تاکید رئیس جمهور بر مدیریت مصرف آب/ لزوم اصلاح نگرش مردم درباره صرفه جویی در مصرف آب

به گزارش می متالز، در پی بارش‌های مناسب پاییزی در سه ماه نخست سال آبی و تحلیل‌های مختلف درباره وضعیت کم‌آبی کشور باید این نکته را مورد توجه قرار داد که کمبود آب در کشور مقطعی نیست و مردم نباید تصور کنند، در فصل پاییز و زمستان نیاز به صرفه جویی نیست.

خوشبختانه در فصل پاییز پرباران امسال، حدود 92 میلی‌متر بارندگی در کشور ثبت شد که این حجم از بارش نسبت به میانگین 50 سال اخیر حدود 46 درصد افزایش نشان می‌دهد، پس این رقم‌ها به طور خاص در مقایسه با پاییز کم‌بارش و خشک سال ۹۶ که در همین زمان حدود 30 میلی‌متر بود، رشدی برابر 213 درصد داشته است.

اگر چه باید توجه داشت توزیع مکانی بارش از مهرماه تاکنون به گونه‌ای بوده که همچنان برخی استان‌های کشور همچون «یزد»، «اردبیل» و «سیستان و بلوچستان»، بارش‌های کمتر از نرمال را تجربه می‌کنند.

به‌دلیل خشکسالی طولانی مدت گذشته و خشک بودن اراضی، بارندگی کمتر به روان‌آب تبدیل شده است. همین امر باعث شده که تغییرات چندانی در موجودی مخازن سدهای کشور اتفاق نیفتد و همچنان حجم برخی از سدها همچون دوستی، کوثر و زاینده‌رود که تامین کننده آب شرب شهرها هستند، نسبت به سال گذشته کاهش داشته باشد.

طبق اعلام مراجع رسمی، بر خلاف بارش‌های مناسب و گاهی سیل‌آسا در دو ماه ابتدایی فصل پاییز، وضعیت بارش در فصل زمستان در محدوده نرمال تا کمتر از نرمال پیش‌بینی شده که این موضوع نیازمند توجه و دقت ویژه در سال آتی، مدیریت مصرف در حوزه های مختلف شرب، کشاورزی و صنعت و اساسا همراهی همه ارکان دولتی و آحاد مردم است.

پس باید در نظر داشت که برای بهره‌مندی همگان از نعمت ارزشمند آب، درایت و حساسیت لازم در مصرف به‌کار گرفته شود، به گونه ای که سیدزاده مدیرکل دفتر مدیریت مصرف آب شرکت آب و فاضلاب کشور می‌گوید: شاید در طول فصل پاییز و زمستان به دلیل پایین آمدن دما و افزایش بارش‌ها، ذهنیت مردم این گونه باشد که مشکل کمبود آب و کم آبی نداریم، بنابراین فرهنگ مصرف بهینه آب باید نهادینه شود و اتفاقاً این اقدامات باید از سنین پایین جامعه آغاز شود، این موضوع تا به طور کامل در آینده در جامعه نهادینه شود.

وی افزود: استفاده از سردوش‌های کاهنده مصرف آب و فلاش تانک های دو مرحله ای می توانیم کمک بزرگی به مدیریت مصرف آب انجام دهیم، بنابراین قطعاً تا زمانی که آب ارزان باشد و موضوع اقتصاد آب برطرف نشده و قیمت آب واقعی نشود، برخی مشترکان از آب شرب در شستن خودرو و محوطه ها استفاده خواهند کرد.

مدیرکل دفتر مدیریت مصرف شرکت آب و فاضلاب کشور تصریح کرد: به هر حال در فصولی که میزان بارندگی بالا است، شاید کمبود آب زیاد احساس نشود، پس باید مدیریت مصرف آب در کشور به خصوص در شهرهایی مثل اصفهان و کرمان و شیراز که جزء شهرهای دارای تنش آبی هستند، نهادینه و در تمام طول سال رعایت شود و نباید مصرف بهینه آب مقطعی باشد.

*برنامه های دولت برای مدیریت مصرف آب

حسن روحانی رئیس جمهور روز سه شنبه هنگام ارائه لایحه بودجه ۹۸ به مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه برای مدیریت مصرف آب برنامه ویژه داریم، گفت: دولت تنها متعلق به یک استان نیست و نگاه یکسانی برای حل مسئله آب در استان‌ها وجود دارد، آب مشکل مهم ملی است و دولت برای این بخش تصمیمات مهمی خواهد گرفت.

وی افزود: از ابتدای بودجه تعدادی از نمایندگان با هم بحث می‌کنند که بحث نان نیست، بحث‌ اینها بحث آب است و آب به عنوان یک مسأله مهم در کشور مطرح است و دولت در این راستا وظیفه دارد.

کارشناسان محیط زیست بر این باور هستند که رویکرد پیشگیرانه در مقابله با خشکسالی از طرق مختلف از جمله مدیریت تقاضا و اصلاح الگوی مصرف آب قابل برنامه ریزی و پیگیری است.

