ارتفاع‌گیری «تورم مبدا»

به گزارش می‌متالز، این گزارش نشان می‌دهد کمترین تورم فصلی تولیدکننده در این فصل مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق با ۳/ ۱ درصد و بیشترین تورم فصلی مربـوط به بخش معدن با ۷/ ۳۸ درصد بوده است. تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل در فصل بهار سال جاری به ۷۳ درصد رسید که در مقایسه با همین شاخص در فصل قبل ۵/ ۵ واحد درصد افزایش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان به ازای تولید کالا‌ها و خدماتشان در داخل کشور، در فصل بهار ۱۴۰۰ نسبت به فصل بهار سال ۱۳۹۹، بالغ بر ۷۳ درصد افزایش یافته است. در میان بخش‌های مختلف تولیدی کمترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به بخش تولید، انتقال و توزیع برق با ۱/ ۳۲ درصد و بیشترین نرخ تورم با ۱/ ۱۵۴ درصد مربوط به بخش معدن است. از طرفی میانگین تغییرات شاخص کل قیمت تولیدکننده در چهار فصل منتهی به فصل بهار، تورم ۴/ ۶۰ درصدی را تجربه کرده است. آمار‌ها نشان می‌دهد کمترین تورم سالانه در این شاخص مربوط به بخش خدمات است که تورم ۴۲ درصدی را ثبت کرده است و از طرفی دیگر بیشترین آن با ۳/ ۱۱۲ درصد مربوط به بخش معدن است. نکته قابل توجهی که در همه این آمار‌ها به چشم می‌خورد، رکوردزنی شاخص‌های مختلف تورم تولید‌کننده و ایستادن در صدر یک دهه اخیر است. موضوعی که خود از وضع نابسامان تولید در کشور حکایت دارد و یکی دیگر از چالش‌های پیش روی دولت جدید را نشان می‌دهد.

تورم‌تولید همچنان صعودی

مرکز آمار ایران در گزارشی، آمار مربوط به تورم تولید‌کننده در بهار سال جاری را منتشر کرد. در هفته‌های گذشته مرکز آمار گزارش‌های دیگری را با عنوان تورم تولید‌کننده منتشر کرده بود؛ با این تفاوت که در گزارش‌های قبلی بخش‌های جزئی‌تر تولید مانند صنعت یا گروه خدمات بررسی شده بود. در عوض این گزارش به بررسی کلی و یکجای آمار تورم تولیدکننده می‌پردازد. شاخص قیمت تولیدکننده که آن را با نماد اختصاری PPI می‌شناسیم، معیاری برای اندازه‌گیری تغییرات در میانگین قیمت دریافت شده توسط تولید‌کنندگان، به ازای تولید کالا و خدمات در داخل کشور است که نسبت به یک دوره زمانی معـین و یک سال تعیین می‌شود. در حقیقـت، شـاخص قیمـت تولیدکننده روند تغییرات میانگین قیمت کالا‌ها و خدمات تولیدشده در داخل کشور را از دیدگاه تولیدکنندگان نشان می‌دهد. این شاخص یکی از معیار‌های سنجش عملکرد اقتصادی دولت‌ها است. این شاخص، تاثیر قابل توجهی در تصمیمات صاحبان صنایع، سرمایه‌گذاران و حتی دولت‌ها و سیاستمداران خواهد داشت.

گزارش منتشرشده از سوی مرکز آمار حاکی از آن است که در بهار سال جای رکورد تورم تولید‌کننده در شاخص‌های مختلف آن شکسته شده است. بر همین اساس تورم فصلی تولیدکننده به رقم ۱/ ۱۰ درصد رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۷/ ۳ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

بر همین اساس بخش کشاورزی نسبت به زمستان سال گذشته شاهد ۶/ ۱۱ درصد افزایش در شاخص قیمت تولید‌کننده بوده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۴/ ۸ واحد درصد رشد را نشان می‌دهد. بخش صنعت در همین مدت ۲/ ۸ درصد تورم تولیدکننده را تجربه کرده است که در بهار ۹۹ این رقم ۶/ ۷ درصد بود. گروه خدمات که بیش از نیمی از تولید در اقتصاد کشور را بر عهده دارد، بالغ بر ۲/ ۱۱ درصد تورم را تجربه کرده و از سطح ۶/ ۶ درصدی سال گذشته بالاتر رفته است. اما کمترین میزان تورم تولید فصلی مربوط به بخش صنعت تولید، انتقال و توزیع برق است که تنها ۳/ ۱ درصد افزایش را در شاخص قیمت ثبت کرده است.

