نیازمندی‌های یک خیز اکتشافی در بخش معدن

به گزارش می متالز، این رویداد در حالی برگزار می‌شود که فعالان اکتشافی کشور همواره از انتظارات خود برای توجه بیشتر به این بخش و همچنین سازمان زمین‌شناسی کشور به عنوان سازمان اصلی متولی اکتشاف می‌گفته‌اند. کوروش شعبانی، رئیس کارگروه اکتشاف خانه معدن نیز در گفت‌وگویی بر لزوم این توجه تاکید کرده و نظر خود را درباره کم و کیف برگزاری این رویداد تشریح کرده است.

لزوم یک انقلاب اکتشافی

کوروش شعبانی در ابتدا اظهار کرد: اکتشاف در ایران با توجه به مساحت ۱میلیون و ۶۴۸هزار کیلومتر مربعی کشور و در شرایطی که بیشتر مناطق کشور ر‌خنمون سنگی است یا به عبارتی دیگر بیشتر سطح کشور بیرون‌زده است، ظرفیت مناسبی برای اکتشاف دارد.
وی ادامه داد: به روایت وزارت صنعت، معدن و تجارت ۷درصد سطح کشور و به روایت همکاران ما در بخش خصوصی ۳درصد ایران را اکتشاف کرده‌ایم، پس کشورمان را می‌توان در زمینه اکتشافات معدنی، بکر به شمار آورد، در حالی که پایه و اساس تمام برنامه‌های توسعه‌ای بلندمدت از جمله چشم‌انداز تولید ۵۵میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ خورشیدی، اکتشاف است و ما به آن میزان از تولید نخواهیم رسید، مگر اینکه بتوانیم هر سال ذخایر قطعی و احتمالی معادن سنگ‌آهن کشور را ارتقا دهیم و این کار ممکن نیست مگر با انجام برنامه‌ریزی‌های دقیق و منظم.
شعبانی افزود: دلیل اینکه برخی از استان‌ها مانند خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان نمی‌توانند با وجود ذخایر درخور مانند کرمان در رتبه‌های نخست تا پنجم معدنی قرار بگیرند، این است که اکتشافات لازم در این مناطق انجام نشده است. در نتیجه، نیاز به تلاش و صرف بودجه بیشتر در اکتشاف احساس می‌شود و البته سازمان زمین‌شناسی نیز به عنوان متولی اکتشافات کشور می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد و در کنار آن، سازمان‌های توسعه‌ای مانند ایمیدرو هم می‌توانند یاریگر باشند.
رئیس کارگروه اکتشاف خانه معدن در ادامه، به عزم ایمیدرو در توسعه اکتشافات در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: در چند سال گذشته، ایمیدرو به عنوان یک سازمان توسعه‌ای، اقدامات قابل توجهی درباره اکتشاف انجام داده است. این در حالی ‌است که پرداختن به مسئله اکتشاف در حوزه فعالیت‌های اصلی این سازمان نمی‌گنجد. از جمله اقدامات این سازمان، اکتشاف در ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع از مناطق مرزی کشور بوده اما ما بر این باوریم که اکتشاف باید سرعت بیشتری داشته باشد و سرمایه بیشتری صرف آن شود.
وی افزود: در نتیجه می‌توان گفت اکتشاف بسیار مهم است اما متاسفانه آن طور که باید، به آنها بها داده نشده است. همین فاصله زمانی ۶ساله که در برگزاری دور دوم همایشی این چنین از سوی سازمان زمین‌شناسی و البته شرکت همراه وجود دارد، نشانگر این است که به این بخش توجه کافی نشده است. بخش معدن کشور، نیاز به یک انقلاب اکتشافی دارد و در کنار آن، حمایت از بخش خصوصی فعال در این زمینه مهم است. برای اکتشاف باید بودجه‌های کلان خرج شود و بودجه‌های موجود که فقط دخل و خرج را میزان می‌کند، کافی نیست.
شعبانی خاطرنشان کرد: به نظر من سازمان زمین‌شناسی به هزار تا هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه سالانه نیاز دارد. این بودجه برای توسعه اکتشافات موردنیاز سازمان زمین‌شناسی است و نباید از آن کوتاه آمد. کوتاهی در توجه به اکتشافات، به معنای کوتاهی در رسیدن به اهداف توسعه‌ای کشور است و پرداختن به اکتشاف می‌تواند بخش معدن را به جایگاهی برساند که استحقاق آن را دارد.
این کارشناس ادامه داد: برگزاری گردهمایی‌های معدنی از جمله اکتشافی، در ارتقای این بخش از کشور موثر است اما آنچه در برگزاری رویدادهایی این چنین اهمیت دارد، تاکید بر کیفیت رویداد است. در واقع انتظار می‌رود در عملی شدن آنچه در این رویدادها گفته می‌شود، تعهدی وجود داشته باشد. همچنین انتظار می‌رود سازمان زمین‌شناسی به عنوان متولی اصلی اکتشاف در کشور، بیش از اینها موردتوجه قرار بگیرد. این سازمان تا ۲ دهه پیش شاهد حضور بزرگان معدن و زمین‌شناسی کشور بود و برترین سازمان زمین‌شناسی خاورمیانه به شمار می‌آمد، حتی نقشه‌های زمین‌شناسی خاورمیانه به این سازمان سفارش داده می‌شد. با این حال دست‌کم در یک دهه گذشته نتوانسته آن طور که باید و شاید، توانمند ظاهر شود.
وی همچنین گفت: ایران کشوری معدنی است و ما می‌توانیم قطب مس، طلا، سرب و روی و آهن منطقه باشیم اما عملی شدن چنین چشم‌اندازی در گام نخست، نیاز به اکتشاف دارد. انتظار می‌رود در پایان این رویداد، سازمان زمین‌شناسی با جمع‌بندی نظر تمام فعالان اکتشاف به ویژه فعالان بخش خصوصی، بیانیه‌ای اعلام کند و ضمانت اجرایی برای آن بیانیه از سازمان‌های ذی‌صلاح دریافت کند و تا یک سال آینده، پیشرفت عملی شدن خواسته‌های فعالان بخش اکتشاف را پیگیری کند و گزارش دهد و از انحراف احتمالی جلوگیری به عمل آورد. این موضوع می‌تواند یک نتیجه و برآورد درخور از یک رویداد باشد. در واقع آنچه از این رویداد برمی‌آید، باید عملیاتی شود.
شعبانی در پایان اظهار کرد: علاقه‌مندی بخش خصوصی کشور به اکتشاف زیاد است و این تمایل باید جهت‌دهی و هدفمند شده و به آن بها داده شود.

