چینی‌ها چطور با توسعه پتروپالایشگاه‌ها صنعت پالایش و پتروشیمی را همزمان توسعه دادند

به گزارش می متالز، هفته پیش پرونده‌ای را با موضوع پالایشگاه سازی در ایران باز کردیم که گزارش اول آن نیز با عنوان  «آیا پالایشگاه سازی در ایران سودده نیست؟» منتشر شد.

همان طور که در آن گزارش عنوان شد جدا سازی پالایشگاه ها و پتروشیمی‌ها موجب شد تا سودده بودن پالایشگاه‌ها زیر سوال رود در صورتی که در جهان پالایشگاه ها همواره در کنار پتروشیمی ها احداث می‌شوند و اصطلاحا به آنها پتروپالایشگاه می گویند.

از جمله مدل های توسعه صنایع میان دستی و پایین دستی صنعت نفت و گاز، مدل ادغام پتروشیمی و پالایشگاه و یا به اختصار «پتروپالایشگاه» است که در کشورهای مختلف امتحان شده و توسعه یافته است. هر چند که صنعت پالایش در نقاط مختلف دنیا (اعم از کشورهای صاحب منابع نفت و گاز یا فاقد آن) صنعتی پر سود است اما ادغام صنعت پالایش و پتروشیمی دارای مزایایی است که باعث شده است طرح های پالایشی جدید غالبا بصورت پتروپالایشی باشد.

یک پتروپالایشگاه از ادغام جریان های مواد و انرژی بین پتروشیمی و پالایشگاه های نزدیک هم به وجود می آید. البته با احداث یک پتروشیمی در کنار یک پالایشگاه و یا برعکس هم می توان به یک پتروپالایشگاه دست یافت. هر چند که واحدهای پتروپالایشی که از ابتدا بطور ادغام شده طراحی می شوند، حاشیه سود بالاتری دارند.

چین از جمله کشورهایی که مصرف بالایی در حوزه فرآورده های نفتی و پتروشیمی دارند. کشور چین تا سال 1990 دارای وزارت نفت، وزارت صنایع شیمیایی و دفتر صنایع سبک بود اما سه نهاد یادشده از سال 1998 با یکدیگر ادغام شده است تا این کشور بتواند با توسعه مدل پتروپالایش، صنعت پالایش و پتروشیمی خود را بطور یکنواخت توسعه دهد. در ادامه به بررسی مجتمع های پتروپالایش چین پرداخته خواهد شد.

*پتروپالایشگاه دوشانزی

کشور چین هدف داشته است که تا سال 2012 ظرفیت فرآوری نفت خود را به 100 میلیون تن در سال برساند. تأسیس «پتروپالایشگاه دوشانزی» و نمونه‌های مشابه آن از برنامه های چین برای دست یابی به این هدف بوده است. این پتروپالایشگاه در سال 2008 افتتاح شده و در منطقه سین ژیانگ در شمال شرق چین قرار دارد.

نحوه تشکیل آن به این صورت بوده که یک واحد پالایشی جدید به ارزش 4.4 میلیارد دلار در کنار یک پتروشیمی موجود تأسیس شده و شروع به کار می کند. خوراک آن نیز توسط خط لوله نفت خام به طول 1200 کیلومتر از قزاقستان تأمین می شود.

صاحبان پتروپالایشگاه دوشانزی، شرکت صنعتی پتروشیمی «فوجیان» و شرکت نفت و صنایع شیمیایی چین «Petrochina» هستند که سهم هر یک 50 درصد است. نیمی از سهام خود شرکت صنعتی پتروشیمی «فوجیان» متعلق به پتروپالایشکاه دوشانزی و نیمی دیگر به طور مساوی به اکسون موبیل و آرامکو تعلق دارد.

ظرفیت پتروپالایشگاه دوشانزی 200 هزار بشکه در روز می باشد. تولید این مجموعه 140 هزار بشکه در روز (10 میلیون تن در سال) فرآورده پالایشی با استاندارد EU4 و 3 میلیون تن در سال محصولات شیمیایی است.

این مجموعه شامل 20 واحد پالایشی و 12 واحد پتروشیمی است. ظرفیت واحدهای پتروشیمی آن به شرح زیر می باشد

شرکت های خدماتی طرف قرارداد توسعه پتروشیمی دوشانزی نیز به شرح زیر هستند:

واحد اتیلن1 میلیون تن در سال

واحد پلی اتیلن900 هزار تن در سال

واحد پلی پروپیلن550 هزار تن در سال

واحد آروماتیک600 هزار تن در سال

شرکت های خدماتی طرف قرارداد توسعه پتروشیمی دوشانزی نیز به شرح زیر هستند:

شرکت خدمات مهندسی آمک  (AMEC)

شرکت یوکوگاوا (نصب سیستم های کنترلی و ابزار دقیق)

شرکت تکنولوژی جهانی (Universal Technology) در بخش آزمایشگاهی / 10 میلیون دلار

شرکت RAE system برای خدمات اطفاء حریق و حفاظت در برابر موارد سمی / 2 میلیون دلار

شرکت Zhenjiang Klockner-Moeller Electrical Systems برای خدمات الکتریکی / 12 میلیون دلار

شرکت GE sensing در طول سه سال برای دبی سنج مافوق صوت، رطوبت سنجی، آنالیز اکسیژن / 3 میلیون دلار

*پتروپالایشگاه هِپِنگ جیای

پتروپالایشگاه هِپِنگ جیای در استان فوجیان، در منطقه کوان گانگ شهر کوانژو قرار دارد. ساحل این شهر دارای موقعیت مناسب برای پهلو گرفتن کشتی هاست و بندر آن قابلیت این را دارد که روزانه 400 هزار بشکه نفت در آن تخلیه شود. نیمی از این پتروپالایشگاه متعلق به خود شرکت فوجیان، 25 درصد متعلق به اکسون موبیل و 25 درصد متعلق به آرامکوی عربستان است. خوراک آن نیز از نفت خام عربستان تأمین می شود.

این مجموعه در سال 1993، پالایشگاهی با ظرفیت 80 هزار بشکه در روز بوده است اما در سال 2009 و با عملیات توسعه ای به ظرفیت 240 هزار بشکه در روز رسیده و به پتروشیمی فوجیان متصل می شود. پس از آن واحدهای کراکینگ بخار، پلی اتیلن، پلی پروپیلن و آروماتیک ها تا سال 2013 بهره برداری می شود.

واحدهای اصلی پتروپالایشگاه هِپِنگ جیای عبارتند از تقطیر اتمسفریک، تقطیر خلاء، هیدروکراکینگ (40 هزار بشکه) ، FCC (32 هزار بشکه)، CCR (32 هزار بشکه)، ککینگ تأخیری (14 هزار بشکه)، اتیلن (800 هزار تن در سال)، پلی اتیلن (800 هزار تن در سال)، پلی پروپیلن (400 هزار تن در سال) و آروماتیک (700 هزار تن در سال).

محصولات پالایشی شامل بنزین، دیزل، سوخت جت، LPG، کک، گوگرد، نفت کوره و آسفالت هستند. محصولات پتروشیمی نیز شامل BTX، بوتادین، اتیلن، پلی پروپیلن، EO، گلیکول، DEG، TEG و نفتالین می باشند. حجم سرمایه گذاری مجتمع فوجیان برابر 6 میلیارد دلار بوده است که 5/3 میلیارد دلار آن بابت تبدیل به پتروپالایشگاه صرف شده است.