جدال لفظی بر سر ارز

‌می‌متالز - افزایش قیمت گوشت قرمز از اردیبهشت سال‌گذشته و با حذف ارز ترجیحی آغاز شد؛ به‌گونه‌ای که اکنون قیمت هر کیلو گوشت قرمز نزدیک به دوبرابر زمان مذکور است. اکنون دولت برای کنترل قیمت گوشت قرمز به واردات روی آورده‌است. سیاستی که مشخص نیست تا چه میزان بر قیمت این کالای اساسی سفره‌های ایرانی اثرگذار باشد، زیرا برخی از فعالان بازار افزایش قیمت گوشت را با کمبود آن مرتبط نمی‌دانند و از اثرگذاری دیگر عوامل بر قیمت گوشت سخن می‌گویند.

به گزارش می‌متالز، از جمله منصور پوریان، رئیس شورای تامین کنندگان دام که در ابتدای این ماه در اظهاراتی علت گرانی گوشت را به فراوانی عنصر اصلی که دام‌زنده است، نامرتبط دانست و دلیل اصلی وضعیت موجود در کف بازار را افزایش سرسام آور محصولات مرتبط با تولید گوشت، افزایش هزینه‌های اجاره و نگهداری محل‌های فروش و پرورش دام و حمل‌ونقل عنوان کرد که باعث بالارفتن قیمت تمام‌شده گوشت برای مصرف‌کنندگان شده‌است. از طرفی علیرضا پیمان پاک قائم مقام وزیر کشاورزی که پیش از این از واردات گوشت از کنیا خبر داده بود، روز دوشنبه سوم مهرماه هم به ریشه مشکل اشاره کرد و افزایش قیمت گوشت را به این اقدام مربوط دانست و هم به مشکلاتی دیگر از جمله در روند تخصیص ارز به واردات نهاده‌های دامی و نیز از مشکلات تعهد ارزی واردکنندگان خبر داد و به افزایش مهلت ایفای تعهد ارزی واردکنندگان تا پایان آبان ماه اشاره کرد.

با این حال مشکلاتی که توسط فعالان بازار عنوان شد همچنان به‌جای خود باقی است و برخی دیگر از مشکلات را باید منتظر ماند و دید که آیا برطرف خواهند شد یا نه. از جمله مساله اصلی، یعنی تخصیص و تامین ارز از سوی بانک‌مرکزی که در بخش‌های مختلف زنجیره تامین گوشت قرمز، از واردات نهاده گرفته تا دارو‌های دامپزشکی- که در ابتدای ماه‌جاری از لیست دریافت ارز ترجیحی خارج شد- احساس می‌شود.

اما مباحث ارزی روز دوشنبه به گوشت قرمز منحصر نماند، بلکه با انتشار نامه محمدرضا پورابراهیمی به رئیس جمهور در گله گذاری از بانک‌مرکزی و به میان آمدن نام پیمان پاک به یک درگیری لفظی و پینگ پنگی خبری تبدیل شد. پورابرهیمی در نامه خود اقدام بانک‌مرکزی در تکذیب سخنان او درباره اختصاص ارز صادرات کشاورزی به خودرو را به «سو ء تدبیر» و «گستاخی» تعبیر کرد. اما پیمان پاک بلافاصله واکنش نشان‌داد و کلا منکر ماجرا شد و گفت اساسا جلسه‌ای با حضور معاون اول رئیس جمهور تشکیل نشده‌است.

حذف ارز ترجیحی؛ محدودیت ارز تخصیصی

پیمان پاک روز دوشنبه سوم مهر ماه با بیان اینکه میانگین مصرف سالانه گوشت قرمز در کشور ۸۵۰‌هزار تن است، گفت: از این میزان حدود ۱۰۰‌هزار تن طی سال‌ها در قالب گوشت منجمد و مصارف صنعتی وارد کشور می‌شود و ۷۵۰‌هزار‌تن نیز تولید داریم. او با اشاره به اینکه دو اتفاق بازار گوشت را از تعادل خارج کرد، گفت: یکی در بحث حذف ارز ترجیحی و حذف یارانه‌ها بود که فرآیند تولید را دچار مشکل کرد که البته در حوزه مرغ توانستیم با افزایش جوجه ریزی و تمرکز بر تولید داخل و مقدار محدودی واردات، آن را به تعادل برسانیم. به گفته وی درحال‌حاضر جوجه ریزی در بالاترین سطح ممکن در طول تاریخ است. بیش از ۱۳۰ تا ۱۳۵‌میلیون قطعه جوجه ریزی داریم.

قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی اضافه کرد: اتفاق دیگر محدودیت‌های ارزی به‌وجود آمده و مشکلات بین وزارت جهادکشاورزی و بانک‌مرکزی بود. در حوزه واردات گوشت منجمد و صنعتی که بخش صنف و صنعت ما را پوشش می‌داد کمبودی اتفاق افتاد. این کمبود باعث شد مصارف صنف و صنعت به سمت گوشت‌گرم حرکت کند. البته از ابتدای سال این مشکل حل شد و هماهنگی کاملی در پرداخت‌ها و انتقال ارز‌ها به‌وجود آمد. او تصریح کرد: برآورد ما این است که ۵۰‌هزار‌تن کاهش تولید داریم و باید ۱۵۰‌هزار‌تن واردات داشته باشیم. در دو سه ماه اول واردات گوشت منجمد کاهش یافت و در برخی ماه‌ها حتی به ۱۰۰‌تن هم رسید، ولی امروز ۷‌هزار‌تن گوشت منجمد در ماه وارد و نیاز بخش صنف و صنعت تامین می‌شود، ضمن اینکه تقاضای صنف و صنعت نیز از گوشت‌گرم خارج‌شده و بازار به ثبات می‌رسد.

پیمان‌پاک که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، عنوان کرد: برای تنظیم‌بازار گوشت گرم، برنامه ریزی شده که واردات محدود گوشت قرمز تنظیم‌بازاری انجام شود و در این راستا واردات روزانه ۱۴۰ تا ۱۵۰‌تن گوشت گوسفندی و ۱۰۰‌تن گوشت گوساله هدف‌گذاری شده‌است. این فرآیند برای گوشت گوسفندی اتفاق افتاد و زیرساخت‌ها نیز ایجاد شد و در حال‌حاضر واردات انجام می‌شود. تقریبا به روزی ۱۵۰‌تن رسیده‌ایم حتی در بعضی روز‌ها ۲۰۰‌تن گوشت‌گرم گوسفندی نیز وارد شده‌است. او در ادامه با بیان اینکه وزارت جهاد برای ترمیم تولید داخل برنامه‌هایی دارد، گفت: در سیستان و بلوچستان کشتارگاه‌ها و پرواربندی‌های بسیار بزرگ که ظرفیت‌های بسیار خوبی دارند ایجاد شده‌است.

همچنین پاکستان هم دومین جمعیت دامی جهان را دارد و ما می‌توانیم دام پروار را از پاکستان منتقل کنیم و چندین ماه در آنجا پرواربندی انجام شود و بعد پس از بحث‌های قرنطینه دامپزشکی وارد بازار شود. قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تامین نهاده‌های دامی نیز اشاره کرد و گفت: از ابتدای امسال تامین ارز برای واردات نهاده‌ها بموقع صورت گرفته‌است و نهاده‌های واردشده نیز در حال ترخیص است. طی یک ماه گذشته بیش از ۱۵ کشتی را که چندین ماه معطل پرداخت ارز بودند از منابع تی بی آی پرداخت کردیم.

او تصریح کرد: دانه سویا وارد می‌شود که از آن کارخانه‌های روغن کشی باید روغن به‌دست آورند و کنجاله آن را به دامداران تحویل دهند. تاخیر تحویل کنجاله به دامداران به‌خاطر عدم‌انجام تعهدات کارخانه‌های روغن کشی بوده‌است. به گفته وی در تیرماه کمتر از ۵‌هزار تن بارگیری کنجاله سویا انجام شد. در شهریور به بالای ۱۰‌هزار‌تن کنجاله رسید و وقتی شرکت پشتیبانی امور دام کمبود‌ها را احساس کرد در واردات کنجاله خشک ورود کرد و ماهانه سه کشتی کنجاله تا دی ماه امسال وارد کشور می‌شود تا بخشی از عقب ماندگی‌ها جبران شود.

