خطر سودآوری در بورس؟

به گزارش می‌متالز، اکنون نرخ ارزی که مبنای محاسبات بوده در حقیقت دلاری است که در اتاق معاملاتی مورد معامله قرار می‌گیرد. در اینجا نرخ دلار حواله در محدوده بیش از ۳۵‌هزار‌تومان ارزیابی می‌شود، بنابراین نرخ فعلی نسبت به ماه‌های گذشته که نیما در رقم ۲۸‌هزار و ۵۰۰‌تومان قرار داشت، می‌تواند اثرات مهمی را در وضعیت فروش و سودآوری شرکت‌ها بجا بگذارد. طبیعتا برخی از گزارش‌هایی که در فروردین ماه سال‌۱۴۰۲ به بازار مخابره خواهد شد می‌تواند موردتحلیل با مبنای مطلوب‌تری از سوی کارشناسان قرار گیرد.

در عین‌حال انتظار می‌رود که نرخ حواله بتواند خود را به‌صورت جهش سودآوری شرکت‌ها نمایان کند. طبیعتا از زمانی‌که چنین تصمیمی گرفته شد و سیاست‌های جدید ارزی مورد ابلاغ قرار گرفت شاهد صدور مجوز‌هایی به شرکت‌ها مبنی‌بر عرضه ارز در این قبیل از بازار‌ها بودیم، در ادامه هم طبعا اثرات مطلوب چنین اقداماتی در بازار سرمایه انعکاس پیدا کرد. فارغ از اینکه قیمت دلار مدت‌ها در روند افزایشی قرار داشت، اما به‌واسطه اینکه نرخ ارز نیمایی در رقم ۲۸‌هزار و ۵۰۰ تثبیت‌شده بود و ارتباطی با قله‌های نرخ دلار در بازار آزاد نداشت در نتیجه بازار سرمایه نیز نتوانست روز‌های خوبی را سپری کند. حال موضوع حائزاهمیت نرخی بوده که در بازار مبادلات ارزی مورد معامله قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه این نرخ در رقمی بیش از ۳۵‌هزار‌تومان تثبیت‌شده‌است، به‌نظر می‌رسد نمی‌توان انتظار کاهش جدی از محدوده فوق در هفته‌ها و ماه‌های آینده داشته باشیم مگر در شرایطی که گشایش‌ها و توافق‌های خیلی بااهمیتی روی دهد که این موضوع ممکن است بتواند به‌صورت موقتی دلار را با افت بیشتری مواجه کند، اما به لحاظ اقتصادی و تورمی نیز شرایط به‌گونه‌ای است که برگشت و رشد مجدد دلار را بیشتر پشتیبانی می‌کند، در نتیجه نمی‌تواند مبنای نگران کننده‌ای برای وضعیت سودآوری شرکت‌ها درنظر گرفته شود. باید توجه داشت که کاهش قیمت دلار ناشی از کاهش ریسک‌های سیستماتیک قابل تحلیل و تفسیر است، بنابراین با چنین مفروضاتی نمی‌توان از اثرات مثبت در بازار سرمایه صرف‌نظر کرد. طبیعتا هر اندازه که ریسک‌های سیستماتیک افزایش پیدا کند، شرایط اجتماعی و تعاملات سیاسی رنگ و بوی بدبینانه‌ای به خود می‌گیرد و طبعا گرایش سرمایه گذاران به سمت بازار ارز و طلا تقویت خواهد شد. متعاقبا هر اندازه که ریسک‌ها کاهش پیدا کند و سایه آن در بازار‌های مالی کمرنگ شود به‌طور طبیعی گرایش به سمت بازار سرمایه تقویت می‌شود، بنابراین کاهش نرخ ارز توام با کاهش ریسک سیستماتیک باید در یک ترازو مورد سنجش قرار بگیرند. در اینجا کاهش ریسک سیاسی در حقیقت می‌تواند به نفع بازار تمام شود و بخشی از اثرات افت دلار را خنثی کند. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد دلار بازار آزاد به‌رغم ریزش اخیر همچنان با نرخ حواله فاصله معناداری دارد، بنابراین ارز حواله‌ای نمی‌تواند همانند نرخ بازار آزاد متحمل افت شود؛ چراکه بخش عمده رشد دلار در بازار آزاد ناشی از هیجانات روی‌داده‌است. خوش‌بینی و بدبینی می‌تواند هیجانات را افزایشی یا در مواردی کاهشی کند. به‌واسطه افزایشی که دلاری‌ها در چند وقت گذشته تجربه کردند ممکن است نگرانی ناشی از افت ارزش دلار به‌صورت کوتاه‌مدت باعث شود که شاهد گرایش و تمایلات سرمایه گذاران به سمت سهام شرکت‌های‌ریالی باشیم، اما در مجموع به‌واسطه تاثیرپذیری از ریسک‌های سیستماتیک به‌نظر می‌رسد که در میان‌مدت از این منظر بازار خیلی تحت‌تاثیر قرار نگیرد. شرکت‌های بورسی متشکل از زمین، ساختمان، ماشین‌آلات، امکانات، تجهیزات، مجوز‌ها و ... هستند؛ در واقع تمام این موارد طی سال‌های اخیر جهش‌های قیمتی بالایی را تجربه کردند. ساختار بازار‌های موازی عمدتا بدین صورت بوده که روند ریزشی شدیدی را تجربه نمی‌کنند و غالبا به حالت رکود و بعضا افت‌های ناچیز نمایان می‌شوند. با توجه به اینکه ارزش دارایی شرکت‌ها رشد کرده و احتمالا ریزش‌های شدیدی در بازار‌های موازی صورت نگیرد (عمدتا رکودی و روند فرسایشی می‌شوند)، بنابراین از چنین منظری شرکت‌های بورسی از پتانسیل افزایشی برخوردارند. نباید فراموش کرد که قیمت سهام شرکت‌ها در چند سال‌گذشته رشد قابل‌توجهی را تجربه نکرده اند. رسیدن اخبار مثبت ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها و بهبود سودآوری ناشی از اتفاقات چند وقت اخیر هم می‌تواند منجر به رقم خوردن حرکت مثبت بازار‌ها در سال‌۱۴۰۲ شود.

