نفت و گاز اروندان؛ راهبر مطمئن تولید نفت در غرب کارون

به گزارش می متالز، گستره جغرافیایی وسیع، مشترک بودن بیش از ۵۰ درصد میدان‌های تحت مدیریت، تزریق گاز به صورت امتزاجی با فشار بالا در میدان پیچیده دارخوین و کار در جوار هورالعظیم و اهمیت مسائل زیست‎محیطی از ویژگی‎های این شرکت تولیدی است که بر اهمیت ماموریت‎های آن می‎افزاید.

حفظ محیط زیست؛ اولویت نفت و گاز اروندان

مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان، مهم‌ترین اولویت این شرکت را مسائل زیست‎محیطی می‎خواند و می‎گوید: «این موضوع برای ما بسیار حائز اهمیت است؛ حفاری‎ها را با نهایت دقت و وسواس به منظور جلوگیری از وقوع هرگونه آلودگی دنبال می‎کنیم و استفاده از دستگاه‎های MOT و MOS را در دستور کار داریم.» جهانگیر پورهنگ صحبت‎هایش را با تاکید بر اهمیت محیط زیست آغاز می‎کند و دو خبر زیست‎محیطی هم دارد؛ نخست آنکه مزایده فروش ۵۰ میلیون مترمکعب گازهای همراه در این شرکت برگزار و برنده آن مشخص شده است و دوم آنکه در صورت تصویب اعتبار لازم، طرح بهسوزی فلرها سال آینده در این شرکت اجرا می‎شود.

بررسی سناریوهای تولید نفت در جزیره مینو

پورهنگ ضمن اینکه از تحقق کامل برنامه تولید تکلیفی نفت و گاز اروندان در ۱۰ ماه نخست امسال خبر می‎دهد، در پاسخ به سوالی که این روزها در ذهن اهالی نفت مطرح است، یعنی «اطلاعاتی بیشتر از کشف نفت در جزیره مینو» می‎گوید: «هم‌اکنون نمی‎توان در مورد حجم ذخایر این میدان نظر قطعی داد. ما تمام سناریوهایی را که درباره تولیدی کردن نفت در این منطقه مطرح است بررسی و نیازهای لازم برای تجهیزات سطح‎الارضی را برآورد کرده‎ایم. شاید لازم باشد تحقیقات بیشتری انجام و چاه اکتشافی دوم حفاری شود و شاید هم تولیدی شدن همین چاه اکتشافی در برنامه قرار گیرد؛ به هر حال ما تابع سیاست‎های شرکت ملی نفت ایران هستیم».

افزایش تولید نفت در دارخوین

پرسش بعدی از مدیرعامل شرکت نفت و گاز اروندان، درباره دارخوین است؛ میدانی که در ۴۵ کیلومتری شمال خرمشهر و ۸۵ کیلومتری جنوب و جنوب غربی اهواز قرار گرفته؛ تولید کنونی آن روزانه حدود ۱۲۰ هزار بشکه و تزریق روزانه گاز در آن به طور متوسط ۲۲۰ میلیون فوت‌مکعب است و تاکنون حدود یک‎سوم از نفت قابل استحصال آن برداشت شده است. پورهنگ می‎گوید: «چاه شماره ۳۴ دارخوین، نخستین چاهی است که پس از رفتن انی ایتالیا، آماده بهره‎برداری شده و با راه‎اندازی آن در آینده نزدیک، ۵ هزار بشکه به تولید این میدان افزوده می‎شود.» پورهنگ گریزی هم به بحث ساخت داخل می‎زند و می‎گوید: «بخشی از تجهیز رشته تکمیلی مورد نیاز در این چاه که اهمیت بسیاری داشت و کالای خریداری شده خارجی جوابگوی نیاز نبود، از طریق بومی‎سازی و با همکاری مهندسان شرکت ملی حفاری ایران نصب و به‌طور موفقیت‎آمیز تست شد.» شرکت نفت و گاز اروندان شرکت جوانی است و به همین دلیل مانند بخش اعظم تاسیسات شرکت‎های تولیدی دیگر با چالش استهلاک تاسیسات مواجه نشده است، با این حال پورهنگ از پیگیری جدی امور در کمیته ساخت داخل این شرکت خبر می‎دهد و این اولویت را برای آنکه شرکت در سال‎های آینده با مشکل تامین تجهیزات و قطعات روبه‎رو نشود، ضروری می‎داند.

