ذخایر نفت و گاز باید ضامن توسعه و رفاه باشد؛ نه عامل هدررفت انرژی

به گزارش می متالز ،این نشست خبری که با محوریت جشنواره دانش‎آموزی «بهسو» برگزار شد، حرف‎های خواندنی زیادی داشت.

• محسن دلاویز به آمار و ارقام جالبی اشاره کرد؛ برای نمونه این‎که ایران 80 میلیونی در پرداخت یارانه انرژی، چین با جمعیت یک‏‎ونیم میلیاردی‎اش را پشت سر گذاشته است؛ یا این‎که از مجموع یارانه‎ای که در دنیا به حوزه انرژی اختصاص می‏‎یابد، سهم ایران 15 درصد است و یارانه‎ پرداختی در کشور، معادل 10 درصد تولید ناخالص داخلی است. جالب‎تر آنکه 50 درصد یارانه انرژی به سه دهک پردرآمد جامعه تعلق می‎گیرد که سهم هزینه‎های سوخت این سه دهک کمتر از سه درصد مجموع هزینه‎های روزمره‎شان است. وی آمار و ارقامش را با پرسشی خاتمه داد: «خوب است از خودمان بپرسیم با این روند تخصیص یارانه، ما توانسته‎ایم به تحقق اهداف عدالت اجتماعی نزدیک‎تر شویم یا کشورهایی که حامل‎های انرژی را با قیمت‎های واقعی عرضه کردند؟»

پاسخ به این پرسش در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی خالی از لطف نیست؛ به‌ویژه در شرایطی که به نظر می‎رسد اعتبارات بودجه هم کششی برای پرداخت این میزان یارانه ندارد.

• مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‎که این شرکت با توجه به ماهیت مسئولیت‎هایش، در باب بهینه‎سازی مصرف بنزین چه پیشنهادی دارد و چه سیاستی را راهگشاتر می‎داند، با یادآوری این‎که هیچ برنامه‎ای برای افزایش قیمت بنزین در دستور کار دولت نیست، به‌طور تلویحی از اعمال سیاست‎های قیمتی در مهار مصرف سوخت حمایت کرد و گفت: «وزارت نفت در سال‎های اخیر با افزایش قابل توجه ظرفیت تولید بنزین در کشور کار بزرگی کرد؛ اما پایداریِ موفقیت تولید بنزین در شرایطی که مصرف پابه‎پای تولید حرکت می‎کند، چه میزان است؟ نخبگان کشور باید به این بحث، کارشناسانه ورود و ابعاد آن را شفاف کنند. در چهل سالگی انقلاب، بی‌شک به آن میزان پختگی و بلوغ رسیده‎ایم که مسائل را شفاف با مردم در میان بگذاریم. مردم هم نمی‎خواهند شاهد هدرفت انرژی در کشور باشند.»

فارغ از آنکه اعمال سیاست‎های قیمتی در مهار مصرف سوخت با در نظر گرفتن مجموعه‎ای از شرایط و متغیرهای اقتصادی حاکم بر کشور، تا چد حد می‎تواند راهگشا باشد، اما مصرف افسارگسیخته بنزین از یک سو و قاچاق فزاینده سوخت از سوی دیگر، به خوبی بیانگر این واقعیت است که نظام کنونی پرداخت یارانه در کشور قابل دفاع نیست.

• دلاویز به آمار مصرف انرژی بر اساس ترازنامه انرژی سال 95 اشاره کرد که بر مبنای آن، انرژی مصرفی در بخش‎های خانگی، صنعت و حمل‎ونقل به ترتیب معادل 396، 331 و 319 میلیون بشکه نفت خام بوده است. وی در این میان، کنایه‎ای هم به خودروسازان زد و گفت: «این میزان مصرف انرژی در بخش حمل‎ونقل در شرایطی است که سرانه مالکیت خودرو در کشور نسبت به آمریکا یا کشورهای اروپایی بسیار پایین‎تر است، اما مصرف غیربهینه سوخت در خودروهای داخلی به حجم مصرف سوخت در کشور دامن زده. خوب است خودروسازان داخلی با حمایت‎های جدی‎ای که از آنان می‎شود، بیشتر به بهبود فرآیند مصرف سوخت در تولیداتشان توجه کنند.»

