قطارهایی از جنس فاینانس

وزیر راه و شهرسازی پیش‌تر در مصاحبه‌های خود اعلام کرده بود که برای نخستین‌بار بحث سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را وارد حوزه ریلی کرده است و سرمایه‌گذاری احداث خط ریلی کرمان - سیرجان از سوی بخش خصوصی انجام شده است.به گفته عباس آخوندی، سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از سوی بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل به هیچ وجه قابل مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در سال‌های گذشته در این حوزه نیست.، در حالی که دولت در تلاش برای استفاده حداکثری از توان داخلی در پروژه‌های ریلی است، فاینانس نیز در پروژه‌های ریلی هر روز نقش پررنگ‌تری به خود می‌گیرد که این را از ثمرات برجام می‌دانند. بخش خصوصی، مجلس و دولت یک صدا شده‌اند که فاینانس را همراه چندین ساله پروژه‌های ریلی کنند. در ماه‌های گذشته شاهد درخواست مدیرعامل مترو از دولت برای تامین فاینانس هزار واگن مترو بودیم. هابیل درویشی، مدیرعامل مترو تهران اعلام کرده بود: درحال‌حاضر فاینانس خرید هزار دستگاه واگن به امضا رسیده و مدارک و مستندات را به دولت تحویل داده و انتظار داریم دولت محترم حداقل نیاز متروی تهران که هزار دستگاه است را حمایت و اجرایی کند. در ایام نوروز نیز در سفری که هیات دولت به روسیه داشتند، تفاهمنامه‌ای ریلی برای تولید واگن مسافربری با یک شرکت روسی امضا شد. این تفاهمنامه ریلی برای تولید واگن مسافربری از سوی منصور معظمی، معاون وزیر و رئیس هیات عامل ایدرو و لیپا مدیرعامل ترنس‌مش هلدینگ امضا شد.

حمایت مجلس از فاینانس‌های ریلی

حمید بنایی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره اهمیت فاینانس در پروژه‌های ریلی گفت: نگاه به ظرفیت و توان داخلی در پروژه‌ها امری ضروری است. ما باید بر توان جوانان و صنعتگران ایرانی اعتماد کرده و از آنها حمایت کنیم تا بتوان محصولات با کیفیتی را تولید کرد.وی افزود: بااین‌حال نمی‌توان به‌تنهایی این مسیر را پیمود و لازم است از فناوری‌های روز استفاده کنیم. ظرفیت‌های خارجی فرصت‌های خوبی را برای ما ایجاد می‌کنند که باید به‌طور محدود و تا آنجا که به تولیدات داخلی ضربه نزند، از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شویم. فرج‌اله رجبی، عضوی دیگر از کمیسیون عمران مجلس نیز به گسترش صنعت گفت: استفاده از فاینانس در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی اقدام مثبتی است که اگر خوب مدیریت شود درنهایت به رشد بخش خصوصی فعال در این صنعت نیز منجر می‌شود. وی افزود: در بحث واگن‌سازی، ایران در ساخت واگن‌های باری و واگن‌های مسافری بین‌شهری پیشرفت‌های خوبی داشته است اما هنوز در ساخت واگن مترو به جایگاه مناسبی نرسیده‌ایم و انتظارها فراهم نشده است. بنابراین در این بخش لازم است که از فاینانس استفاده کنیم و در این رابطه اقداماتی نیز انجام شده است.

فاینانس برای مشارکت در ساخت خطوط ریلی

از یک‌سو دولت به دنبال ایجاد فاینانس‌های تازه برای صنایع ریلی است و از سوی دیگر، مجلس نیز از آنچه در حال اجراست، دفاع می‌کند. پرسشی مطرح می‌شود اینکه آیا به‌راستی بخش خصوصی نیز این اقدامات را در راستای حمایت از توان داخلی می‌بینید؟ اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان پارلمان بخش خصوصی شناخته می‌شود و کمیسیون‌هایی تخصصی به تصمیم‌گیری درباره تولید، توزیع، صادرات و خدمات می‌پردازند. فعالان بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل، در کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران گردهم می‌آیند تا موضوعات مربوط به این حوزه را موردبررسی قرار داده و مطالبات‌شان از دولت و مجلس را مشخص و اعلام می‌کنند. برای روشن شدن نظر بخش خصوصی درباره فاینانس‌های انجام شده در حوزه حمل‌ونقل نظر یکی از اعضای این کمیسیون را جویا شدیم. عضو کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران که یکی از فعالان ساخت خطوط ریلی است به گسترش صنعت گفت: درباره تولید واگن فاینانس‌هایی در حال پیگیری است. بااین‌حال ساخت خطوط ریلی نیز نیازمند مشارکت با شرکت‌های مطرح خارجی است.مهرداد نجفی افزود: ساخت خطوط ریلی در شهرهای جدید، ایمن‌ترین و ارزان‌ترین راه‌های حمل‌ونقل را می‌گشاید. شهرهای جدیدی مانند هشتگرد، بهارستان و گلبهار نیاز به ساخت خطوط ریلی دارند که بخشی از این پروژه‌ها در حال اجراست.
وی گفت: در بررسی‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مشارکت در ساخت خطوط ریلی با استفاده از فاینانس موردتوجه کارشناسان مربوط قرار گرفت. درحال‌حاضر، مجوز فاینانس برای گلبهار از شورای اقتصاد گرفته شده و بانک عامل در ایران و چین مشخص شده‌اند و در ماه‌های آینده فاینانس برای ساخت خطوط ریلی پیگیری می‌شود. براساس این گزارش، کارشناسان بر این باورند که حمل‌ونقل ریلی در ایران نیاز به توسعه زیرساخت‌ها و نوسازی دارد. در این میان، افزایش تعداد واگن‌های متروی شهری و واگن‌های باری اولویت دارد. بااین‌حال شرکت‌های داخلی که با تشنگی بازار به واگن روبه‌رو هستند، تنها با درصدی از ظرفیت خود کار می‌کنند. این شرکت‌ها همچون فعالان بسیاری از صنایع از بودجه‌های ناکافی و کمبود منابع مالی رنج می‌برند. ازاین‌رو، یکی از اصلی‌ترین راهکارهایی که از سوی مسئولان درنظر گرفته می‌شود، تولید مشترک با شرکت‌های خارجی و استفاده از فاینانس است. قراردادهای فاینانس به این مفهوم هستند که یک بانک یا موسسه تجاری خارجی وامی را به‌منظور عملیات معینی به کشور یا شرکت مشخصی پرداخت کرده و درواقع کنترلی روی هزینه کردن آن ندارد و ازاین‌رو، تعهدی هم برای به ثمر نشستن طرح نداشته و در سررسیدهای تعیین شده‌ای اصل و فرع آن را از طرف قرارداد یا بانک تضمین‌کننده قرارداد دریافت می‌کند.بخش خصوصی با انجام سرمایه‌گذاری و مشارکت با شرکت‌های معتبر جهان می‌تواند با تولید واگن، ریل و ساخت خطوط ریلی و قطعات، در زنجیره تولید بیش از امروز فعال شده و از بحران و ورشکستگی خارج شود. اکنون واگن‌های موردنیاز مترو شهرها در داخل مونتاژ می‌شود و دولت درصدد است با انتقال فناوری و دانش فنی با ۵۵درصد ساخت داخل، این واگن‌ها در کشور تولید شود.