ایفای مسئولیت اجتماعی در غرب کارون

شرکت نفت و گاز اروندان در حوزه مسئولیت اجتماعی نیز فعالیت‎های قابل‎توجهی داشته است؛ از احداث ورزشگاه ۱۵ هزار نفری غدیر در خرمشهر تا ساخت سالن سرپوشیده ورزشی در منطقه دارخوین. به گفته پورهنگ، غالب طرح‎های حوزه مسئولیت اجتماعی از سوی مدیریت نظارت بر طرح‎های عمرانی مناطق نفت‎خیز پیگیری می‏‌شود و بر این اساس، اجرای پروژه‎های مختلفی در منطقه غرب کارون برنامه‎ریزی شده است.

نقش حیاتی واحد بهره‎برداری و نمکزدایی غرب کارون

در میان فعالیت‎های سال‎های اخیر شرکت نفت و گاز اروندان، به جرات می‎توان به ساخت و بهره‎برداری از واحد بهره‎برداری و نمکزدایی غرب کارون به‎عنوان دستاوردی راهگشا در فرآورش نفت میدان‌های مشترک این منطقه عملیاتی و نمود عینی اتکا به توان داخل اشاره کرد. شهرام اردیان، سرپرست مدیریت هماهنگی عملیات تولید شرکت نفت و گاز اروندان در این باره می‎گوید: «تاکنون بیش از ۸۰ میلیون بشکه نفت در این واحد فرآورش شده است.»

اردیان درباره مشخصات این واحد ادامه می‏‌دهد: «۶ دیسالتر، یعنی دو دیسالتر در هر ترین این واحد نصب شده و از نقاط قوت این واحد، می‎توان به طراحی بر اساس دریافت و فراورش نفت با فشارهای مختلف و میزان آب و نمک متفاوت اشاره کرد. هم‌اکنون روزانه حدود ۱۱۰ هزار بشکه  نفت در این واحد فرآورش می‎شود که بخشی از نفت به عنوان خوراک پالایشگاه آبادان و نیمی دیگر برای ارسال به مبادی صادراتی مصرف می‎شود و به شرکت مهندسی و توسعه نفت هم اعلام آمادگی کرده‎ایم که این واحد برای دریافت نفت بیشتر، ظرفیت فرآورشی دارد».

صفر تا صد با اتکا به توان مهندسان و پیمانکاران ایرانی

بیش از ۸۰ میلیون بشکه نفت تاکنون در واحد بهره‎برداری و نمکزدایی غرب کارون فراورش شده. این عدد به قدری بزرگ است که ایجاب می‎کند مختصات این واحد را دقیق‎تر مرور کنیم. یاور احمدی، سرپرست منطقه آزادگان و جفیر در این باره توضیح می‎دهد: «واحد بهره‎برداری و نمکزدایی غرب کارون با ظرفیت فراورش روزانه ۱۶۵ هزار بشکه نفت خام سال گذشته به مدار آمد؛ به این ترتیب که فاز نخست آن در آبان ماه سال ۹۴ راه‎اندازی شد؛ فاز دوم سال ۹۵ به مدار آمد و در نهایت فاز سوم نیز پارسال راه‎اندازی شد و این ظرفیت فرآورشی توانست نقش موثری در فرآورش نفت تولیدی غرب کارون ایفا کند.» به گفته احمدی، از صفر تا صد این واحد به همت نفت و گاز اروندان و با همکاری پیمانکاران و مهندسان داخلی انجام شده و به ثمر رسیده است.

