پشت پرده داستان سلطه چین بر بازار فلزات خاکی کمیاب

‌می‌متالز - چین به آرامی در حال احاطه تمامی بخش‌های دیگر انحصار خود در زمینه عناصر خاکی کمیاب است تا انحصار متالورژیک خود را بیشتر تقویت کند. چرا؟ از آنجا که ۹۵ ٪ کل ارزش حاصل از عناصر خاکی کمیاب به صورت فلز، آلیاژ‌ها و مگنت‌ها است بنابراین تنها نقطه در زنجیره ارزش است که چین باید آن را حفظ نماید.

این چطور کار می‌کند؟

به گزارش می متالز، چین انحصار خود را از طریق معافیت‌ها و یارانه‌های غیر شفاف حفظ می‌کند که ممکن است مطابق استاندارد‌های غربی برابر با ۱۰۰ ٪ هزینه‌های عملیاتی، سرمایه‌ای و تبدیل باشد. به عنوان مثال، اضافه بهای عادی برای محصولات نهایی در اقتصاد‌های سرمایه داری به اضافه یا منهای ۱۰ ٪ است، برای محصولات حساس به سرمایه این می‌تواند صد‌ها برابر بیشتر باشد. برای چین، ۱۰ ٪ یک اضافه بهای معمول در بخش عناصر کمیاب برای تبدیل از اکسید‌ها به فلزات است که حتی شاید هزینه انرژی لازم برای تبدیل اکسید‌ها به فلز را نیز تأمین نکند.
طبق قوانین پایه سرمایه داری، بازار‌های آزاد و تئوری بازار کارآمد، بازار‌های بزرگ با فروشندگان متعدد، بیشترین قدرت رقابت را دارند.

اکنون موارد زیر را در نظر بگیرید: سنگ آهن دومین و فولاد سومین بازار کومودیتی جهان از نظر تناژ است (تعداد زیادی فروشنده دارد)، ترکیب این دو از نظر ارزش بعد از نفت خام دومین بلوک بزرگ کومودیتی دنیاست. عناصر خاکی کمیاب یکی از کوچکترین بازارهاست. مصرف سالانه عناصر کمیاب در امریکا از اکسید‌ها گرفته تا مگنت‌ها فقط ۰۰۰۵/۰ درصد از اقتصاد امریکا را در بر دارد. پیمانکاران دفاعی و پنتاگون دو مصرف کننده اصلی این عناصر هستند. با این حال، پنتاگون حدود یک دهم درصد از مصرف سالانه عناصر خاکی کمیاب ایالات متحده امریکا را مصرف می‌کند.

نئودیمیوم (Nd) از نظر حجم با ارزش‌ترین فلز کمیاب است (تعداد کمی فروشنده دارد).
مقایسه میزان تناژ تولیدی سالانه و اضافه بها:
تولید جهانی سنگ آهن ۳.۳ میلیارد تن در سال
تولید جهانی فولاد ۲.۳ میلیارد تن در سال
اضافه بهای تبدیل: اکسید به فلز ۲۰۰ تا ۵۰۰ درصد
تولید جهانی اکسید نئودیمیوم جدید حدود ۳۰ هزار تن در سال
تولید جهانی فلز نئودیمیوم جدید حدود ۲۵ هزار تن در سال
اضافه بهای تبدیل: اکسید به فلز حدود ۱۰ درصد

فرآیند شیمیایی تبدیل سنگ آهن به فولاد و اکسید‌های عناصر کمیاب به فلز دقیقاً یکسان است. تبدیل آهن به فولاد در مقیاس بزرگ و مکانیزه است، عناصر کمیاب در مقیاس کوچک و با دست (به معنای واقعی کلمه با دست) تولید می‌شوند.

زنجیره ارزش و سهم بازار چین در هر سطح

به نظر می‌رسد افزایش قیمت تبدیل اکسید نئودیمیوم به فلز نئودیمیوم ۲۰ درصد باشد، اما این نشان دهنده این نیست که برای تولید ۱ کیلوگرم فلز نئودیمیوم تقریباً ۱.۲ کیلوگرم نئودیمیوم نیاز است. بیشترین افزایش ارزش در تبدیل سنگ معدن به کنسانتره اکسید مخلوط و در تبدیل فلزات و آلیاژ‌ها به مگنت‌ها اتفاق می‌افتد.

مواد معدنی به کنسانتره سنگ معدن، کنسانتره اکسید مخلوط، اکسید جدا شده، فلزات، آلیاژ‌ها و پودر‌های فلزی و مگنت‌ها پردازش می‌شوند. بدون ایجاد تمایز در هر یک از مراحل ذکر شده در بالا، این محاسبه غلط است که منجر به تصمیم گیری در مورد سیاست‌های نادرست می‌شود. واقعیت این است که امریکا و سایر کشور‌ها به دلیل عدم توانایی در پردازش و پالایش و نداشتن ظرفیت متالورژی، هنوز عناصر خاکی کمیاب خود را به چین می‌فرستند. این بدان معنی است که دنیا کنسانتره سنگ معدن کم ارزش خود را به چین می‌فروشد و چین محصولات نهایی با ارزش بالاتر را مجددا به آن‌ها می‌فروشد.

این باعث می‌شود که چین از نظر اقتصادی در این داد و ستد بهتر از بقیه باشد. خواه در بازار عناصر خاکی کمیاب یا هر ماده اولیه حیاتی دیگر، فلز تنها چیزی است که مهم است.

منبع: ایفنا