ایمیدرو ۵۰ هزار کیلومتر فراتر از برنامه تکلیفی، اکتشاف کرد

به گزارش می متالز، این گردهمایی که با همت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی برگزار می‌شود، از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، شرکت ملی صنایع مس ایران، سازمان نظام مهندسی معدن ایران، خانه معدن ایران، انجمن سنگ‌آهن ایران، انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران، سازمان نقشه‌برداری ایران، شرکت رستاک پادویژن و شرکت زرآزما حمایت می‌شود.
در این زمینه، گفت‌وگویی با علی اصغرزاده، مدیر اکتشاف سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) دارد. او در این گفت‌وگو به نکته‌هایی درباره برگزاری این همایش‌ها اشاره می‌کند و از آخرین اقدامات ایمیدرو در حوزه اکتشاف می‌گوید.

دومین دوره همایش اکتشاف مواد معدنی، بهمن برگزار می‌شود. این همایش‌ها چه نقشی در بهبود روند رشد اکتشاف در کشور دارند؟

این‌گونه همایش‌ها، محلی برای دورهمی‌های متخصصان و صاحبان اندیشه است که تجربه‌ها و کارهای انجام شده و آخرین روش‌های اکتشافی در آن مورد تبادل قرار می‌گیرد. فقط نکته پراهمیت این است که این همایش‌ها باید به نوعی تجمیع شوند. متاسفانه در کشور ما با پدیده همایش‌زدگی روبه‌رو هستیم؛ تعداد زیادی همایش در سال برگزار می‌شود. نه فقط در حوزه اکتشاف بلکه در تمام حوزه‌ها از سوی بخش خصوصی و بخش دولتی، با تعدد همایش‌ها روبه‌رو هستیم که باید به نوعی تجمیع و به صورت تقویم، تدوین شوند. در تمام جهان هم این گونه است که همایش‌های بزرگ و بنامی برگزار می‌شود. کشورهای دارای علم اکتشاف و معدن مانند کانادا، افریقای جنوبی، امریکا، استرالیا و... همایش‌هایی را به صورت دوره‌ای، مقتدرانه و قوی، با تعداد بسیار اندک برگزار می‌کنند. اما تعداد همایش‌های برگزار شده در ایران بسیار زیاد شده است. البته سازمان زمین‌شناسی، یکی از متولیان مهم برگزاری همایش‌ها با موضوع اکتشاف است؛ با این حال معتقدم بخش خصوصی و دولتی باید با هماهنگی با هم، یک تقویم نمایشگاهی مرتبط با زنجیره معدن را تدوین و در هر موضوعی به یک همایش سالانه یا دو سالانه اکتفا کنند.

آخرین خبرها از بخش اکتشاف چیست؟ سرانجام ۲۷۰ هزار کیلومتر کار اکتشافی ایمیدرو چه شد؟

اکتشافات ایمیدرو که ابتدا با ۲۵۰ هزار کیلومتر بسته شد و تا تابستان به ۲۷۰ هزار کیلومتر رسید، درحال‌حاضر به ۳۰۰ هزار کیلومتر افزون شده است. پس از آخرین اعلام پهنه‌های مورد اکتشاف از سوی ایمیدرو باید اعلام کنم آخرین پهنه‌هایی که در سال ۹۷ به پهنه‌های اکتشافی ما اضافه شد، از استان‌های بوشهر، هرمزگان و ایلام است که فاز نخست آنها یعنی شناسایی، انجام شده است و در حال انجام فاز دوم آن یعنی پی‌جویی هستیم که با خبرهای خوبی در این زمینه خواهیم آمد. ما در این مناطق بیشتر به دنبال فسفات، بوکسیت و بیتومین هستیم. پهنه دیگری که در امسال به ما اعلام شد، پهنه دیواندره کردستان است که به دنبال مکاتبه اداری آن برای دریافت مجوزهای لازم اکتشاف هستیم تا پهنه را در اختیار بگیریم و کار را شروع کنیم.

در پهنه‌های قبلی مانند بیجار و قروه کردستان چه پیشرفت‌هایی حاصل شده است؟

سازمان ایمیدرو در فرآیندی، پهنه‌های قروه و بیجار را به بخش خصوصی واگذار کرد که مراحل شناسایی و پیجویی آن به پایان رسیده و شرکت صنعتی- معدنی کردستان، کار را انجام می‌دهد و ایمیدرو فقط نظارت می‌کند. آنجا محدوده‌های خوبی از مس، طلا و سنگ آهن پیدا شده، به نحوی که در بیجار ۶ پروانه اکتشاف، ماحصل و خروجی کار بوده و در قروه هم ظرفیت‌های حاصل از شناسایی و پیجویی در حال انجام است تا ببینیم چند پروانه اکتشاف از آن حاصل می‌شود. آنها را هم در فاز اکتشافی ادامه می‌دهیم.
در دیواندره هم هنوز مجوز نهایی را نگرفته‌ایم البته مجوز ابتدایی گرفته شده و به دنبال پیگیری مجوزهای نهایی هستیم تا پهنه در اختیار ما قرار گیرد. این پهنه برای سازمان بلوک می‌شود تا کار را به ‌طور رسمی شروع کنیم.

