حاشیه‌ای بر پدیده ناتمام قاچاق خـاک طلا

به گزارش می متالز، برداشت غیرمجاز سنگ و خاک طلا از معدن طلای «اندریان» در ماه‌های گذشته، علاوه بر ضرر مادی، پیامد جانی نیز داشته و ۲ نفر در هنگام انجام این کار غیرقانونی، جان خود را از دست دادند، یک نفر نیز مصدوم شد.
گفته می‌شود برخی از ساکنان روستای «اندریان» که معدن طلایی در ۷۰ کیلومتری شمال شرق تبریز دارد، از معدن، خاک طلا برداشت می‌کنند و هر یک کیلوگرم از آن را ۴۰۰ هزار تومان می‌فروشند.
در تایید این ادعا می‌توان به خبری مبنی بر کشف ۶ تن سنگ و خاک طلای قاچاق به ارزش ۲۸ میلیارد ریال در ۲۰ مهر امسال و ۵۰۰ کیلوگرم سنگ طلا در شهرستان ورزقان در هفته گذشته از سوی نیروی انتظامی اشاره کرد.
مجموع این اتفاق‌ها، از وجود پدیده قاچاق سنگ و خاک طلا از معدن طلای «اندریان» حکایت دارد و بر لزوم تدابیر جدی و عملی برای متوقف کردن آن تاکید می‌کند.

رنگین‌کمان معادن

آذربایجان‌شرقی از مناطق غنی معدنی در کشور به‌شمار می‌رود، به طوری که به گفته کارشناسان حوزه معدن، این استان در چهارراه متالورژی جهان قرار گرفته و کمربند آلپ- هیمالیا و آسیای صغیر از آن عبور می‌کند.
تاکنون از ۶۸ نوع مواد معدنی موجود در کشور، ۵۲ نوع ماده معدنی در آذربایجان شرقی شناسایی شده است.
براساس آمارها، بیش از ۶۵۰ واحد معدن در آذربایجان شرقی وجود دارد که ۴۱۱ مورد آن فعال است؛ همچنین دست‌کم ۱۰ نوع ماده معدنی این استان در سطح ملی مطرح است که کانی‌های فلزی بسیار گرانبهایی همچون مولیبدن، طلا، مس و نفلین‌سینیت از آن جمله‌اند.
آذربایجان‌شرقی را از نظر تنوع معادن فلزی، رنگین‌کمان معادن توصیف کرده‌اند زیرا این استان با ۸ میلیارد تن ذخیره معدنی، رتبه نخست کشور را داراست.

ورزقان، شهرستان طلایی

ورزقان یکی از شهرهای مهم معدنی آذربایجان شرقی است و آن را باید شهرستان طلایی استان نامید؛ شهرستان ورزقان دارای چندین معدن مهم طلاست که فعالیت‌های اکتشافی و بهره‌برداری در ۲ معدن طلای «اندریان» و «مزرعه شادی» هم‌اکنون در حال انجام است. معدن طلای اندریان ۱۲۰ هکتار وسعت و ۳۰ میلیون تن ذخیره طلا با عیار ۵ درصد دارد.
فعالیت‌های اکتشافی در محدوده معدن طلای «اندریان» از سال ۱۳۷۲ از سوی شرکت منطقه‌ای معادن آذربایجان شروع شده است و هم‌اکنون نیز شرکت معدنی «زرین داغ آستارکان» با همکاری و سرمایه‌گذاری «شرکت پروژه زمین‌شناسی معدنی» از کشور گرجستان با هدف استخراج سالانه ۱۴۰۰ هزار تن کانسنگ طلا و تولید طلا به روش هیپ لیچ در این معدن فعالیت می‌کند.
اما آنچه در ماه‌های اخیر، روند استخراج طلا از معدن «اندریان» را با چالش روبه‌رو کرده و مشکلاتی را به وجود آورده است، برداشت قاچاق از آن است که مجموعه تشکیلات قضایی و نیروی انتظامی را درگیر کرده است.

