اولویت دولت یازدهم برای استفاده از رویه‌های بتنی

ارائه ۲۷ مقاله در دومین کنفرانس ملی رویه‌های بتنی در کشور محسن تدین، رئیس هیات‌مدیره انجمن بتن ایران در ابتدای این کنفرانس ۲ روزه عنوان کرد: در این ۲ روز شما بیشتر با مسائل، مزایا و معایب و نکات اجرایی و طراحی یا حتی مربوط به تعمیر و نگهداری مواد و مصالح رویه بتنی آشنا می‌شوید. تدین ادامه داد: امیدواریم در دوره‌های بعدی با توجه به تحقیقات آموزشی و مراکز عالی، مقاله‌های بهتری بتوانیم داشته باشیم که حاصل کار پژوهشی مستقل خودمان در داخل کشور باشد. وی گفت: حدود ۲۷ مقاله برای ارائه در این کنفرانس مورد تایید قرار گرفته است. وی عنوان کرد: مرکز تحقیقات راه و شهرسازی توجه خوبی به رویه‌های بتنی معطوف کرده‌اند. انجمن بتن نیز با توجه به رسالت و اعضای آنها همراهی و هماهنگی با مرکز تحقیقات انجام داده است. امیدواریم که محصول مشترک این دو انجمن بتواند کمک مفیدی به صنعت رویه‌های بتنی باشد.

عمر استفاده از بتن در ایران

در این کنفرانس محمد شکرچی‌زاده معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: نخستین کنفرانس رویه‌های بتنی در دانشگاه مدرس برگزار شد. دومین کنفرانس نیز به همت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار می‌شود. این مرکز مقوله رویه‌های بتنی را در سال‌های گذشته مورد توجه قرار داده است؛ البته به رویه‌های بتنی غلتکی نیز بعدها توجه شده است. اما به‌طور کلی رویه‌های بتنی مورد غفلت قرار گرفته است. شکرچی‌زاده در ادامه در ریشه‌یابی این غفلت عنوان کرد: مطلع هستید ما نخستین کشور هستیم که صنعت سیمان و بتن را در منطقه راه‌اندازی کرده‌ایم. نخستین کارخانه‌های سیمان در دوران پهلوی اول (۱۳۱۰) راه‌اندازی شد و همراه آن نیز سازه‌های بتنی ایجاد شدند. در کل عمر سیمان و بتن در کشور به بیش از ۸ دهه می‌رسد و مانند کشورهای دیگر بتن نقش مهمی در ساخت‌وساز داخل کشور به‌عهده گرفته است. در این ۸ دهه ساختمان‌ها، پل‌ها، بنادر و سدهای ما با بتن ساخته شده‌اند. البته در ساخت‌وساز همواره بین بتن و فولاد رقابتی وجود داشته است. اما در هر صورت بتن جایگاه خودش را یافته است. وی با اشاره به این موضوع که بیش از ۸۰درصد ساختمان‌ها با بتن ساخته می‌شوند، بیان کرد: البته در حوزه ساخت جای بیشتری برای استفاده از بتن وجود دارد. چراکه با توجه به مزایای بتن ما می‌توانیم استفاده‌های بیشتری از آن داشته باشیم. البته در سدسازی‌ها نیز روش سدهای بتنی در مقابل با سدهای خاکی و سنگ‌ریزه‌ای جایگاه به نسبت خوبی داشته‌اند.

ساختمان‌های بتنی پرافتخار

معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به ساختمان‌های بتنی پرافتخاری که در کشور ساخته شده‌اند، گفت: سردر دانشگاه تهران یک سازه بتنی است که در اوایل دهه ۴۰ ساخته شده و به‌عنوان یکی از بزرگترین مراکز عالی کشور شناخته شده است. این سازه بتنی دارای ارزشمندی‌های معماری است که برای هشتادمین سالگرد دانشگاه تهران قرار است اقدامات ترمیمی روی آن انجام شود. البته بتنی که آن زمان در آن به کار رفته با مقاومت ۳۵ مگاپاسکال بوده که دارای زیرساخت خوبی است. یا مجموع شهرک اکباتان که به سبک فناوری قالب تونلی ساخته شده است.
شکرچی‌زاده ادامه داد: البته پس از انقلاب نیز کارهای ارزشمندی چون برج میلاد و طرح توسعه حرم حضرت معصومه و... با استفاده از بتن انجام شده است. یا قبل از انقلاب در سدسازی بالای سد کارون۱ نخستین سد به روش بتن غلتکی ساخته شد که به همین روش پس از انقلاب سد کارون ۳و۴ نیز ساخته شد. اما ما معتقدیم جای کار خیلی بیش از اینهاست. به گفته وی، ما هنوز از بتن‌های توانمند نتوانسته‌ایم بهره بگیریم و هنوز با بتن‌های ویژه و خودتراکمی یا الیافی آشنایی نداریم و اینها شگفتی ظرفیت‌های بتن در کشور ماست که همچنان مورد توجه قرار نگرفته است. معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی گفت: ما در ۸ دهه بتن را خوب شناخته‌ایم، اما یک حوزه همچنان مورد غفلت قرار گرفته و آن رویه‌های بتنی در کشور است. در جهان استفاده از رویه‌های بتنی برای نخستین‌بار در سال ۱۸۹۰ انجام شد. شکرچی‌زاده ادامه داد: ما نیز می‌توانستیم در سال‌های گذشته از ظرفیت رویه‌های بتنی در کشور به نحو بهتری استفاده کنیم. هرچند در دهه۴۰ محوطه بتنی بنز خاور انجام شده یا کف تونل کندوان با رویه بتنی است که ۶۰ سال مورد استفاده قرار گرفته پس از ۶۰ سال روکش آسفالت شده است. اما تمام اینها مانند یک قطره از یک دریاست و ما هیچ‌گاه نگاه جدی به این مقوله نداشته‌ایم. وی افزود: اگر ما طول راه‌های کشور را ۲۰۰هزار کیلومتر بدانیم، تقریبا رویه‌های بتنی استفاده نکرده‌ایم. درحالی‌که می‌توانستیم سهم بیشتری را به این امر اختصاص بدهیم. در مقابل سایر رقبای بتن ما از آن بهره‌برداری نکرده‌ایم. البته در ساخت استفاده کرده‌ایم، اما در رویه‌های بتنی این کار را انجام نداده‌ایم.