گشایشی که در رابطه ایران و عربستان روی‌داد؛ در واقع خوش‌بینی‌ها به رویکرد حاکمیت برای تعامل بیشتر با خارج و داخل کشور را تقویت کرد. طبیعتا یکی از موضوعاتی که مدت‌هاست کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند بازگشت به برجام است. به‌نظر می‌رسد، افزایش خوش‌بینی به‌رغم اینکه می‌تواند در کوتاه‌مدت وضعیت فرسایشی و رکودی را در بازار‌های مالی به‌جا بگذارد، اما برآیند آن برای بازار سرمایه مثبت خواهد بود. حصول احتمالی توافق در حوزه برنامه جامع اقدام‌مشترک می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های تامین‌مالی، دسترسی به بازار‌های فروش بین‌المللی، امکان ورود سرمایه گذاران جدید، کاهش بهای تمام‌شده مواد اولیه و تکنولوژی‌های جدید، افزایش بهره وری کارخانه ها، کاهش هزینه نقل و انتقال پول و ... شود. طبیعتا مجموع برآیند‌های اثرات این موضوع برای بازار سرمایه مثبت خواهد بود. از چنین منظری نگرانی برای بازار سرمایه وجود ندارد. به اعتقاد بنده برجام باعث می‌شود که نرخ دلار بتواند یک کانال نزولی بیشتری را طی کند و شاید بتواند به‌طور موقت در محدوده‌های به‌مراتب کمتر از ارقام فعلی در بازار آزاد پایدار بماند. در ادامه به دلیل شرایط تورمی، کسری‌بودجه، مشکلات نقدینگی و مسائل این‌چنینی به‌طور مجدد این نرخ‌ها تقویت خواهد شد.

احسان رضا‏‏‏‏‌پور نیکرو/ کارشناس بازار سرمایه

منبع: دنیای اقتصاد