تصمیم «هوشمندانه» قطر برای فرار از توییت‌های خشمگین ترامپ/ آیا اوپک ظرفیت تولید خود را کاهش می‌دهد؟

به گزارش می متالز، مجله آمریکایی اکونومیست به خروج احتمالی قطر از اوپک اشاره کرد و گفت قطر از زمان آغاز محاصره اقتصادی بازی هوشمندانه‌ای کرده و الان با خروج از اوپک از شر توییت‌های خشمگین رییس‌جمهور آمریکا در صورت کاهش تولید نفت در نشست دو روز آینده اوپک در امان خواهد ماند.

بر اساس این گزارش، قطر اولین کشوری بود که به سازمان کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) بعد از موسسان این سازمان، در سال ۱۹۶۰ پیوست.

روز گذشته سوم دسامبر، سعد الکعبی وزیر انرژی قطر اعلام کرد کشورش برای تمرکز بر اقدامات مربوط به تولید گاز از این کارتل نفتی خارج خواهد شد. این تصمیم قرار است از اول ژانویه عملیاتی شود. با این اوصاف قطر اولین کشوری خواهد بود که از سال ۱۹۹۵ تاکنون از این کارتل نفتی خارج شده است.

قطر به عنوان کشور کوچکی با ۲ میلیون و هفتصد هزار نفر جمعیت، بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی جهان است. این کشور یکی از بازیگران کلیدی در حوزه نفت است که ۶۰۰ هزار بشکه نفت در روز وارد بازار جهانی می‌کند. در میان ۱۵ کشور عضو اوپک، قطر رده یازدهم را به خود اختصاص داده و کمتر از ۲% تولید نفت اوپک را دارد. میزان ظرفیت مازاد قطر قابل توجه نیست و در نتیجه این کشور استفاده چندانی از اوپک نمی‌برد؛ بلکه برعکس، اوپک از عضویت قطر سود می‌کند.

تصمیم قطر یک تصمیم اقتصادی نیست. بیش از نیمی از کشورهای عضو اوپک خاورمیانه‌ای هستند و علیرغم روابط سیاسی بدی که دارند در این کارتل دور هم جمع شده‌اند.

حتی ایران و عربستان هم در این کارتل نفتی منافع مشترکی را دنبال می‌کنند. اما با تحریم‌های تجاری و مسافرتی که علیه قطر در سال ۲۰۱۷ اعمال شد، این کارتل را از هم پاشید. دو کشور از چهار کشوری که قطر را محاصره کردند در این سازمان عضویت دارند که مهمترین آنها عربستان است.

در حال حاضر موجودیت اوپک نیز زیر سوال است. مجموع تولید اوپک یک سوم ۹۹ میلیون بشکه نفتی است که روزانه در جهان تولید می‌شود؛ ماه گذشته روسیه و آمریکا که هیچ کدام عضو اوپک نیستند هر دو بیش از عربستان تولید داشتند. قیمت نفت ۲% در ماه دسامبر پایین آمده و بخشی از آن به دلیل تولید نفت آلبرتاست که بزرگترین استان تولیدکننده نفت کاناداست. کانادا نیز در اوپک عضویت ندارد و اخیرا تصمیم گرفته تولید خود را ۳۲۵ هزار بشکه نفت در روز کاهش دهد.

با این حال اعضای اوپک از جمله عربستان بر ذخایر نفتی بزرگی خوابیده‌اند که می‌تواند قیمت نفت را از این هم پایین‌تر بیاورد. دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا در ماه نوامبر در پی اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران از تولیدکنندگان نفت خواست تولیدشان را برای جبران کسری نفت ایران بالا ببرند. سعودی‌ها با این درخواست موافقت کردند و ۳۵۰ هزار بشکه نفت دیگر نیز روزانه روانه بازار کردند. اما آمریکا به کشورهای واردکننده عمده نفت از ایران معافیت از تحریم‌ها را اعطا کرد.

در نتیجه قیمت‌ها ناگهان از ۷۳ دلاردر هر بشکه به ۵۹ دلار رسید. سعودی‌ها چیزی درباره این معافیت‌ها نمی‌داستند و از این بابت شوکه شده بودند. دولت عربستان برای جبران کسری بودجه خود به نفت ۸۸ دلاری نیاز دارد.

عربستان امیدوار است در نشستی که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، درباره کاهش تولید تا ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز به نتیجه برسند. روسیه هم با نفت ۵۳ دلاری موافق نیست و اخیرا ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه گفته بود، نفت ۶۰ دلاری بسیار عادلانه و خوب است.

افزایش قیمت نفت خطر خشمگین شدن ترامپ که مهمترین متحد عربستان است را به همراه  دارد. او همین الان هم به قدر کافی از عربستان متنفر است.

ترامپ اخیرا در انتقاد از انحصار نفت در دست اوپک گفته بود « مونوپولی اوپک باید قیمت‌ها را پایین نگه دارد.»

بعد از این توییت ترامپ قیمت نفت تا ۷۸ دلار در هر بشکه بالا رفت. برخی اعضای کنگره سعی کردند قانونی را به تصویب برسانند که طی آن آمریکا اجازه دارد از اوپک شکایت کند. روسای جمهوری قبلی این قانون را وتو کرده بودند، ترامپ هم چندان تمایلی به تصویب این قانون ندارد.

از زمانی که محاصره قطر آغاز شده، این کشور بازی دیپلماتیک زیرکانه‌ای را آغاز کرده است. آنها با وعده توقف کمک‌های مالی به تروریست‌ها و توسعه پایگاه العدید در قطر که اصلی‌ترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه است، موفق شدند در برابر اعضای شکاک دولت ترامپ به موفقیت برسند. خروج از اوپک آنها را در برابر قوانین احتمالی آمریکا مصون خواهد داشت و از شر توییت‌های خشمگین ترامپ نیز امان نگه می‌دارد.