آسیب‌شناسی غفلت از رویه‌های بتنی

معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی با دیدگاه آسیب‌شناسانه به غفلت از رویه‌های بتنی در کشور پرداخت و عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین و نخستین دلایل غفلت از رویه‌های بتنی، ارزان بودن قیر در کشور است.حتی در ساخت راه‌ها قیر مجانی ارائه می‌شد. از این‌رو وزارت راه و ترابری انگیزه‌ای غیراز استفاده از رویه‌های آسفالتی نداشت و بتن برای این وزارتخانه یک عنصر ساختمانی بود که البته می‌توانست در پل‌ها و سدها نیز مورد استفاده قرار گیرد، وزارت نیرو در سدسازی و ساخت نیروگاه از بتن استفاده می‌کرد. البته این مسئله ریشه در فرهنگ استفاده ما نیز دارد. شکرچی‌زاده در ادامه عنوان کرد: اکنون در وزارت راه، مسکن و شهرسازی رویه‌های بتنی در دستورکار قرار گرفته است. البته برای رویه‌های بتنی به تجهیزات جدی در این زمینه نیازمند هستیم. هرچند رویه‌های غلتکی شاید با توجه به تجهیزات رویه‌های آسفالتی اجرا شد، اما رویه‌های معمولی امکان‌پذیر نیست و نیازمند تجهیزات جدید در این زمینه هستیم، چراکه این دستگاه‌ها در این سال‌ها به کشور ورود نکرده‌اند. وی با اشاره به آخرین مسئله‌ای که سبب غفلت از رویه‌های بتنی در کشور شده، گفت: موضوع دیگر ریسک‌پذیری کارفرما است. چراکه بتن ماده‌ای است که ممکن است دچار آسیب‌دیدگی و ترک‌خوردگی شود. شکرچی توضیح داد: رویه بتنی به گونه‌ای است که اگر دچار مشکلی شود، در سطح خودش را نشان خواهد داد و از آنجا که رویه‌های بتنی و آسفالتی در معرض دید هستند، عیب خود را به سرعت نشان می‌دهند. بنابراین این موضوع می‌تواند برای کارفرما یک ریسک به‌شمار رود که اگر رویه بتنی ترک خورد چه باید کرد و در این زمینه چه تمهیدی باید اندیشید.

مزایای استفاده از رویه‌های بتنی

معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به مزایایی که رویه‌های بتنی ممکن است به همراه داشته باشند، اظهار کرد: البته این یک واقعیت است که استفاده از رویه‌های بتنی دارای مزایای قابل توجهی است. یکی از این مزایا طول عمر رویه‌های بتنی است. زمانی در دنیا رویه‌های آسفالتی حتی در کشورهای پیشرفته عمری ۱۵ساله داشتند، اما عمر رویه‌های بتنی به ۴۰ تا ۴۵ سال نیز می‌رسد. شکرچی‌زاده سایر مزایای رویه‌های بتنی را برشمرد و عنوان کرد: موضوع دیگر ایمنی جاده‌هاست. چراکه جذب نور در رویه‌های بتنی کمتر از رویه‌های آسفالتی است، از این‌رو می‌توانیم سطح شفاف‌تری را در جاده داشته باشیم که سبب ایمنی بیشتری در جاده می‌شود، به‌ویژه برای وسایل نقلیه سنگین. وی همچنین افزود: موضوع دیگر سازگاری بتن با محیط‌زیست است که از اهمیت جدی برخوردار است. شکرچی‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: در ایران برای رویه‌های بتنی مسائلی وجود داشت، یکی اینکه زمانی قیر مجانی یا با نرخ بسیار پایین بود که درحال‌حاضر چنین نیست و هم‌اکنون چندین برابر نرخ یافته و دیگر مجانی نیست.

