بندر سالیانکا، گذر‌گاهی برای صادرات محصولات ایرانی به بازار روسیه

به گزارش می‌متالز - دریای خزر، به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه‌ی جهان، با ۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر طول ساحلی، و با در بر‌گرفتن پنج کشور و ۲۰ استان (ایالت)، و بیش از ۷۰ شهر، و با اسکان جمعیتی بالغ بر ۱۷ میلیون نفر در حاشیه خود، در مسیر اصلی گذر‌گاه‌های حمل‌و‌نقلی و ترانزیتی معتبر و قدیمی نظیر راه‌گذر شمال-جنوب، راه‌گذر دریای خزر-دریای سیاه، ترانس کاسپین و ... قرار گرفته است.

بر‌اساس گزارش یورو‌نیوز، شمار ناوگان کشتی‌رانی تجاری دریای خزر، حدود ۳۰۰ فروند کشتی فعال است؛ که ازین میان، ۱۵۰ فروند آن سهم روسیه، و ۶۰ فروند سهم ایران است؛ و ۹۰ فروند هم به سه کشور دیگر تعلق دارد.

بندر منطقه آستاراخان، ایستگاهی در مسیر مواصلاتی شمال به جنوب است.

مسیر مواصلاتی شمال به جنوب، آسیای مرکزی و هند را به ایران و گرجستان و روسیه و اروپا پیوند می‌دهد.
این مسیر، در حالی که از طریق ارمنستان از جنوب به شمال می‌رود، به جاده‌ای به گرجستان متصل می‌شود که به بنادر دریای سیاه پوتی و باتومی، و پس از آن روسیه و کشور‌های مشترک‌المنافع و اتحادیه اروپا اتصال می‌یابد.

بندر سالیانکا، در منطقه اقتصادی آستاراخان واقع شده و جمهوری اسلامی ایران، ۵۳ درصد آن را در اختیار دارد. [مابقیِ این سهام در اختیار روسیه است.]رئیس این بندر هم یک ایرانی است. به گفته‌ی داریوش جمالی، رئیس «بندر ایرانی-روسی سالیانکا» در بندر آستراخان روسیه: شرکت کشتی‌رانی جمهوری اسلامی، برای اولین‌بار محموله‌ی ترانزیتیِ چندوجهی (ترکیبی) از روسیه به هندوستان را از طریق راه‌گذر شمال-جنوب موسوم به INSTC آغاز کرده است.
البته پیش از آن نیز این شرکت، محموله‌هایی را به صورت موردی و مقطعی جابه‌جا می‌کرده است؛ اما به گفته جمالی: با تلاش‌های تیم کشتی‌رانی به صورت آزمایشی، سازوکاری تعبیه شده است که کانتینر‌ها از روسیه به هند، یا آسیای دور، تنها با برنامه‌ای سراسری حمل شوند... که این مهم درست همان هدفی است که برای راه‌گذر شمال-جنوب تعریف شده است.

شهر بندری آستاراخان، در ۵۰ کیلومتری شمال دریای خزر در روسیه واقع شده و از طریق رود ولگا به دریای خزر متصل می‌شود.

مطابق آمار رسمی دولت محلی آستاراخان، بندر سالیانکا در سال ۲۰۲۰ در بین ۱۵ بندر فعال رودخانه ولگا، از هم نظر تناژ بار و هم از بُعد تعداد اسکله، رتبه اول را به خود اختصاص داد.

بندر سالیانکا که بیش از ۵۳ درصد سهم کشتی‌رانی ایران را در اختیار دارد، در سال ۲۰۲۰ با حدود ۶۷۰ هزار تن تخلیه، و بارگیری، به برترین بندر منطقه در این زمینه تبدیل شد.

در این بندر، اسکله‌ای به طور ۷۵۰ متر وجود دارد و ۵ کشتی می‌توانند به طور هم‌زمان بارگیری و تخلیه کنند.

