع کردند، اما به مرور زمان، اجرای این قراردادها و پرداخت سوخت صرفه جویی شده یا معادل آن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و بیش تر آن ها متوقف ماند.

*مدیر عامل مپنا: تاکنون مبلغی بابت سوخت صرفه جویی شده به نیروگاه پرداخت نشده

شنیده‌ها حاکی از این است که تاکنون از بین نیروگاه های فوق، ساخت دو واحد از نیروگاه پرند مپنا به اتمام رسیده است و واحد سوم نیز تا پایان سال بهره برداری می شود، اما به گفته علی آبادی مدیر عامل مپنا تاکنون مبلغی بابت سوخت صرفه جویی شده به نیروگاه پرداخت نشده است.

طبق ماده 10 آیین نامه اجرایی بند 19 قانون بودجه سال 92 وزارت نفت مکلف است سوخت مایع صرفه جویی شده یا معادل ارزش روز سوخت مایع در زمان تحویل را به صورت نفت خام به سرمایه گذار تحویل نماید. این عبارت در ماده 4 آیین نامه اجرایی ماده 12 قانون رفع موانع تولید نیز به صورت مشابه تکرار شده است. یعنی قانون، وزارت نفت را مکلف کرده است که سوخت صرفه جویی شده یا معادل ارزش آن به صورت نفت خام به نیروگاه تحویل دهد، اما این کار تاکنون انجام نشده است.

ضرورت ایجاد نیروگاههای سیکل ترکیبی ایجاب کرد که در بودجه ۹۴، منابع مالی جدیدی به این امر اختصاص یابد، بر این اساس پیش‌بینی شده که ۱۰ هزار میلیارد تومان برای تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی در سال ٩٤ اختصاص یابد.

* معاون وقت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو:اختصاص ١٠ هزار میلیارد تومان برای نیروگاهها برای تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی در بودجه ۹۴

پیش‌تر علیرضا دایمی معاون وقت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو در این باره گفته بود که یکی از ظرفیت‌های مهم بودجه ٩٤ اختصاص ١٠ هزار میلیارد تومان برای نیروگاهها برای تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی است؛ چراکه هم‌ اکنون واحدهای گازی با ضریب تبدیل پایین تری انرژی تولید می‌کنند و با این طرح خواهیم توانست از حرارت ناشی از این نیروگاه ها، واحدهای بخار ایجاد کنیم، تا بدون افزایش مصرف سوخت، بازده نیروگاه ها افزایش یابد.

* سالانه ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار در مصرف سوخت مایع واحدهای نیروگاهی کاسته خواهد شد

به اعتقاد کارشناسان اقتصاد انرژی، به ازای تبدیل هر دو واحد نیروگاه گازی به یک واحد سیکل ترکیبی حدود ۱۶۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده می‌شود که در صورت اجرای این پروژه در کل صنعت برق سالانه ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار در مصرف سوخت مایع واحدهای نیروگاهی کاسته خواهد شد.

*وزارت نیرو متولی مستقیم تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی

حال با اجرای تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی که متولی مستقیم آن وزارت نیرو است هم از مصرف سوخت مایع واحدهای نیروگاهی کاسته خواهد شد و هم ظرفیت تولید برق افزایش می‌یابد که برای جبران کمبود تولید برق مفید خواهد بود.

*نیروگاه سیکل ترکیبی چیست؟

نیروگاه چرخه ترکیبی نیروگاهی است که شامل تعدادی توربین گاز و توربین بخار می‌شود. در این نوع نیروگاه، با استفاده از بویلر بازیاب، از حرارت موجود در گازهای خروجی از توربین‌های گاز، برای تولید بخار آب مورد نیاز در توربین‌های بخار استفاده می‌شود.

اگر توربین گاز به صورت سیکل ترکیبی نباشد، گازهای خروجی آن، که می‌توانند تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد دما داشته باشند، مستقیماً وارد هوا شده و انرژی باقی‌مانده در آن هدر می‌رود، در حالی که در نیروگاه سیکل ترکیبی، از این انرژی استفاده شده و بویلر توربین بخار بدون نیاز به سوخت، بخار آب تولید می‌کند. بنابراین، با استفاده از این روش، راندمان سیکل افزایش می‌یابد.

به صورت تئوریک، انرژی قابل بازیابی از اگزوز توربین‌های گازی حدود نصف انرژی تولید شده توسط خود توربین گاز است. بنابراین، توان توربین بخار حدود نصف توربین گاز خواهد بود. در برخی از طراحی‌ها، دو توربین گاز، انرژی مورد نیاز برای یک توربین بخار را ایجاد می‌کنند و در نتیجه، توان تولیدی توربین‌های بخار در حدود توربین‌های گاز می‌شود.

به عبارت دیگر می توان گفت که نیروگاه سیکل ترکیبی در واقع ترکیبی از توربین بخار و توربین گازی است، به نحوی که ژنراتور توربین گازی برق را تولید می‌کند، همچنین انرژی حرارتی تلف شده از توربین گاز ( توسط محصولات احتراق) برای تولید بخار مورد نیاز توربین بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد و به این طریق برق اضافی تولید می‌شود.