مازاد سیمان را چگونه حل کنیم؟

معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به موضوع مازاد سیمان در کشور عنوان کرد: مقوله دیگر، موضوع سیمان است، مسئله‌ای که نمی‌توانیم به راحتی از کنار آن بگذریم، چراکه ما به دلیل سیاست‌های غیرکارشناسانه ظرفیت سیمان را در چند سال گذشته به شدت افزایش داده‌ایم بدون اینکه چشم‌انداز درست و روشنی از مصرف آن داشته باشیم. شکرچی‌زاده خاطرنشان کرد: امروز با تولید ۱۰ تا ۱۵میلیون تن سیمان مازاد روبه‌رو هستیم. البته فعالان حاضر در حوزه بتن همواره نگران دپوی سیمان هستند. اینکه آیا سیمانی که در فضای آزاد می‌ماند کیفیت خود را از دست نمی‌دهد؟ می‌تواند نگرانی جدی باشد. شکرچی‌زاده در ادامه عنوان کرد: از سویی ما یارانه‌های سنگینی برای تولید سیمان پرداخت می‌کنیم. حدود ۹۰هزار تومان یارانه برای هر تن سیمان پرداخت می‌شود.وی افزود: البته برخی رکود را مطرح می‌کنند، اما غیراز رکود، تولید سیمان ما بیش از مصرف است. بنابراین این موضوع مازاد سیمان یکی از موضوع‌های جدی است که باید برای آن چاره‌ای اندیشید. استفاده از رویه‌های بتنی یکی از راهکارهای استفاده از مازاد تولید سیمان است.شکرچی‌زاده در ادامه عنوان کرد: البته استفاده از رویه‌های بتنی مسائل فنی و کارشناسی خودش را می‌طلبد. در پروژه ۲۹ باند فرودگاه مهرآباد که از رویه‌های بتنی استفاده شده با بحث‌های جدی کارشناسی روبه‌رو بودیم. زیرا نمی‌توان بتن را ساخت و بعد آن را رها کرد. کنترل کیفی از مسائلی است که نباید از آن غفلت کرد.

توجه دولت یازدهم به رویه‌های بتنی

معاون وزیر راه، مسکن و شهرسازی خاطرنشان کرد: در دولت یازدهم به رویه‌های بتنی توجه ویژه شده است. وزارتخانه راه، مسکن و شهرسازی استفاده از رویه‌های بتنی را در اولویت کار خود قرار داده است.باند ۲۹ فرودگاه مهرآباد به شکل مناسب انجام و به‌طور آزمایشی راه‌اندازی شده که البته قرار است به‌زودی افتتاح شود. طرح آزادراه اصفهان – شیراز را آغاز کرده‌ایم. بخشی از آزادراه شمال – تهران نیز در دستور کار است. شکرچی‌زاده افزود: موضوع دیگر همکاری کارخانه‌های سیمان است که ما با انجمن کارفرمایان صنفی سیمان مذاکره کرده‌ایم تا برای این امر فرهنگ‌سازی شود. آموزش‌های لازم انجام شود و خود کارخانه‌ها نیز در اجرای پروژه‌ها کمک کرده و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.وی یادآور شد: البته برای ورود دستگاه‌ها باید تسهیلاتی قائل شد، چراکه دستگاه‌های آن گران هستند. بنابراین با ارائه تسهیلات کارفرماها راغب به سرمایه‌گذاری خواهند بود و ریسک کمتری احساس خواهند کرد. وی در پایان خبر داد: شورای‌عالی فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در حال تهیه شیوه‌نامه رویه‌های بتنی است.دوستان در مرکز بتن به ما کمک کرده‌اند تا بتوانیم این شیوه‌نامه را تا قبل از پایان امسال تهیه کنیم. اگر این شیوه‌نامه طراحی و اجرا شود، جزو مصوبه شورای‌عالی فنی قرار می‌گیرد.

رویه‌های بتنی در توسعه بنادر

همچنین در ادامه این کنفرانس محمد سعیدنژاد معاون وزیر و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهار کرد: ما در کشور ۱۱ بندر تجاری، ۸ بندر در جنوب و ۳ بندر در شمال داریم و سواحل کشور ما حدود ۵۸۰۰ کیلومتر است.از این‌رو حمل‌ونقل دریایی در کشور ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سعیدنژاد در ادامه خاطرنشان کرد: توسعه بنادر کشور یکی از ضرورت‌هاست که باید به آن پرداخت.
 سعیدنژاد افزود: با راه‌اندازی توسعه دریامحور به‌طور یقین مشکل مازاد سیمان نیز حل خواهد شد.سعیدنژاد در ادامه توضیح داد: باراندازها، جاده‌های دسترسی بعد از اسکله‌ها از عناصر بنادر هستند و بیش از ۸۰درصد مساحت بنادر را به‌خود اختصاص می‌دهند.بنابراین زیرسازی و نوسازی جاده‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. وی در پایان تاکید کرد: یکی از راهکارهایی که می‌تواند به بهره‌وری بنادر کمک کند، استفاده از رویه‌های بتنی است.