ظرفیت تخلیه و بارگیری این بندر در طول یک‌سال، چیزی بالغ بر نیم‌میلیون تن است؛ و براساس سرمایه‌گذاری‌ها پیش‌بینی می‌شود که این میزان به بیش از ۰.۷ میلیون تن در سال نیز برسد.

از دیگر ویژگی‌ها و مزایای این بندر می‌توان به ۴ هزار متر خط ریلی شامل شش ریل راه‌آهن، واگن‌های حمل غلات، انبار‌ها و سیلو‌های مختلف اشاره کرد.

نوع صادرات روسیه از این بندر به ایران اغلب شامل غلات، چوب، روغن و دانه‌های روغنی، گوشت قرمز، و تجهیزات و قطعات است.

میوه و خشک‌بار، سبزی‌جات، سیمان، محصولات غذایی فرآوری‌شده، منسوجات و سرامیک نیز از دیگر محصولاتی هستند که از طریق همین بندر به ایران وارد می‌شوند.

۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ بود که خبرگزاری روسی تاس به نقل از الکساندر ایلیچف، مدیر کارخانه‌ی کشتی‌سازی، (در حاشیه‌ی نمایشگاه صنعتی ایران روسیه) اعلام کرد که کشتی‌سازی روسی Red barricades در منطقه آستاراخان، در جنوب روسیه، در حال مذاکره با شرکت‌های ایرانی برای ساخت مشترک دکل‌های حفاری جهت استفاده در تولید نفت در خلیج‌فارس است.

او در طول نمایشگاه گفته بود که طرفین، یادداشت تفاهم امضا خواهند کرد و پس از آن در مورد گزینه‌های تأمین مالی پروژه به گفتگو خواهند نشست.

او گفته بود: مقادیر بسیار بالایند و ایرانی‌ها اعداد را در مقیاس‌هایی چندمیلیارد دلاری بیان می‌کنند. ضمن آنکه اشاره کرده بود چرخه ساخت‌و‌ساز، نه برای یک‌سال، بلکه برای دهه‌ها برنامه‌ریزی شده است.

مسئولیت مدیریت مذاکرات برای تأمین مالی این پروژه با آژانس صادرات روسیه Exar بوده است.

شرکت کشتی‌سازی Red Barricades هم‌چنین در ساخت برخی تأسیسات در دریای خزر، برای شرکت بزرگ نفتی لوک‌اویل نیز مشارکت داشته.

اوایل همان ماه بود که اعلام شد شرکت ایرانی نسیم باهر کیش، سهام کنترل بندر سولیانکا در منطقه آستاراخان را به دست خواهد آورد. نسیم باهر کیش، متخصص حمل‌و‌نقل کالا و مسافر از طریق دریا بوده است.

این بندر، دروازه‌ی ورود ایران به بازار روسیه است.

بندر سالیانکا با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در خاک روسیه و دریای خزر، می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه و تقویت کریدور شمال-جنوب داشته باشد.

ضمن آن‌که این بندر در انتهای رودخانه بزرگ ولگا قرار دارد، که با ۸۰ درصد حجم آب ورودی به دریای خزر، تنها آب‌راه قابل کشتی‌رانی در مناطق سرزمینی روسیه است که از کانال «ولگا-دان» استفاده می‌کند؛ و تمام این‌ها افزایش ظرفیت این بندر را که در تبادل کالا میان روسیه و ایران نقش به‌سزایی دارد، ضروری می‌کنند.

اما موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد، استفاده از بندر سالیانکا، به عنوان دروازه‌ی ورود به بازار روسیه و مرکز صادرات محصولات ایرانی است.

متأسفانه ظرفیت و زیرساخت‌های این بندر به گونه‌ای است که بیشتر برای واردات از روسیه به ایران استفاده می‌شود و سهم آن در مقایسه با سایر مقاصد صادراتی ایران به روسیه، بسیار ناچیز است.

منبع: روزنامه اینترنتی فراز