ارتقای ژئوفیزیک هوایی

رسول مونسی‌اسکوئی، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور صمان‌کاو، از شرکت‌کنندگان حاضر در نمایشگاه نیز نظر خود را درباره این رویداد، عنوان و پیشنهاد کرد: باید بودجه‌ای برای ژئوفیزیک هوایی در نظر گرفته شود، این سیستم اکتشاف در تمام جهان حتی در کشورهای عربی مرسوم است و در غنا به پشتیبانی یوان انجام می‌شود. فناوری این انواع اکتشاف در کشور چندان وجود ندارد، حضور شرکت‌های خارجی در این زمینه می‌تواند تاثیرگذار باشد و در ترکیب شرکت‌های داخلی و خارجی، سرمایه و فناوری اکتشاف هوایی نیز می‌تواند تحولی را در صنعت معدن کشور ایجاد کند.
وی افزود: در سال ۹۲ تلاش‌هایی برای حضور شرکت‌های صاحب فناوری حفاری هوایی انجام شد و حتی تا بستن قرارداد نیز پیش رفت اما به دلیل وضع و شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران، مشکلاتی برای این شرکت‌ها ایجاد شد؛ از جمله اینکه این شرکت‌ها نتوانستند تجهیزات و قطعاتی که به ایران وارد می‌کنند را بیمه کنند و شرکت‌های خارجی از همکاری با ایران انصراف دادند. ما به عنوان مشاور شرکت ملی صنایع مس در بخش دولتی به دنبال این بودیم که تمام اکتشا‌‌‌ف‌ها را با ژئوفیزیک هوایی انجام دهیم و شرکت‌ها را به پای قراردادها رساندیم اما نتوانستیم آنها را به سرانجام برسانیم. درحال‌حاضر ژئوفیزیک به شکل هوایی و زمینی است، در ایران بخش گسترده‌ای با ژئوفیزیک زمینی انجام می‌شود و بخشی از آن نیز از سوی سازمان زمین‌شناسی انجام خواهد شد. مناطقی که ایمیدرو برای کار ژئوفیزیک به ما می‌دهد، بیشتر استخراج شده از نقشه‌های ژئوفیزیک هوایی است که از سوی شرکت‌های داخلی انجام می‌شود.
مونسی ادامه داد: ژئوفیزیک هوایی ویژه مناطقی است که دسترسی به آنها امکان‌پذیر نیست؛ بی‌هنجاری که در نقشه‌ها دیده می‌شود با ژئوفیزیک زمینی برطرف می‌شود. ژئوفیزیک هوایی هم منوط به داشتن سرمایه و پشتوانه مالی و فناوری است که دانش آن را نداریم. سازمان زمین‌شناسی، ژئوفیزیک هوایی را با همکاری شرکت خارجی انجام می‌دهد. امکان بومی‌سازی ژئوفیزیک هوایی با توجه به توانمندی‌های داخلی و در نظر گرفتن بودجه، امکان‌پذیر است اما درحال‌حاضر سازمان زمین‌شناسی، بودجه لازم را برای پیشبرد این پروژه‌ها ندارد.

۳ سخنرانی خارجی و بیش از ۱۰کارشناس داخلی

گفتنی است در این همایش، پروفسور ادموند ساید، با ۲ موضوع «استفاده از استاندارد بین‌المللی گزارش‌نویسی مبتنی بر CRIRSCO به منظور تعیین ریسک و نبود قطعیت در ارزیابی کانسارها» و «ارزیابی نبود قطعیت زمین‌شناسی در مراحل مختلف ارزیابی پروژه» سخنرانی خواهد کرد. سخنرانی دوم در آیین پایانی رویداد انجام خواهد شد.
 پروفسور شائویونگ یانگ، دومین سخنران خارجی و برد ویسون، سخنران سوم خارجی همایش است که با موضوع کنترل کیفیت در آنالیزهای ژئوشیمیایی سخنرانی می‌کند. از جمله سخنرانان ایرانی این رویداد نیز نعیم ادیبی است که با ۲ موضوع اکتشاف و توسعه پایدار و مدیریت پروژه‌های اکتشافی سخنرانی خواهد کرد. منصور قربانی نیز با موضوع نگاهی به متالوژنی ایران با توجه به نقش پی‌سنگ پرکامبرین سخنرانی خواهد کرد.
همچنین علاوه بر سخنرانی کارشناسان، این رویداد دربردارنده کارگاه‌های آموزشی است که علاوه بر کارشناسان معرفی‌شده با حضور کارشناسانی همچون جمال کیوانیان، بابک آل طه، سیدرضا مهرنیا، سیدسهراب حسینی، حمیدرضا رفیعی، حسن زمانیان، سیدعلی حسینی، حمید ایمان‌زاده، فیروز جعفری، سیدابوالحسن رضوی و مهدی محمدی‌ویژه و نهاری برپا خواهد شد.