دلاویز به درستی اشاره کرد؛ اما آیا می‎توان به بهبود عملکرد خودروسازانی که این روزها تمرکزشان بیشتر بر افزایش قیمت‎ها‎ معطوف شده است، امیدی داشت.

• مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت در این نشست گفت «بیش از آنکه شدت مصرف انرژی در کشور نگران‎کننده باشد، بی‎تفاوتی نسبت به این روند فزاینده مصرف جای نگرانی دارد. حال آنکه هزینه مورد نیاز برای اجرای طرح‎های بهینه‎سازی مصرف سوخت، قابل مقایسه با هزینه‎های طرح‎های توسعه‎ای در صنعت نفت نیست.» دلاویز در این زمینه به طرح جایگزینی بخاری‎های سنتی اشاره کرد و با اشاره به مصرف معادل سه فاز پارس جنوبی به واسطه استفاده از حدود 20 میلیون بخاری سنتی در کشور، ادامه داد «با 3 میلیارد دلار سرمایه‎گذاری، جایگزینی 14 میلیون بخاری سنتی امکانپذیر می‎شود.» این مقام مسئول به نکته خوبی اشاره کرد «تاثیرپذیری روند توسعه از فشار تحریم‎ها را نمی‎توان نادیده گرفت؛ اما می‎توان حال که توسعه با محدودیت‎هایی روبه‌روست، با تمرکز بر مقوله مصرف (بهینه) برای کشور فرصت‎آفرینی کرد.»

• صحبت از بخاری‎ها به اینجا ختم نشد. دلاویز از آمادگی کامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت برای ورود به طرح جایگزینی 150 هزار بخاری در مدارس طی دو سال آینده خبر داد و گفت: «همه مقدمات برای کلید خوردن این طرح فراهم است و اگر سازمان نوسازی و تجهیز مدارس نیز برای همکاری اعلام آمادگی کند، اجرای طرح آغاز می‎شود.»

طرح‎های ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‎پذیر، ظرفیت خوبی برای جذب سرمایه است، اما در غالب مواقع به دلیل نبود سرمایه‎گذار، امکان استفاده از این ظرفیت فراهم نمی‏‎شود. حال اینکه چرا چنین طرحی با وجود اعلام آمادگی سرمایه‎گذار، دریافت مصوبه شورای اقتصاد و ضرورت اجرا از حیث مسائل ایمنی مسکوت مانده است، جای پرسش دارد. دلاویز یادآور می‌شود: «حادثه زمانی‎که یک بار روی می‎دهد، یک حادثه است؛ اما وقتی تکرار می‏‎شود، یک انتخاب.»

• مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت در ادامه، از تفاهم با وزارت نیرو برای واگذاری طرح برقدار کردن چاه‎های کشاورزی به توانیر خبر داد و گفت «در این زمینه، پیش‎نویس قراردادی به منظور واگذاری برقدار کردن 110 هزار حلقه چاه کشاورزی به توانیر آماده شده است.»

بر اساس آمار اعلام شده از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران، هم‎اکنون ۲۱۹ هزار حلقه چاه کشاورزی در کشور وجود دارد که با احتساب آمار وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر مصرف ۱۶ هزار و ۵۰۰ لیتر گازوئیل در هر حلقه چاه، سوخت مایع قابل‎توجهی به مصرف چاه‎های دیزلی می‎رسد و می‎توان این روند مصرف را با برق‌دار کردن چاه‎ها متوقف کرد؛ اقدامی که امید است با اجرای توانیر و نظارت شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت، از این پس سرعت بیشتری گیرد. به گفته دلاویز، نقش فلاحتیان، معاون برنامه‎ریزی وزیر نفت که پیش‎تر از اهالی وزارت نیرو بود، در ایجاد این تفاهم به منظور تسهیل و تسریع طرح قابل توجه بوده است.

• مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت به طرح‎هایی که در دستور کار بخش حمل‎ونقل این شرکت هم قرار دارد اشاره کرد؛ از نوسازی کامیون‎ها و کشنده‎های فرسوده تا نوسازی ناوگان تاکسیرانی. به گفته دلاویز همکاری خوبی میان این شرکت با شرکت‎های بهره‎برداری مترو، راه‎آهن جمهوری اسلامی ایران و شرکت مسافربری رجا برقرار است و طرح‎های تعریف شده در سایه این همکاری اجرا می‎شوند. البته وی به واگذاری برخی طرح‎های این شرکت به وزارت صنعت، تجارت و معدنن (صمت) هم اشاره و در عین حال تاکید کرد «طرح‎های بهینه‎سازی که در دستور کار شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت است، با جدیت دنبال می‎شود.»

بر اساس مصوبه‎ای که ۲۰ خرداد ماه امسال از سوی سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شد، اجرای طرح جایگزینی ۶۵ هزار دستگاه کامیون و کشنده فرسوده بالای ۱۰ تن با سن بالاتر از ۳۵ سال و طرح جایگزینی ۱۷ هزار اتوبوس فرسوده دیزلی با اتوبوس‎های پایه گازسوز که از سوی شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت به نمایندگی از وزارت نفت دنبال می‎شد، به وزارت صنعت، معدن و تجارت واگذار شده است که البته بر اساس بند ۲۱ همین مصوبه، همه قراردادهای امضا شده‌ از قبل در شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت به قوت خود باقی می‎ماند.

• دلاویز در نشست خبری امروز، بار دیگر از ایده تشکیل سازمان مصرف انرژی به منظور جلوگیری از فعالیت‎های جزیره‎ای در حوزه بهینه‎سازی الگوی مصرف انرژی حمایت و تصریح کرد «شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت که ساختار آن زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران قرار دارد، به‌طور طبیعی نمی‎تواند جوابگوی ماموریت تعریف‎شده در حوزه بهینه‎سازی مصرف انرژی در کشور باشد.»

این‎که چنین ایده‎ای تا چه حد درست و قابل اجراست، نیازمند بررسی‎های کارشناسانه است و در این مجال نمی‎گنجد؛ اما در این‎که باید برای ممانعت از فعالیت‎های جزیره‎ای در حوزه انرژی فکری کرد و نباید بی‎تفاوت از کنار ضرورت اصلاح الگوی مصرف انرژی عبور کرد، تردیدی نیست. آیا می‎دانستید شورای عالی انرژی دو سال است تشکیل جلسه نداده است؟!

• نشست خبری امروز مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت با محوریت «جشنواره دانش‎آموزی بهسو» برگزار شد؛ جشنواره‎ای که با ابتکار این شرکت در مسیر فرهنگ‌سازی برای اصلاح الگوی مصرف با محور قرار دادن قشر دانش‎آموزی (متوسطه) از اول بهمن ماه آغاز می‎شود و بر اساس برآوردهای صورت گرفته، دربرگیری آن به حدود 6 میلیون دانش‎آموز و در مجموع (با احتساب خانواده‎ها) به حدود 15 میلیون نفر از جمعیت کل کشور می‎رسد. فرهنگ‌سازی، رکن مهمی است که می‎تواند با هزینه‎های حداقلی، آثار قابل توجهی در بهبود فرایند مصرف برجای بگذارد. در این مسیر، هر کس به سهم خود می‎تواند در اطلاع‎رسانی بیشتر نقش‎آفرینی کند. مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت از همه رسانه‎ها درخواست کرد در این زمینه همراهی کنند؛ از همه رسانه‎ها و به‌ویژه رسانه ملی.

• مدیرعامل شرکت بهینه‎سازی مصرف سوخت یادآوری کرد «توسعه نیاز کشور است و مباحث جناحی را برنمی‎تابد؛ حرکت درست در این مسیر، نیازمند گفتمان بین نخبگان جامعه است. باید مباحث را شفاف بررسی کنیم و این واقعیت را هم از یاد نبریم که جراحی اقتصادی بدون خونریزی ممکن نخواهد شد.» در این نشست خبری به درستی تاکید شد «برخورداری ایران از حجم فراوان ذخایر نفت و گاز، باید پشتوانه و تضمین‎کننده توسعه و رفاه جامعه باشد، نه این‎که منجر به مصرف غیربهینه و هدررفت انرژی شود.»

امروز (29 دی) روز هوای پاک است. راستی اگر اتلاف انرژی در کار نبود، هوای شهرمان چه‎قدر متفاوت می‏‎شد...