مشکل برداشت غیرمجاز

فرماندار شهرستان ورزقان با تایید خبر برداشت غیرمجاز از معدن طلای «اندریان»، گفت: تعدادی افراد برخلاف قانون و به‌طور مخفیانه به این معدن ورود کرده و خاک و سنگ طلا از آن برداشت می‌کنند.
حسن یحیوی با اشاره به اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی و شرکت پیمانکار این معدن به استناد ماده ۱۹ قانون معادن و تبصره‌های آن شکایت‌های خود را اعلام کرده‌اند، اضافه کرد: نیروی انتظامی شهرستان ورزقان، اقدام به دستگیری چند نفر از این افراد کرده و آنها را به مراجع قضایی شهرستان تحویل داده است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز در این باره گفت: به‌غیر از متولیان معادن که اجازه برداشت برای آنها صادر شده، هر برداشت دیگری غیرمجاز بوده و جرم است.
مهر انگیز رحمانی درباره اقدامات انجام شده برای جلوگیری از برداشت غیرمجاز از معدن طلای «اندریان» گفت: بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۹ قانون معادن، نیروی انتظامی ملزم به همکاری با معادن است و باید مانع ایجاد مزاحمت به این معادن شود اما با وجود نامه‌نگاری‌ها هنوز نتیجه خوبی به‌دست نیامده است.

پیامد اقتصادی و اجتماعی

رئیس خانه معدن ایران که ریاست هیات مدیر شرکت سرمایه‌گذار در معدن طلای «اندریان» را نیز بر عهده دارد، با تایید برداشت‌های غیرمجاز از این معدن گفت: نزدیک به ۸ ماه است که سرمایه‌گذاران این پروژه متوجه برداشت‌های غیرمجاز در حوزه فعالیت خود شده‌اند و این اقدامات به مجموعه‌های مرتبط از جمله فرمانداری منطقه، نیروی انتظامی، دادگستری و سازمان صنعت، معدن و تجارت گزارش شده، همکاری تنگاتنگی نیز برای کنترل موضوع شده است.
محمدرضا بهرامن با تاکید بر اینکه مجموعه‌های مرتبط برای کنترل و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز، اقدامات لازم را انجام داده‌اند، اظهار کرد: متاسفانه وسوسه‌هایی که برای ایجاد درآمد در افراد ایجاد شده، زمینه برداشت‌های غیرمجاز را فراهم و گسترش داده که در این میان به‌نظر می‌رسد سرشاخه‌ها و خریداران اصلی این‌گونه برداشت‌ها باید شناسایی و دستگیر شوند.
بهرامن با اشاره به اینکه برداشت‌های انجام شده از حوزه اکتشافی معدن، با گونی جابه‌جا می‌شود، اضافه کرد: آماری از حجم برداشت‌ها وجود ندارد اما در ۲ کیلومتری محدوده معدن در روستای «اندریان»، تونل‌هایی برای رسیدن به رگه‌های طلا و برداشت از آنها، شناسایی شده که علاوه بر نیروی انتظامی، حراست معدن نیز برای جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و جلوگیری از وقوع اتفاق‌ها و سوانح تلخ، کنترل و نظارت را بیشتر کرده است.
این فعال حوزه معدن کشور با اذعان به پیامد این‌گونه اقدامات با توجه به وجود سرمایه‌گذار خارجی در پروژه، تشریح کرد: برداشت‌های غیرمجاز هموطنان نه تنها اقتصاد کشور و منطقه را خدشه‌دار می‌کند بلکه اتفاق‌های ناگواری را نیز برای افرادی که اقدام به برداشت‌های غیرمجاز می‌کنند، در پی دارد.
وی با تایید خبر کشته شدن ۲ نفر از افرادی که اقدام به برداشت غیرمجاز از معدن طلای «اندریان» کرده بودند، افزود: متاسفانه ۲ نفر که اقدام به حفر تونل برای رسیدن به رگه‌های طلا در معدن کرده بودند، به دلیل غیراصولی بودن اقدام‌شان و با ریزش تونل در زیر خاک مدفون شده و فوت کردند.
بهرامن، اقدامات فرهنگی را ضروری‌تر از سایر اقدامات دانست و عنوان کرد: تمام هم و غم سرمایه‌گذاران و مسئولان مرتبط، رسیدن به اهداف قانونی با انجام امور فرهنگی است تا بار روانی به‌وجود آمده در منطقه را کنترل و خنثی کنند.
رئیس خانه معدن ایران با تشریح وضعیت کلی معدن طلای خاروانا یادآوری کرد: درحال‌حاضر ۲۸۰ نفر در این معدن مشغول به کار هستند که ۹۰ درصد آنها بومی منطقه هستند، پس اثرات هر نوع پیشرفت و افزایش تولید یا حتی هر نوع کمبود، ضعف و آسیب به ماهیت کار در این معدن، به اهالی این منطقه باز خواهد گشت.
وی ضمن اشاره به سهم ۳۰ درصدی بخش خصوصی ایران و ۷۰ درصدی سرمایه‌گذار خارجی در معدن طلای «اندریان» گفت: در آینده نزدیک، این رقم به طور مساوی و به صورت ۵۰ درصد بین ۲ بخش تقسیم خواهد شد.