با توجه به نقشه راه معدن که وظایف سازمان زمین‌شناسی و ایمیدرو را در بخش اکتشاف تفکیک کرد، وضعیت پروژه‌های ایمیدرو چگونه ادامه خواهد یافت؟

آنچه تاکنون انجام شده، مربوط به مجوزهایی است که پیش از ابلاغ نقشه راه معدنی بوده و پس از این نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان سیاست‌گذار اصلی، محدوده‌های کاری ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی را مشخص می‌کند و ما بر این اساس کار می‌کنیم. در اصل این ۲ سازمان، بازوهای اجرایی وزارتخانه در زمینه اکتشاف هستند.

بخش خصوصی چه کمکی به اعتلا و توسعه اکتشاف می‌کند؟

به طور کلی ۳ محور و بازیگر اصلی در بخش اکتشافات داریم؛ بخش خصوصی، ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی. همکاری این ۳ محور باعث رشد و اعتلای بخش اکتشاف می‌شود. در سال‌های گذشته هم هر جا این ۳بخش به هم نزدیک شدند و همکاری مناسبی انجام دادند، شاهد موفقیت‌شان بودیم.
از چندین سال گذشته در ایمیدرو به دنبال این بودیم که این همکاری را بیشتر کنیم؛ از جمله همکاری که از چند سال گذشته با سازمان زمین‌شناسی شروع کردیم و منجر به تولد معدن سنگان شد. پس از آن نیز بخش عمده‌ای از خروجی این همکاری، در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت. به طور معمول کار این‌گونه است که بخش خصوصی، خروجی کارهایی را که بخش دولتی انجام می‌دهد، ادامه می‌دهد. در تمام جهان هم به همین شکل است؛ اطلاعات پایه را بخش دولتی تهیه می‌کند و بخش خصوصی، آن را اجرا می‌کند و کار را ادامه می‌دهد. دولت هر چه اطلاعات بیشتری تولید کند و ریسک کار را پایین بیاورد، سرمایه‌گذار بیشتری جلب می‌کند و این کاری است که ما جزو وظایف خودمان می‌دانیم. در عمل، روی محدوده‌ها کار می‌کنیم و آنها را به نتایج قابل قبولی می‌رسانیم سپس فراخوان می‌دهیم و بر اساس قانون به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم.
بخش‌های خصوصی که شما مثال زدید، به طور عمده شامل شرکت‌های بزرگ و خصولتی هستند. منظور من بخش خصوصی کوچکی است که توان مهندسی خوب و توان مالی پایینی دارد.
من فرمایش شما را قبول دارم اما تعریف مشخصی از بخش خصولتی نداریم؛ قانون تجارت، تعریف مشخصی از بخش خصوصی دارد و شرکت‌هایی که واجد این مشخصات باشند، خصوصی به شمار می‌روند. ما نیز بر اساس قانون، این پهنه‌ها را به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم زیرا به عنوان متولی این امر، تابع قانون هستیم. البته در مشارکت‌ها و واگذاری‌ها می‌بینید که برخی از شرکت‌های مشارکت‌کننده، ۱۰۰ درصد خصوصی هستند و شرکت‌هایی هم هستند که نیمه خصوصی و بخشی هم وابسته به مراکز دیگرند اما در اصطلاح عام، چنین تفکیک‌هایی وجود دارد.
 با این حال در مزایده‌ها گاهی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بسیار سنگینی هستند و شرکت‌هایی می‌توانند در آن حضور یابند که شرکت‌های بزرگ و وابسته هستند زیرا در فراخوان‌های ما هر شرکتی که بتواند کیفیت کارش را به اثبات برساند می‌تواند در آن شرکت کند. در این میان برای تایید صلاحیت مالی و مهندسی، از سازمان‌هایی مانند نظام مهندسی معدن کمک می‌گیریم.

طبیعی است که برخی پروژه‌ها سنگین هستند و شما هم بسته به شرایط احرازی آنها کار را واگذار می‌کنید. منظور من این است که چگونه می‌توان از بخش خصوصی که ضعیف‌تر است اما توان مهندسی خوبی دارد، استفاده کرد؟

شرکت‌هایی که کار اکتشاف می‌کنند می‌دانند که در اکتشاف، بعضی کانسارها بزرگ هستند، برخی هم کوچکند و می‌توان با یک کار اکتشافی کوچک، آنها را جمع‌ کرد اما حضور شرکت‌ها در فراخوان‌های ما هم بر این اساس است.
گاهی کانسارها به حدی بزرگند و تیپ کانه‌زایی آنها به گونه‌ای است که عمق ماده معدنی و حجم آن زیاد است و شرکت‌های کوچک نمی‌توانند وارد فراخوان شوند، فضا فقط برای شرکت‌های بزرگ باز می‌ماند. این شرکت‌ها هم دارای یک‌سری شرایط ازجمله سرمایه‌گذاری سنگین و دوره زمانی بسیار طولانی برای بازگشت سرمایه هستند که در توان شرکت‌های کوچک نیست.
باید در دوره طولانی سرمایه‌گذاری کنید و مدت زمان زیادی هم منتظر بمانید تا این سرمایه‌گذاری به سود برسد. این دوره، دوره بازگشت سود پول سرمایه‌گذار است. در حقیقت این کانسارها شرکت‌ها را تفکیک می‌کنند.
البته این اتفاق افتاده که شرکت‌های کوچک، کنسرسیوم تشکیل ‌دهند و نمونه‌اش را در معدن مهدی‌آباد می‌بینیم.