کاهش تقاضای شمش نیکل ایران در آینده

می متالز - روند جمعه مصرف شمش نیکل در ایران نشان داده است که وابستگی به واردات چالش اصلی در بازار این فلز است. تا جایی که علاوه بر تقاضای داخلی، دسترسی به شمش نیکل نیز مصرف را تحت تأثیر قرار داد و منجر به کاهش مصرف در برخی سال‌ها شد. اما آن‌چه در حال حاضر آینده مصرف شمش نیکل ایران را تهدید می‌کند، دورنمای اقتصادی کشور با توجه به بازگشت تحریم‌ها است.

به گزارش می متالز، در حال حاضر غالب مصرف نیکل در ایران از طریق واردات تامین می‌شود. در سال 2010، با افزایش 18 درصدی ظرفیت پالایشگا‌ه‌های ایران، تقاضای کاتالیست‌های پایه نیکل نیز افزایش یافت. در همین سال اولین واحد تولید کاتالیست‌های نفتی در ایران نیز به بهره‌برداری رسید. مجموع این 2 عامل رشد تقاضای نیکل ایران در سال 2010 را در پی داشت. در سال 2011 نیز ظرفیت واحدهای پالایش نفت خام ایران با تداوم روند افزایشی، رشد 2 درصدی را محقق کرد که رشد بیشتر مصرف نیکل ایران را نیز در سال 2011 موجب شد. اما در سال 2012 ظرفیت تولید پالایشگاه‌های ایران 5 درصد کاهش داشت که تاثیر آن بر مصرف نیکل در نمودار 1 مشهود است.

در حال حاضر پیش‌بینی‌های جهانی از آینده اقتصاد ایران رشد منفی را نشان می‌دهد که این می‌تواند موجب کاهش تولید واحدهای پالایش نفت خام ایران به‌دلیل کاهش تقاضای داخلی شود و این خبر خوبی برای بازار نیکل ایران نیست. انتظار می‌رود تقاضای نیکل در ایران در آینده سیر نزولی را طی کند و به‌حدود 805 تن در سال 2020 برسد. البته همان‌طور که روند گذشته نیز نشان داد، وابستگی بازار نیکل به واردات، مشکلاتی برای صنایع مصرف‌کننده به همراه داشته که موجب کاهش مصرف شده است. هرچند که واحد‌هایی برای بازیافت نیکل از ضایعات معدنی و کاتالیست‌های مستعمل در حال فعالیت هستند، اما همچنان تولید این واحدها پاسخگوی تقاضا نخواهد بود.

البته در سال 2017 تعدادی طرح توسعه بازیافت نیکل در ایران تعریف شد که مجموع ظرفیت آن‌ها به بیش از 9 هزار تن می‌رسد. با توجه به شرایط آتی، پیشرفت این طرح‌ها نیز خود با مشکلات بسیاری مواجه خواهد بود. بنابراین ممکن است با کسری عرضه، مصرف واقعی در سال‌های آتی به کمتر از مقادیر نشان داده شده در نمودار 4 نیز برسد. لازم به ذکر است که ایران 2 ذخیره نیکل در استان فارس، شهرستان بوانات و استان اصفهان، شهرستان انارک دارد که تا کنون هیچ برنامه‌ای برای بهره‌برداری از این کانسارها در نظر گرفته نشده است.

در صورتی که طی سال‌های آتی، وضعیت واردات نیکل ایران از سال 2014 نیز وخیم‌تر شود؛ نه‌تنها می‌تواند پروژه‌های بازیافت نیکل را تسریع کند، بلکه ممکن است برای بهره‌برداری از معادن مذکور نیز طرح‌هایی در آینده تعریف و اجرایی شود. اما شواهد فعلی حاکی از آن است که ایران در آینده همچنان واردکننده شمش نیکل باقی خواهد ماند.