پیمان‌پاک افزود: همچنین در کنار سه کشتی به ظرفیت ۱۸۰‌هزار‌تن که شرکت پشتیبانی امور دام کنجاله خشک وارد می‌کند، ما از واردکنندگان هم تعهد گرفتیم که مانده بدهی شان را با کنجاله خشک بدهند و در حال‌حاضر کنجاله سویا به اندازه نیاز واحد‌های تولیدی بین روزانه ۱۰ تا ۱۲‌هزار‌تن تامین می‌شود. او در ادامه اظهار کرد: از روز دوشنبه ۳مهرماه، ۱۲‌هزار‌تن کنجاله سویا روی سامانه بازارگاه بارگذاری می‌شود تا نیاز دامداران شیری برطرف شود و کمبود و عدم‌ایفای تعهد واردکنندگان هم تا آخر مهر یا اوایل آبان برطرف می‌شود، چون از آن‌ها تعهد گرفته ایم، حدود ۵۰۰‌هزار‌تن کنجاله خشک وارد کنند و به دامداران تحویل دهند.

قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی افزود: برای تنظیم‌بازار گوشت قرمز روزانه ۱۵۰‌تن گوشت وارداتی عرضه می‌شود که ۹۰‌درصد آن از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حدود ۱۰‌درصد آن یعنی ۱۵‌تن از طریق میادین میوه و تره بار سطح شهر عرضه می‌شود. با عرضه مداوم گوشت وارداتی پیش‌بینی می‌کنیم تا اواخر مهرماه یا اواسط آبان بازار گوشت به ثبات و به اندازه قیمت سال‌گذشته برسد، یعنی قیمت لاشه عمده فروشی کیلویی ۳۳۰‌هزار‌تومان و برای خرده‌فروش ۳۸۰‌هزار‌تومان می‌رسد و در میان‌مدت نیز پرواربندی دام داخلی باید رونق بگیرد.

پینگ‌پنگ لفظی مسوولان

روز گذشته نامه‌ای در رسانه‌ها منتشر شد که از سوی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس خطاب به رئیس‌جمهور نگاشته شده بود. در بخشی از نامه بسیار تند رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به رئیس جمهور آمده است: «رئیس‌کل بانک‌مرکزی در بدعتی جدید، نه خودشان و نه معاونان بانک‌مرکزی در جلسه‌ای با محوریت موضوعات ارزی حاضر نشدند، لذا موضوعات جمع‌بندی جلسه مرتبط با مسائل ارزی با اظهارنظر قائم‌مقام محترم وزیر جهادکشاورزی، مدیران سازمان توسعه‌تجارت ایران و نهایتا وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی انجام شد.

در این جلسه قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی، آقای دکتر پیمان پاک، خبر دادند که اخیرا در جلسه کمیته ارزی دولت با حضور آقای دکتر مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور موضوع اختصاص ارز ناشی از صادرات محصولات کشاورزی به واردات خودرو مورد‌توافق قرارگرفته و به‌زودی ابلاغ و اجرایی خواهد شد. به‌رغم اینکه مباحث مزبور از طرف نمایندگان دولت مطرح و مبنای جمع‌بندی مباحث ارزی در این نشست شد، بانک‌مرکزی در اقدامی غیرمسوولانه و خارج از روال متداول روابط بین مجلس و دولت اقدام به صدور بیانیه علیه کمیسیون اقتصادی مجلس و تکذیب مطالب ارائه‌شده نمایندگان دولت در این نشست در فضای رسانه‌ای کشور کرد.