فرهاد صادق‎زاده، رئیس مهندسی بهره‎برداری شرکت نفت و گاز اروندان نیز درباره میزان استفاده فعلی از ظرفیت این واحد توضیح می‎دهد: «اکنون روزانه بیش از ۱۰۰ هزار بشکه نفت در این واحد فراورش می‎شود. استارت احداث این واحد با هدف فراورش نفت تولیدی میدان‌های مشترک غرب کارون زده شد و هم‎اکنون نیز نفت تولیدی میدان‌های آزادگان جنوبی، یاران و جفیر به این واحد ارسال می‌‏شود؛ در آینده نیز از ظرفیت این واحد می‎توان برای فرآورش نفت میدان‌های سپهر و جفیر که قرارداد توسعه آنها در قالب IPC امضا شده است و همچنین میدان‎های سهراب و سوسنگرد استفاده کرد».

تداوم مذاکرات با شرکت‎های ایرانی برای فعالیت‎های توسعه‎ای

صحبت از سهراب و سوسنگرد که می‎شود، صادق‎زاده به مطالعات انجام شده برای توسعه این میدان‎ها اشاره می‎کند: «تاکنون طرح‎های پیشنهادی سه شرکت ایرانی برای توسعه میدان سوسنگرد تحویل شده و ما آن را برای بررسی به شورای عالی مخازن ارائه داده‎ایم. مذاکرات توسعه سهراب هم با وینترسهل آلمان تقریبا نهایی شده بود که البته با آغاز مجدد تحریم‎ها متوقف شد». میدان‌های نفتی تحت مدیریت نفت و گاز اروندان دارای گستردگی قابل ملاحظه‎ای از نظر ابعاد، خصوصیات مخزنی و پیچیدگی‎های فنی تولید هستند؛ مشتمل بر میدان‌های مشترک آزادگان، یادآوران، یاران، سهراب، اروند و خرمشهر و میدان‌های مستقل دارخوین، جفیر، سپهر، بندکرخه، سوسنگرد، امید و مشتاق.

همکاری با دانشگاه امیرکبیر

میدان دارخوین یکی از میدان‌های نفتی تحت راهبری شرکت نفت و گاز اروندان است که توسعه فناورانه آن در قالب قراردادهای پژوهشی شرکت ملی نفت ایران به دانشگاه امیرکبیر سپرده شد. ابراهیم طالقانی، سرپرست پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران درباره پیشرفت کار در این پروژه پژوهشی می‎گوید: «در دارخوین تحت نظر شرکت نفت و گاز اروندان کار بزرگی در دست اقدام است و آن تلاش برای ایجاد و آزمایش سیستم ردیاب گاز تزریقی است تا از این طریق، مشخص شود گاز پس از تزریق چه مسیری را طی می‎کند».

طالقانی می‌افزاید: «ردیابی گاز تزریق شده در مایع، معمول است، اما می‏‌خواهیم به سامانه‎ای برای ردیابی گاز پس از تزریق در گاز دست یابیم که دانشگاه امیرکبیر به عنوان دانشگاه طرف قرارداد در این طرح به این منظور در تلاش است و امیدواریم در آینده نزدیک، مرکزی با این شرح کار در این دانشگاه ایجاد شود تا بتواند ارائه‎دهنده این خدمت باشد».

طالقانی از این طرح پژوهشی، خبر خوب دیگری هم دارد: «به دنبال راه‎اندازی مرکز پیشرفته آنالیز رسوب آسفالتین در دانشگاه امیرکبیر هستیم که در صورت تصویب در کمیته راهبری، در دستور کار قرار می‎گیرد. با راه‎اندازی چنین مرکزی، می‎توان به بررسی و رفع معضل رسوب آسفالتین در بسیاری از میدان‌ها به‌ویژه میدان‌های غرب کارون ورود کرد».