بازرگانان و دوره خاموشی

به گزارش می‌متالز، این جملات علینقی خاموشی، رئیس ۳۰ساله اتاق بازرگانی ایران پس از انقلاب است که در مدت عمده‌ای از آن هم زمان ریاست اتاق تهران را نیز برعهده داشت. اتاق تهران تا سال ۸۱ظعملا بخشی از اتاق ایران بود تا طی اتفاقاتی، هویتی مجزا و رئیس دیگری یافت و سپس در سال ۸۶ خاموشی با «تعجب» از اتاق ایران نیز رفت.

از این دوره اتاق بازرگانی می‌شود به دوره «خاموشی» به دو معنی یاد کرد: هم ریاست خاموشی بر آن و هم سکوت خبری، بدون درز اخباری از اختلافات احتمالی یا جناح بندی‌های درونی آن به فضای عمومی.

پس از انقلاب کمیته منتخب رهبر انقلاب در اتاق بازرگانی تشکیل شد. این کمیته هشت‌نفره تنها چند روز پس از پیروزی انقلاب در ۲۲بهمن با نامه‌ای به امضای امام خمینی به اتاق بازرگانی رفتند. کمیته‌ای که خود بازمانده کمیته قدیمی تری بود که در پاریس و شبی با حضور بازرگان، آیت‌الله بهشتی، باهنر و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی در منزل علاءمیرمحمدصادقی تشکیل شد و وظیفه آن ساماندهی اعتصابات و حفظ ارتباط با کارخانه‌ها و بازاریان بود.

پس از انتخاب بازرگان به عنوان نخست وزیر و انتخاب وزیران دولت موقت و خروج سران دیگر انقلاب پس از پیروزی از کمیته ساماندهی اعتصابات، این کمیته خالی شد و تنها چند عضو همچون میرمحمدصادقی و لولاچی باقی ماندند. در این زمان بود که میرمحمدصادقی دست به کار شد و با کمک دوستانش مانند شهید سیدکاظم موسوی در مورد مشکلات واحد‌های تولیدی، کسبه و بازرگانان نامه‌ای برای امام نوشت و آن گونه که خود می‌گوید از طریق پشت بام به مدرسه علوی رفت و به وسیله شهید مطهری نامه را به امام رساند.

رهبر انقلاب که پیش از انقلاب با جمله «سلام من را به آقایان برسانید» به نامه اتاق بازرگانی در حمایت از انقلاب پاسخ گفته بود، با جمله «حضرات آقایان اقدام کنید» این نامه را پاراف کردند. بنا به یک روایت، میرمحمدصادقی به خانه آیت‌الله بهشتی رفت تا اعضای کمیته‌ای را مشخص کند که مامور رسیدگی به مشکلات بازرگانان شده بود. افراد کمیته توسط چند تن از فعالان بازار همچون میرمحمدصادقی و عالی نسب انتخاب شدند و به تایید آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله موسوی اردبیلی رسیدند. کمیته با حضور علاء میرمحمدصادقی، میرمصطفی عالی نسب، سیدعلینقی خاموشی، اسدالله عسگراولادی، علی حاج طرخانی، حاج محمدعلی نوید، حاج ابوالفضل کرداحمدی و حاج علی اکبر پورشهامی شکل گرفت و جلسات خود را در اتاق بازرگانی ایران شروع کرد.

خاموشی علاوه بر اتاق بازرگانی در بنیاد مستضعفان نیز حضور داشت. با این همه ریاستش بر این نهاد انقلابی بسیار کوتاه‌تر از اتاق بازرگانی بود و در شهریور ۵۹ با انتقال این مسوولیت به شهید رجایی نخست وزیر وقت بنیاد را ترک کرد. حضور علینقی خاموشی در ترکیب کمیته هشت‌نفره رسیدگی به مشکلات بازرگانان همچنان ادامه یافت تا اینکه پس از انتخاب حبیب الله عسگراولادی به عنوان وزیر بازرگانی به همراه او به این وزارتخانه رفت و به عنوان معاون صادرات و تجارت خارجی مشغول به کار شد و در عین حال حضوری فعال در اتاق بازرگانی داشت.

با این همه در این دوران مصطفی عالی نسب به عنوان رئیس احترامی جلسات انتخاب شده بود و امور اجرایی نیز برعهده حاج‌طرخانی بود. پس از آنکه تصدی عسگراولادی در وزارت بازرگانی پس از دو سال به اتمام رسید، زمینه حضور بیشتر خاموشی در اتاق بازرگانی فراهم شد.

علینقی خاموشی پس از آن در اولین انتخابات اتاق‌های بازرگانی به عنوان رئیس اتاق بازرگانی تهران و ایران انتخاب شد و این دو اتاق بازرگانی که کاملا در هم ادغام و ممزوج شده بودند با هیات رئیسه‌ای که غالب اعضایش مشترک بودند ادامه حیات دادند. خاموشی در دوره‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم پارلمان بخش خصوصی نیز به عنوان رئیس اتاق تهران و ایران انتخاب شد.

سید علینقی خاموشی تا پنجمین دوره انتخابات هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی در کسوت رئیس اتاق تهران باقی ماند تا اینکه در انتخاباتی که در اسفندماه ۸۱ برگزار شد، گروهی موسوم به تحول خواهان در هیات رئیسه اتاق تهران اکثریت صندلی‌ها را در اختیار گرفتند و به ریاست محمدرضا بهزادیان حکم دادند تا خاموشی پس از ۲۳سال حضور در رأس اتاق پایتخت، در چهار سال بعد از آن تنها ریاست اتاق بازرگانی ایران را در اختیار داشته باشد و در نهایت انتخابات دوره ششم نیز پایان بخش حضور طولانی خاموشی در ریاست اتاق بازرگانی ایران شد. اما تحلیل این دوران موضوع یادداشت‌های بعدی خواهد بود.

*عمده این مطلب اقتباس از گزارشی بدون نام در روزنامه شهروند است.

منبع: دنیای اقتصاد