مغفول ماندن حوزه معدن و عقب ماندگی‌هایی که باید جبران شود

به گزارش می‌متالز، نخستین همایش معدن و فناوری با هدف گفتمان‌سازی، ارتقا و توسعه فناوری‌ها و نوآوری‌های مرتبط با حوزه معدن و صنایع معدنی ایران با حضور رئیس اسبق ایمیدرو، نایب رئیس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران و متولیان، مدیران، کارشناسان و فعالان بخش معدن و صنایع معدنی و حوزه فناوری‌های نوین برگزار شد. این همایش که بصورت مجازی برگزار شد، مهدی کرباسیان - مدیرعامل اسبق سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، ضمن تاکید بر اینکه معدن در ایران از جمله عنایت‌های خداوندی است و ما در حوزه نفت، گاز و معدن جزو معدود کشور‌های ثروتمند دنیا هستیم، تصریح کرد: معدن در اقتصاد کشور نقش اساسی دارد، اما به دلیل سایه افکنی نفت بر اقتصاد، حوزه معدن مغفول مانده است.

وی افزود: تعداد معدودی از معادن ما وارد اکتشافات عمیق شده‌اند؛ لذا بایستی کار وسیع‌تری در این حوزه انجام شود. در سال ۱۳٩٣ که کار اکتشاف به صورت جدی در ایمیدرو کلید خورد، بسیاری از مدیران به ویژه مدیران سازمان زمین شناسی مخالف ورود ایمیدرو به این حوزه بودند که این مخالفت اشتباهی تاریخی بود؛ چراکه طی ۱۰۰ سال اخیر، بخش خصوصی در اکتشاف نقش موثری نداشته است.

کرباسیان افزود: ایران جزو پنج کشور برتر دنیا در بخش معدن است و جدا از معدن و ذخایر آن، دارای نفت و گاز نیز هست. چنانچه سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو به هم نزدیک‌تر شده و تعامل بیشتری داشته باشند، عقب ماندگی اکتشاف از بین خواهند رفت.

رئیس اسبق سازمان ایمیدرو تاکید کرد: بخش عناصر نادر خاکی نیز دارای اهمیت بسیار است و این بخش هم در کشور مغفول مانده و لازم است که در این بخش سرمایه‌گذاری صورت گیرد؛ البته مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی در این زمینه فعالیت دارد.

وی با بیان اینکه معدن جایگاه ویژه‌ای در آینده اقتصاد کشور دارد، گفت: اگر بتوانیم سایه سیاست را از اقتصاد بر داریم، با تعامل جهانی و رفع تحریم‌ها می‌توان رشد خوبی در حوزه اقتصاد برای کشور ایجاد کرد. در حال حاضر رقم رشد اقتصادی کشور در شان مردم و کشور نیست. ایران توانایی جهش داشته و می‌تواند رشد اقتصادی قابل قبولی داشته باشد.

بی‌نیازی از نفت با توسعه فناوری حوزه معدن

در ادامه این همایش مجازی، بهرام شکوری - نایب رئیس کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران و رئیس انجمن مس ایران - نیز با بیان اینکه آینده معدن‌کاری در ایران در استفاده از فناوری‌های نوین برای جلوگیری از هر گونه آسیب و ایجاد مزیت‌های رقابتی است، اظهار کرد: استفاده از فناوری‌های جدید مواد معدنی می‌تواند ما را از درآمد‌های نفتی بی‌نیاز کند و به شعار معدن به جای نفت برسیم. با استفاده از استفاده از فناوری می‌توانیم میزان ضایعات را به صفر برسانیم.

وی افزود: مس از مواد معدنی ارزشمندی است که سبب اشتغال‌زایی، تولید و درآمدزایی بالایی برای کشور می‌شود. حداقل ۱۶۰ ماده معدنی حاوی مس در طبیعت شناسایی شده است و این عنصر دارای قدمتی دیرینه بوده و تمام محصولات آن هم قابل بازیافت است. در حال حاضر پنج میلیارد تن ذخایر جهانی مس است، اما ذخایر مس محتوی ٨٧٠ میلیون تن است و کل مصرف جهانی سالانه ٢٨ میلیون تن است. بیشترین سهم استخراج فلز مس محتوی در اختیار کشور شیلی با ۲۷.۷ درصد است. ما نیز باید میزان استخراج خود را افزایش دهیم. ۴۵ درصد این فلز در شبکه ریل، ۲۰ درصد در ساخت‌وساز، ۱۲.۵ درصد در حمل‌ونقل و ۱۲.۵ درصد در لوازم‌خانگی و مصرفی استفاده می‌شود که البته میزان آن در حمل‌ونقل با روند حذف سوخت‌های فسیلی بیشتر خواهد شد. ضمن اینکه مس مورد استفاده در خودرو‌های الکتریک چهار برابر خودرو‌های بنزینی است.

این فعال معدنی با بیان اینکه شیلی آلمان و ژاپن بزرگ‌ترین تولیدکنندگان دنیا نه به سبب ذخایر، بلکه به دلیل استفاده از تکولوژی‌های جدید هستند، تاکید کرد: ما باید به سمتی حرکت کنیم که ارزش افزوده بیشتر و در ردیف بزرگ‌ترین صادرکنندگان دنیا قرار گیریم. ضروری است که سرمایه‌گذاری بیشتری برای این فلز صورت گیرد. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است در آینده کمبود مس خواهیم داشت که منجر به افزایش قیمت و ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاری در این بخش خواهد شد.

