صنعت گچ بی‌توجه به ذائقه مصرف‌کننده، ساز خود را می‌زند

به گزارش می متالز، یکی از مهم‌ترین اتفاق‌ها در بازار این صنعت، افزایش نرخ پاکت‌های بسته‌بندی بود که این محصول را با افزایش نرخ چندبرابری روبه‌رو کرد.
 کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند یکی از بیماری‌های مزمن صنعت گچ نبود فناوری و به‌روز نبودن محصولات آن است که سبب شده است بازار صادراتی جذابی برای آن وجود نداشته باشد.

نگاهی اجمالی به بازار گچ ایران

درباره وضعیت واحدهای فرآوری گچ در ایران، مدیر دفتر صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد: تعداد واحدهای تولیدی گچ کشور به ۳۸۰ واحد می‌رسد که از آن تعداد حدود۱۵۰ واحد سنتی و نیمه‌صنعتی هستند که با ظرفیت اسمی ۳۱میلیون تن مشغول به کار هستند.
سیف‌الله امیری بیان کرد: ظرفیت عمده واحدهای تولیدکننده گچ در کشور بالای ۵۰هزار تن است. وی با اشاره به اهداف و برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای صنعت گچ تصریح کرد: ازجمله مهم‌ترین برنامه‌هایی که برای صنعت گچ درنظر گرفته شده است، می‌توان به نوسازی و بازسازی صنایع گچ با بهره‌وری انرژی بالا و میزان مصرف پایین به‌لحاظ ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و جهت‌گیری به‌سمت تولید محصولات و فرآورده‌های صنایع پایین‌دستی گچ مانند پنل‌های گچی و دیوارهای پیش‌ساخته گچی اشاره کرد. مدیر دفتر صنایع معدنی غیرفلزی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به مشکلاتی که صنعت گچ با آن روبه‌رو است، عنوان کرد: رکود در بخش مسکن و ساخت‌وساز کشور، نبود نقدینگی و توان مالی پایین برای بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی، بالا بودن نرخ بهره تسهیلات بانکی برای تولیدکنندگان، نوسان‌های نرخ انرژی ناشی از سیاست‌های یارانه‌‌ای دولت، هزینه بالای حمل‌ونقل جاده‌ای، دسترسی نامناسب به شبکه ریلی کشور از مهم‌ترین مشکلاتی است که واحدهای فرآوری گچ با آن دست به‌گریبان هستند.

عبور از سالی بدون رونق

 درباره وضعیت صنعت گچ در امسال و مسائل پیرامون آن، ابوالفضل اقبالیون، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع و معادن گچ ایران اظهار کرد: صنعت گچ امسال با فرازوفرود بسیاری روبه‌رو بوده که ازجمله آن می‌توان به نرخ ارز اشاره کرد که این موضوع سبب افزایش نرخ پاکت و بسته‌بندی در این صنعت شده است. البته در زمینه محصولات وارداتی چون قطعات یدکی کارخانه‌ها نیز شاهد افزایش نرخ در زمینه‌های مختلف هستیم.
 بیشترین افزایش نرخ روی پاکت‌های بسته‌بندی بود که یک‌باره با بیش از ۲.۵برابر افزایش نرخ روبه‌رو شد. از آنجاکه پتروشیمی‌ها براساس جهانی قیمت‌گذاری می‌‌شوند، روی نرخ بسته‌بندی تاثیرگذار بوده‌اند. از سوی دیگر گچ نیز با افزایش نرخ روبه‌رو شده است. اقبالیون در ادامه خاطرنشان کرد: از آنجاکه صنعت ساختمان‌سازی در رکود به‌سر می‌برد، نمی‌توانیم افزایش قیمتی روی گچ داشته باشیم و بیشتر افزایش نرخ ما در این حوزه از افزایش نرخ فرآیند تولید نشأت گرفته است؛ برای نمونه افزایش نرخ ابزار و قطعات از یک‌سو و افزایش بسته‌بندی از سوی دیگر.
وی در ادامه یادآور شد: ما در گذشته اعتباری خرید می‌کردیم و اعتباری می‌فروختیم اما هم‌اکنون باتوجه به افزایش بهای دلار مجبور به خرید نقدی هستیم.
بانک‌ها نیز تسهیلاتی ارائه نمی‌کنند از این‌رو تولیدکنندگان صنعت گچ با کمبود نقدینگی روبه‌رو هستند.
 عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع و معادن گچ ایران در ادامه با اشاره به اینکه بازار گچ به‌لحاظ مصرفی شاهد تغییر محسوسی در امسال نبوده است، گفت: بسیاری از کارخانه‌های گچ در رکود به‌سر می‌برند، این درحالی است که بیش از ۶۰ تا ۷۰درصد هزینه‌ها افزایش یافته اما در کل نمی‌توان ادعا کرد که صنعت گچ ورشکسته شده است اگرچه بازار مطلوبی هم ندارد.
اگر سال آینده اتفاق خاصی در زمینه ساخت‌وساز روی ندهد صنعت گچ با مشکل جدید روبه‌رو خواهد شد.
اقبالیون در پاسخ به این پرسش که بازار صادراتی گچ درحال‌حاضر در چه وضعیتی قرار دارد، گفت: ایران همراه با کشورهایی چون چین و امریکا در رده ۳ کشور نخست تولیدکننده گچ قرار دارد و گچ ایران یکی از بهترین گچ‌های جهان به‌شمار می‌رود اما به‌لحاظ فناوری تولید، محصولات گچ بیشتر مصارف بومی و محلی دارد و برای صادرات مناسب نیست. وی ادامه داد: ما قادر نیستم محصولات به‌روز تولید کنیم.