تجارب کشورهای مختلف نشان داده است، در چنین شرایطی مسئولین با دقت و نظم بهتری که ناشی از آمادگی های قبلی است، برای مقابله با بحران احتمالی اقدام خواهند کرد. به همین دلیل و با توجه به سابقه موفق رویکرد پیشگیرانه باید همواره طرحی دقیق در مورد مدیریت تقاضا و مصرف آب و همچنین مدیریت عرضه و توزیع آب وجود داشته باشد، تا آب تولید شده با بالاترین کارائی و راندمان استفاده شود و از اتلاف آب جلوگیری شده و در واقع حفظ آب شود.

بیش از دو دهه است که در مدیریت منابع آب، مدیریت تقاضا و مصرف بیش از مدیریت عرضه مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت عرضه مربوط به عواملی است که بر کیفیت و کمیت آب ورودی به یک سیستم مصرف مؤثرند. ولی مدیریت تقاضا مربوط به عواملی است که بر چگونگی مصرف آب و یا اتلاف آب پس از آن مؤثر است.

به عبارت دیگر مدیریت تقاضای آب به فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که کمک می‌کند تقاضای آب کاهش یابد، راندمان مصرف بهبود و از آلوده شدن یا نابودشدن منابع جلوگیری شود.

طبق استانداردهای جهانی برای کشورهای خشک و نیمه خشک و کم آب، حداکثر آب به حساب نیامده در یک شبکه توزیع حدود ۱۵ درصد و برای کشورهای پرآب حدود ۲۵درصد توصیه شده است. در حالی که این رقم در شهرهای ایران از ۲۵تا ۶۰ درصد است. در سال ۱۳۷۹ کاهش یک درصد آب به حساب نیامده، به معنی ۲ میلیارد تومان به توان مالی شرکت‌های آب و فاضلاب و برابر با ایجاد ۲۰۰ میلیون متر مکعب ظرفیت جدید تأمین آب بوده است.

وقتی که استفاده و به کارگیری رویکرد پیشگیرانه موثرتر است، باید همواره طرحی دقیق در مورد مدیریت تقاضا و مصرف آب وجود داشته باشد، تا بر اساس آن از اتلاف آب جلوگیری و حفظ آب شود.

قبلاً منظور ازحفظ آب، شناسایی منابع آب صنایع برای استفاده در یک مدت کوتاه و خاص در شرایط بحرانی بود. اما امروزه نقش حفظ آب تغییر کرده است و باید بتوان برای مدت طولانی از جایگزین استفاده کرد. حفظ و نگهداری و احیاء آب از منابع در دسترس، از جمله روش های اصلی مدیریت منابع آب در شرایط اضطراری و بحران ها هستند.

اصلاح الگوی مصرف آب

اصلاح الگوی مصرف آب در هر کدام از بخش های مختلف شامل مصارف خانگی، اماکن عمومی و تجاری و همچنین در بخش فضای سبز شهری، کشاورزی و صنعت، از جمله اقدامات ارزشمند و اقتصادی است که در تمام طرح ها و برنامه‌های آبی به منظور کاهش مصرف آب باید مورد توجه خاص قرار گیرد.

اصلاح الگوی مصرف آب در بخش مصارف خانگی

آب کالائی اقتصادی است (قیمت آب در ایران ارزانترین در خاورمیانه) و اگر مصرف کنندگان بخوبی نسبت به این مسئله آگاه شوند، یعنی می دانند هنگام مصرف آب، پول آن ها کجا می‌رود. پس در این صورت در مصرف آب دقت بیشتری نموده و آب را درست و به جا مصرف می‌نمایند و با دید اقتصادی و بهتری به مسئله مصرف آب می‌نگرند.

همواره یکی از روش‌هائی که ممکن است، ما را در رسیدن به اهداف سیاست های طراحی شده رهنمون کند،کاهش مصرف آب در بخش‌های خانه داری و تمرین آن توسط مردم برای کسب آمادگی در بحران‌های آینده است.

مطالعات انجام شده در بسیاری از کشورها نشان داده است که رعایت الگوی صحیح مصرف و فرهنگ سازی مناسب بین مردم شرایط لازم برای۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش مصرف آب را فراهم کرده است و ثابت شده در دسترس بودن رهنمودهایی که مقدار مصرف آب در هر بخش از مصارف خانگی را، تعیین کرده است، می تواند با آگاه سازی و یادآوری مرتب آن ها، نقش موثری در کنترل مصرف توسط مصرف کنندگان داشته باشد و آن ها از احساس مسئولیت بالاتری برخوردار باشند.

به هر سوی تاکید روحانی رئیس جمهور بر مدیریت مصرف آب در سال ۹۸ نشان می‌دهد که رفتارها یا نیات رفتاری مردم نسبت به صرفه جویی در مصرف آب به نگرش و میزان آگاهی آنان نسبت به مسائل مربوط به آب بستگی دارد. از این رو، برای موفقیت مدیریت مصرف آب، لازم است، آگاهی ها و نگرشهای مردم نسبت به صرفه جویی در مصرف آب اصلاح شود، تا همکاری آنها در اجرای این برنامه‌ها بیشتر شود.