شکوری ضمن اشاره به اینکه دوران رکود بهترین زمان برای سرمایه گذاری است تا در زمان رونق، بتوان از آن بهره برد، گفت: علاوه بر اکتشافات جهانی، ذخایر قابل توجهی در سنوات گذشته در مس شناسایی نشده که می‌تواند جذابیت مس را افزایش دهد. بایستی در اکتشافات عمیق شویم. ورود فناوری منجر شده است که در اکتشافات به نتایج خوبی دست یابیم و با سرعت و دقت و ایمنی بیشتری به استخراج بپردازیم.

وی اعلام کرد: تولید کنسانتره مس در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد دو درصدی داشته و ۱.۲ میلیون تن تولید شده است. تولید کاتد مس نیز در همین بازه زمانی ۲۸۰ هزار تن با رشد شش درصدی نسبت به سال ۱۳۹۸ بوده است. همچنین آند مس با ۳۵۵ هزار تن تولید، ۱۷ درصد رشد نسبت به سال ۱۳۹۸ را محقق ساخته است.

رئیس انجمن مس ایران در پایان خاطر نشان کرد: اخیرا معادن کوچک و متوسط زیادی وارد عرصه تولید شده‌اند که با حمایت دولت می‌توانند از فناوری روز استفاده کرده و در این ارقام تاثیرگذارتر باشند. ضرورت دارد که همگام با دنیا برای استفاده از فناوری‌ها و نوآوری‌ها گام برداریم و چالش نداشتن یک استراتژی توسعه صنعتی و معدنی را از بین ببریم که لازمه آن تدوین استراتژی است. همچنین عدم دخالت دولت در قیمت‌گذاری هم در دستور کار باشد و اجازه دهیم عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت باشند.

ضرورت توسعه سیستم استارت‌آپی در بخش معدن

همچنین عزیزالله عصاری - مشاور عالی گروه مهندسی، صنعتی و بازرگانی CPG و مدیرعامل سابق هلدینگ توسعه معادن و فلزات - نیز با حضور در این جمع مجازی- ضمن تاکید بر ضرورت توسعه سیستم‌های استارآپی در حوزه معدن کشور، اظهار کرد: با توجه به اینکه نفت طی چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها با محدودیت‌ها مواجه شد، معادن کشور به عنوان رقیب اصلی مورد توجه قرار گرفت و کشور به سمت معدن سوق یافت.

وی افزود: ۶۸ کانی مختلف در کشور نهفته است که ۷۰۰ میلیارد دلار ارزش این مواد معدنی در ۱۰ سال اخیر ارزش‌گذاری شد و اکنون به ۱۰۰۰ میلیارد دلار رسیده است. فناوری‌ها در صنعت از دوره باستان وجود داشته و اکنون این فناور‌ها بسیار پیچیده شده است و در تمام دنیا نه‌تن‌ها ایران، بخش معدن نتوانسته خودش را کاملا با فناوری تطبیق دهد.

عصاری با بیان اینکه برای تطبیق فناوری با چالش‌های بسیاری مواجه هستیم که باید حل شوند، گفت: نخستین چالش قوانین و مقرارتی است که در این بخش برای سرمایه‌گذار اطمینان بخش و پایدار نیست. بنگاه‌های بزرگ به معنای واقعی که وارد رقابت‌های بین‌المللی شود، در کشور وجود ندارد. بنگاه‌های بزرگ بایستی ادغام شود تا بتوانیم با سرعت بیشتری در این مسیر حرکت کنیم.

وی افزود: زیرساخت‌هایی همچون جاده، ریل و ... از دیگر چالش‌های موجود است که لازم است تحول ایجاد شود تا بازدهی شرکت‌ها افزایش یابد. همچنین کمبود منابع آب از دیگر چالش‌هایی است که کشور با آن مواجه است. البته کار بزرگ انتقال آب در کشور آغاز شده، اما کافی نیست و باید در این زمینه فکر ویژه شود. دورنمای استفاده از انرژی حتی از نظر قیمت نیز در کشور وجود ندارد و دارای سیاست پایداری در این زمینه نیستیم؛ این عوامل اطمینان خاطر را از سرمایه‌گذار سلب خواهد کرد.

عصاری خاطر نشان کرد: خطوط تولید شرکت‌های ما برای تطبیق با فناوری‌ها و تکنولوژی‌های نوین بررسی و ارزیابی نشده است. کمبود مواد اولیه از دیگر چالش‌های ما است و اگر بخش‌های اکتشافی را جدی می‌گرفتیم با این چالش مواجه نبودیم. از فرایند اکتشاف، استخراج، فرآوری و حمل و نقل بایستی برای ورود بستر فناوری‌های نوین بررسی شود. برای استفاده از فناوری اگر زنجیره ارزش ایجاد شود فضای بزرگ اقتصادی در کشور ایجاد خواهد شد. لازم است بستر استفاده از فناوری‌های نوین در کشور فراهم شود که البته اقداماتی جزیی در این خصوص در شرکت‌های دانش بنیان ما در حال شکل‌گیری است، اما کافی نیست.

وی در پایان تاکید کرد: باید سیستم استارت‌آپی در این بخش توسعه یابد و یک اکوسیستم جدید در این بخش تعریف شود. پلتفرمی در سال گذشته میان دانشگاه امیرکبیر، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و دانشگاه اردکان تعریف شده که گام موثری در این زمینه بوده است.

منبع: ایسنا