خام‌فروشی سنگ‌گچ

معادن گچ فراوانی در کشور وجود دارد و سنگ گچ ما به امارات، هند و چین فرستاده می‌شود که البته این موضوع به نوعی خام‌فروشی با کمترین نرخ به‌شمار می‌رود. گچ در ایران، به روش چند دهه گذشته تولید می‌شود، این درحالی است که در جهان و حتی در کشور مصرف‌کنندگان به‌ استفاده از محصولات جدید گچ پیش‌ساخته روی آورده‌اند که این محصولات هم به لحاظ کیفیت و وزن و هم به لحاظ سرعت ساخت از گچ سنتی مناسب‌تر است. وی افزود: حدود ۳۰۰ کارخانه گچ در ایران مشغول تولید هستند که البته به غیر از یک واحد، همگی گچ سنتی تولید می‌کنند.
 این درحالی است که مصرف داخلی در سطح پایینی قرار دارد و میزان تولید بالاست اما این تولید بالا منجر به صادرات نمی‌شود، چراکه محصولاتی که کشورهای همسایه از ما می‌خواهند، محصولات به‌روزتری است.
کارخانه‌های ایرانی به دلیل نبود فناوری‌های روز قادر به تولید چنین گچ‌هایی نیستند و بیش از ۳۰ سال است که از فناوری روز جهان عقب مانده‌ایم.
این درحالی است که ارزش‌افزوده گچ از سیمان بالاتر است و تنوع محصولات آن نیز بالاست، از این‌رو تا زمانی‌که صنعت گچ فناوری خود را به‌روز نکند امکان ندارد این صنعت از رکود خارج شود.

گچ و مقصد صادراتی سوریه

عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع و معادن گچ ایران در پاسخ به این پرسش که بازسازی سوریه تا چه اندازه می‌تواند برای صنعت گچ مفید باشد، خاطرنشان کرد: بازار عراق و سوریه می‌تواند بهترین بازار برای صادرات گچ باشد اما گچی که به‌طور معمول در ایران تولید می‌شود دارای استانداردهای جهانی نیست و از سوی دیگر به‌روز نشده است و درحال‌حاضر گچ‌های پیش‌ساخته خواهان بیشتری دارند.
از این‌رو با استفاده از فناوری جدید نه به عنوان دانش فنی بلکه به عنوان ماشین‌آلات باید گچ‌های به‌روزتری بسازیم تا قادر به تسخیر این بازارها باشیم.
به‌گونه‌ای‌که دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت به کارخانه‌های گچ تسهیلاتی ارائه بدهند تا ماشین‌آلات وارد شود.
 اقبالیون ادامه داد: به شکل محدود صادرات گچ به عراق داشته‌‌ایم اما چندان مطلوب به‌نظر نمی‌رسد، حال با توجه به این موضوع که فناوری ما در سطح پایینی قرار دارد، بخواهیم وارد سوریه شویم چندان مورداستقبال قرار نمی‌گیرد.
در برابر این فناوری قدیمی ما کشور ترکیه و برخی کشورهای همسایه فناوری جدیدتری دارند. سوریه دسترسی به بازارهای بین‌المللی و محصول باکیفیت با نرخ مناسب دارد.
 اقبالیون ادامه داد: صنعت گچ به دلیل فراوانی معادن گچ که در تمامی استان‌ها وجود دارد، سرانه اشتغال بالایی دارد و به‌نسبت سرمایه‌گذاری پایینی طلب می‌کند.
 اگر فناوری آن به‌روز شود، می‌تواند اشتغال قابل‌توجهی ایجاد کند و صادرات را رونق بخشد همچنین درآمد ارزی را بیشتر کند.