در ادامه این نامه آمده است: جای بسی تاسف و تعجب است که بانک‌مرکزی به‌جای حضور در این نشست با این رفتار غیر‌مسوولانه در پی حاشیه سازی و ایجاد تنش در روابط مجلس و دولت محترم است. این اقدامات غیر‌مسوولانه در مدیریت فعلی بانک‌مرکزی مسبوق به‌سابقه است و در این‌خصوص حتما به یاد دارید که آقای دکتر فرزین در پایان سال‌قبل پس از قرائت گزارش ارزی کمیسیون اقتصادی در صحن علنی مجلس شورای‌اسلامی در نامه‌ای به رئیس قوه مقننه در بیانی (به باور نویسنده این نامه) گستاخانه گزارش کارشناسی این کمیسیون و اظهارنظر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای‌اسلامی در تحلیل علمی و تجربی بازار ارز و ارائه راهکار‌های تخصصی مرتبط با مدیریت بازار ارز را تشویش اذهان عمومی و فعالان اقتصادی کشور قلمداد کرد.

این نامه همچنین ادامه می‌دهد: قطعا این‌گونه اظهارنظر‌ها و اقدامات نابخردانه بانک‌مرکزی با رویکرد تعاملی دولت جنابعالی در تضاد آشکار است. ادامه سوءمدیریت و بی تدبیری بانک‌مرکزی در این‌گونه موارد به صلاح نظام مقدس جمهوری‌اسلامی نیست و صبر مجلس انقلابی هم در مواجهه با این گستاخی‌ها حدی دارد و قطعا کمیسیون اقتصادی مجلس در راستای وظایف و ماموریت‌های خود برای حمایت از مردم و فعالان اقتصادی ذره‌ای از منافع ملی، به‌رغم این تخریب‌های هدفمند علیه مجلس، کوتاه نخواهد آمد.»

جلسه‌ای در کار نبود

اما علیرضا پیمان پاک ساکت نماند و بلافاصله دومین متن خبری روز خود رامنتشر کرد و ماجرا را تکذیب کرد. قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی گفت: هیچ جلسه‌ای در دولت با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری درباره تخصیص ارز کشاورزی به واردات خودرو تشکیل نشده‌است. او ادامه داد: معاون اول رئیس‌جمهوری صرفا دستور بررسی چالش‌های صادرات خشکبار و رسیدگی به دغدغه کشاورزان در این حوزه را داده‌است و جلسه‌ای مرتبط با واردات خودرو و مسائل ارزی در حضور ایشان تشکیل نشده‌است. وی همچنین افزود: یکی از چالش‌های اصلی صادرات خشکبار بحث برگشت ارز حاصل از صادرات بوده که به مدت یک‌سال توسط سازمان توسعه‌تجارت و بانک‌مرکزی در حال بررسی و پیگیری است.

پیمان پاک اضافه کرد: در این بین روش‌های مختلف از جمله تهاتر در چندین جلسه در بانک‌مرکزی و سازمان توسعه‌تجارت و وزارت جهاد پیگیری شده، اما هنوز به مرحله تصویب و ابلاغ نرسیده‌است. قائم‌مقام وزارت جهادکشاورزی با تاکید بر اینکه تصمیم‌گیرنده نهایی در حوزه مسائل ارزی کشور بانک‌مرکزی است، ادامه داد: در این راستا با توجه به دغدغه بجای کمیسیون اقتصادی مجلس و دولت درخصوص حل چالش‌های پیش‌روی صادرات خشکبار که ارتباط مستقیمی با معیشت کشاورزان و نیز حفظ جایگاه ایران در بازار‌های جهانی پسته و خشکبار دارد، تسهیل روش‌های مختلف بازگشت ارز حاصل از صادرات این حوزه توسط بانک‌مرکزی، سازمان توسعه‌تجارت و جهادکشاورزی در حال بررسی بوده و در قالب مصوبات لازم اطلاع‌رسانی خواهد شد. نظر به اهمیت و حرارت مباحث مطرح‌شده به‌نظر می‌رسد در روز‌های آینده شاهد خبر‌های بیشتری از این جدال لفظی- ارزی باشیم.

منبع: دنیای اقتصاد