‌این بخش سال گذشته رکورد‌دار افزایش قیمت فصلی بوده و بالغ بر ۲۵ درصد تورم را به ثبت رسانده است. از سوی دیگر پیشتاز تورم فصلی بهار امسال تولید بخش معدن است؛ این گروه در بهار سال جاری بالغ بر ۷/ ۳۸ درصد رشد را تجربه کرده است. سال گذشته این رقم ۶/ ۱۶ درصد بود.

تورم نقطه به نقطه در لاین سبقت

تورم نقطه به نقطه از بررسی شاخص بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی در هر مـاه نـسبت بـه مـاه مـشابه سـال قبـل حاصل می‌آید. این سنجه که تغییرات شاخص تورم را نسبت به مدت مشابه سال قبل مقایسه می‌کند، یک استاندارد جهانی است که توسط بسیاری از کشور‌ها محاسبه و اعلام می‌شود.

در واقع شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه بهترین شاخص برای مقایسه عملکرد و تغییرات در یک سال اخیر است. گزارش اعلام‌شده از سوی مرکز آمار حاکی از آن است که تغییرات شاخص کل قیمت تولیدکننده در چهار فصل منتهی به بهار سال جاری ۷۳ درصد بوده که این رقم نسبت به عدد همین شاخص در بهار ۹۹ چهار برابر شده است.

تورم نقطه به نقطه بهار سال گذشته ۱۸ درصد بود. بخش کشاورزی نیر تورم نقطه به نقطه ۹/ ۷۱ درصدی را در بهار ۱۴۰۰ شاهد بود؛ عددی که در بهار ۹۹ تنها ۸/ ۶ درصد بوده است. بخش معدن نیز که در مدت مشابه سال گذشته شاهد تورم ۶/ ۲۹ درصدی بود، در سال جاری با تورم ۱/ ۱۵۴ درصدی مواجه شده است. بخش صنعت نیز با تورم قابل توجهی روبه‌رو بوده و در یک سال گذشته بالغ بر ۷/ ۹۴ درصد تورم نقطه به نقطه را به ثبت رسانده است. در بهار سال گذشته این شاخص برای گروه صنعت تنها ۵/ ۹ درصد بوده است. صنعت تولید، انتقال و توزیع برق، اما در این بخش شاهد ثبات بوده است؛ تورم نقطه به نقطه این صنعت در بهار سال ۹۹ بالغ بر ۳/ ۳۴ درصد بوده و این رقم در سال جاری به ۳۲ درصد رسیده است که یکی از کمترین تغییرات در میان دیگر بخش‌های تولیدی است. بخش خدمات نیز در سال جاری ۷/ ۴۸ درصد تورم را تجربه کرده که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۳/ ۳۴ درصد بوده است.

بررسی آمار‌ها با سنجه میانگین

آخرین و اصلی‌ترین شاخصی که تورم را با آن اندازه می‌گیرند، تورم میانگین یا تورم سالانه است. بر این اساس شاخص کل قیمت تولید‌کننده در سال منتهی به فصل بهار سال ۱۴۰۰ به ۴/ ۶۰ درصد رسید. این رقم نسبت به زمستان سال ۹۹ بیش از ۷/ ۱۳ درصد و نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۵ درصد رشد را تجربه کرده است. با بررسی جزئی‌تر شاخص اصلی تورم می‌توان دریافت که تورم میانگین تولید‌کننده در فصل بهار سال جاری در بخش کشاورزی ۲/ ۵۰ درصد، بخش معدن ۳/ ۱۱۲ درصد، صنعت ۵/ ۷۸ درصد، تولید برق ۴۵ درصد و خدمات به ۴۲ درصد رسیده است. همه این اعداد حاکی از آن است که وضعیت تورم در بخش تولید شرایط جدید و مخربی را تجربه کرده که در یک دهه گذشته سابقه نداشته است. بررسی‌ها نشان می‌د‌هد نرخ تورم در دوره‌های گذشته هیچ‌گاه از حدود ۵۰ درصد بالاتر نرفته و ثبت تورم ۶۰ درصدی رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است. به نظر می‌رسد این اعداد گویای آن است که تورم تولید‌کننده یکی از بخش‌هایی است که دولت جدید برای تدارک شرایط مطلوب‌تر و ایجاد آرامش در آن تلاش کند.

منبع: دنیای اقتصاد